Blask i nędza życia Zofii Stryjeńskiej

„Księżniczką polskiego malarstwa — czarodziejką — boginką słowiańską — nazywali recenzenci Zofię z Lubańskich Stryjeńską, wybitnie utalentowaną i popularną artystkę lat międzywojennych, obdarzoną również błyskotliwą inteligencją, poczuciem humoru i wdziękiem osobistym” — pisała Maria Grońska we wstępie do pamiętnika malarki.

„Księżniczka malarstwa polskiego” — tak nazwał Stryjeńską redaktor poczytnych „Wiadomości Literackich”, Mieczysław Grydzewski. „Boginka słowiańska” — to z kolei tytuł mojego artykułu o artystce sprzed 10 lat opublikowanego w „Życiu Warszawy”. Zofia, urodzona w 1891 roku, w latach międzywojennych współtworzyła wpływowe ugrupowanie artystów „Rytm” i była najwybitniejszą i najbardziej znaną polską malarką o indywidualnym, łatwo rozpoznawalnym stylu. Nagradzana na wystawach międzynarodowych (np. w Paryżu w 1925 roku) czy krajowych (na Powszechnej Wystawie krajowej w Poznaniu w 1929 roku otrzymała wielki medal złoty), w roku 1930 otrzymała Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski a sześć lat później Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, w życiu prywatnym pozostawała osobą nieśmiałą, pełną kompleksów, wyniesionych z wychowania w mieszczańskim domu Lubańskich. Przez lata samotnie borykała się z biedą, niechęcią zawistnych. Jej życie pełne było dramatycznych zwrotów i nieustannej walki o przetrwanie.