Znaczenia historyczne w edukacji początkowej
Narracyjne konstruowanie historii rodzinnych
Joanna Maria Garbula
Nauczanie historii zmierza współcześnie do ukazywania nie tylko wielkich zdarzeń i syntez politycznych, ale prezentowania także mikrohistorii - drobnych wydarzeń i prywatnych mikroświatów zwykłych ludzi. Intencją Autorki było „przetarcie" drogi mikrohistorii do przestrzeni kształcenia początkowego.
Znacznie bliższa i ważniejsza od tzw. wielkiej historii jest dla dziecka w wieku wczesnoszkolnym historia prywatna, która wiąże się ze zdolnością dzieci do wchodzenia w rolę aktywnego jej badacza. O tym, że jest to problematyka nieobecna na etapie nauczania początkowego, świadczy brak badań nawiązujących do szerszego kontekstu teorii dydaktycznych i psychologicznych, a także skromna literatura przedmiotu. Kategoria „dziecięce znaczenia historyczne" służy określeniu subiektywnych sensów i znaczeń, jakie dzieci nadają w narracjach historii swojej rodziny. Kategoria ta dopuszcza do głosu inną problematykę historyczną niż ta, która obowiązuje obecnie, bowiem zakres tematów realizowanych w toku wczesnej edukacji w ramach wprowadzania dzieci w świat zagadnień historycznych nie uwzględnia historii własnej rodziny.
Materiał został ujęty w sześciu rozdziałach odpowiadających treściom teoretycznym, metodologicznym i empirycznym. Tym ostatnim Autorka poświęciła końcowe rozdziały książki. Typy sytuacji edukacyjnych (zogniskowane wokół treści, rozwinięte wokół osoby nauczyciela, skoncentrowane wokół wiedzy ucznia) stały się podstawą do wygenerowania trzech typów projektów edukacyjnych. Wytworzony w ten sposób teren badań umożliwił dokonanie oglądu dziecięcych działań w zakresie narracyjnego konstruowania historii własnej rodziny. Analiza rzeczywistości historycznej w tekstach uczniów pod kątem użycia funkcji i kręgów osób działających była wynikiem przyjętego założenia, że opowieści o tzw. świecie rzeczywistym konstruujemy tak, jak opowieści fikcyjne, wykorzystując te same reguły tworzenia i struktury narracyjne. Zostało to ukazane na tle egzemplifikacji narracji dziecięcych, poddanych analizie morfologicznej. Na wspomnianą kategorię „dziecięce znaczenia historyczne", kluczową z punktu widzenia konstruowania historii rodzinnych, składają się opisy i interpretacja obszarów historii prywatnej uczniów związanych z: bogactwem życia codziennego (czynności kobiet i mężczyzn, święta i zwyczaje, dzieciństwo, szkoła) oraz odbiciem tzw. wielkiej historii w historiach prywatnych (obrona ojczyzny, tragedie wojenne, utrata domu, przedmioty pamięci rodzinnej, historia powojenna).
Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2010, s. 350
| ISBN[zasłonięte]978-8399-627-5 |
|
