SPIS RZECZY.


¦ ¦ ' ¦
Przedmowa....... • ¦ • ¦'¦
Część I. Ustawy, rozporządzenia oraz instrukcje.
1. Ustawa z 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Pań- . stwa Polskiego......¦
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 7 czerwca 1920 i. w przedmiocie wykonania ustawy z 20 styczniia 1920 r. o obywatelstwie Państwu Polskiego ..........; 28
3. Rozporządzenie Ministra b. Dzielnicy Pruskie] z 5 lutego 1921 r. w przedmiocie wykonania msta-wy o obywatelstwie z 20 stycznia 1920 r. na obszarze b. dzielnicy pruskiej.......43
4. Ustala >z 26 września 1922 r. o uregulowaniu prawa 'wyboru obywatelstwa polskiego przez obywateli b. cesarstwa austriackiego lub b. królestwa węgierskiego i prawa wyboru obywatelstwa obcego przez h. obywateli tych państw, posiadających obywatelstwo polskie........47
5. Rozporządzenie Rady Ministrów z 12 grudnia 1922 r. w przedimioioie ¦wykonania ustawy z 26 września 1922 tr...........49
b. Rozporządzenie Rady Ministrów ,z 7 sierpnia 19922 e. zawierające przepisy przechodnie w przedmiocie obywatelstwa na obsizarze Ziemi Wileńskiej- 33
7. Ustawa z 51 marca 1938 r. o pozbawianiu obywa-
telstwa j...........56
8. Ustawa z 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obo-
. wiązku wojskowym (art. 8, 10, 11, 114 i 115} . . 61
Str. 9. Rozporządzenie Prezydenta Rz. z 16 marca 1928 r.
0 ewidencji i kontroli ruchu ludności (art. 17,
18 i 19)............67
10. Ustawa z 1 lipca 1926 r. o opłatach stemplowych
(art. 142, 154, 156 i 160) ........ 69
11. Instrukcja Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 8 sierpnia 1920 r. dla władz administracyjnych I-ej
1 Il-ej instancji w przedmiocie obywatelstwa polskiego ............73
12. Zarządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z 2 czerwca 1936 r. w sprawie nabywania i utraty obywatelstwa polskiego........122
Część II.
Traktaty i konwencje.
13.' Traktat między Głównymi Mocarstwami Sprzymierzonymi d Stowarzyszonymi a Polską, podpisany w Wersalu 28 czerwca 1919 r. (art. 3—6) .
14. Traktat pokoju między Mocarstwami Sprzymie-naomymi i Skojarzonymi i Niemcami, podpisany w Wersalu 28 czerwca 1919 r. (art. 91) .
15. Rozporządzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Ministerstwa b. Dzielnicy Pruskiej z 13 lipca 1920 r. w przedmiocie nabycia i utraty obywatelstwa polskiego w myśl art. 91 Traktatu podpisanego w Wersalu 28 czerwca 1919 r.....
16. Konwencja niemiecko-polska, dotycząca Górnego Śląska, podpisana w Genewie dnia 15 maja 1922 r. (art. 25—32 i 46—54).........
17. Konwencja pomiędzy Polską a Niemcami o obywatelstwie i opcji podpisana w Wiedniu 30 sierpnia 1924 r.............
18. Traktat pokoju między Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi i Austrią podpisany w Saint-Germain-ein-Łaye 10 września 1919 r. (Art. 70, 78, 80, 81 i 82).......
131
135
i 38
144
164
191
Str.
19. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 6 lutego 1925 r. w sprawie nabycia i utraty obywatelstwa polskiego na skutek opcji w myśl Traktatu podpisanego w St. Germain-en-Laye 10 września 1919 r............193
20. Umowa .pomiędzy Rzecząpaspolitą. Polską a Republiką Czechosłowacką w sprawach prawnych i finansowych, podpisana w Warszawie 23 kwietnia
1925 r. (art. 1 _i 2)..........196
21. Traktat pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą podpisany w Rydze dnia 18 marca 1921 r. (art. VI) 20J
22. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 11 czerwca 1921 r. w przedmiocie nabycia i utraty ¦obywatelstwa polskiego na zasadzie art. VI traktatu pokoju podpisanego w Rydze 18 marca 1921 r. 207
23. Konwencja w sprawie pewnych zagadnień dotyczących kolizji ustaw o obywatelstwie, podpisana
w Hadze 12 kwietnia 1930 r.......212
24. Protokół dotyczący przypadku bezpaństwowości podpisany w Hadze 12 ikwietnia 1930 r. 228
Skorowidz ......'...-.,. 237



OBJAŚNIENIA SKRÓTÓW.



art. — artykuł.
Dz. Rozk. — Dziennik Rozkazów Wojskowych.
Dz. U. R. P. — Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Dz. Urz. — Dziennik Urzędowy.
Dz, Urz. Tymcz. Kom. Rządź. — Dziennik Urzędowy Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej.
G. A. — Gazeta Administracji.
G. A, i P. — Gazeta Administracji i Policji.
G. S. — Gazeta Sądowa Warszawska.
1. rej. — liczba rejestru.
Moti. Poi. — Monitor Polski.
N. T. A. — Najwyższy Trybunał Administracyjny.
O. P. A. — Orzecznictwo Sądów Najwyższych w sprawach
podatkowych i administracyjnych. O. S. P. — Orzecznictwo Sądów" Polskich. Ok. M. S. Wewn. — Okólnik Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Ok. P. R. M. — Okólnik Prezesa Rady Ministrów. Ok. Pr. R. M. — Okólnik Prezydium Rady Ministrów, ppoz. — pozycja.
R. P. — Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny. S. N. — Sąd Najwyższy.
T. R. G. — Trybunał Rozjemczy dla Górnego Śląska, zbiór urzędowy.
U. Rz. — Uzasadnienie rządowe do projektu ustawy o pozbawianiu obywatelstwa, zawarte w druku Nr 781 Sejmu, kadencji IV.
U. Rz. 997 — Uzasadnienie rządowe do projektu ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego, zawarte w druku Nr 997 Sejmu Ustawodawczego.
Zb. Praw — Zbiór Praw b. Cesarstwa Rosyjskiego.
Zb. urz. — Zbiór urzędowy orzeczeń Sądu Najwyższego.
Zb. z. — Zbiór zarządzeń Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Z. W. — Zbiór Wyroków Najwyższego Trybunału Administracyjnego.
PRZEDMOWA.
We współczesnym, państwie warunek posiadania obywatelstwa jest wymagany nie tylko przy pełnieniu służby publicznej, ale także przy wykonywaniu całego szeregu wolnych zawodów. Jednocześnie osoby nie posiadające obywatelstwa (cudzoziemcy) są ograniczone przez specjalne postanowienia przy zawiieraniu różnego rodzaju umów (np. kupna nieruchomości, pracy itd.).
Kwestia, czy poszczególna osoba jest obywatelem polskim, czy też nie, nie jest sprawą obchodzącą wyłącznie daną osobę, lecz jest także zagadnieniem donioślejszym inieresującyjm również i Państvro, mające w stosunku do swych obywateli prawa i obowiązki.
Praca niniejsza ma za zadanie zaznajomić ze stanem ustawodawstwa 0'bowiązującego w tej dziedzinie.
Uwzględnia ona obok ustaw, rozporządzeń, traktatów i konwencyj także całe dotychczasowe orzecznictwo Najwyższego Trybunału Administracyjnego i Sądu Najwyższego oraz okólniki i instrukcje w tej materii Ministerstw Spraw Wewnętrznych i Spraw Zagranicznych.
Aczkolwiek pewne przepisy utraciły obecnie moc obowiązującą (iip. pkt 5 art. 4 ustawy z dnia I 20 stycznia 1920 r.)s jednak umieściliśmy je w niniejszym zbiorze, ponieważ istnieją osoby, któr.e j posiadają lub nabyły obywatelstwo na podstawie przepisów dziś nie obowiązujących, a stwierdzenie tego wymaga znajomości powyższych przepisów.
W przepisach o obywatelstwie na plan pierwszy wysuwają się trzy zagadnienia: stwierdzenie posiadania obywatelstwa, nabycie obywatelstwa i jego utrata. Posiadanie obywatelstwa może wynikać albo z ustawy zasadniczej z dnia 20 stycznia 1920 r., albo z umów międzynarodowych. Zazna- „ czyć należy, że postanowienia o obywatelstwie y zawarte w umowach międzynarodowych, jako przepisy specjalne mają pierwszeństwo przed ustawą i wydanym do niej rozporządzeniem wykonawczym jako przed normami ogólnymi. Są one rozsiane w szeregu traktatów i konwencyj.
Stwierdzenie obywatelstwa jest aktem dekla-racyjnym a nie konstytutywnym władzy państwowej. Władza zaświadcza, że na podstawie dowodów przedstawionych przez osobę zainteresowaną jest ona obywatelem polskim.
Zmiana obywatelstwa następuje bądź przez jego nabycie, bądź przez jego utratę. Nabycie może nastąpić przez urodzenie ltiib zamążpójście (art. 4) oraz w postaci nadauia (art. 8), uznania (art. 3) lub odzyskania (art. 10). Dzieci do lat 18 mogą nadto nabyć obywatelstwo przez uprawnienie, uznanie lub przysposobienie (art. 4).
Utrata obywatelstwa następuje: 1) przez nabycie obcego obywatelstwa, 2) przez przyjęcie urzędu publicznego lub wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody Rządu Polskiego i 3) wskutek pozbawienia obywatelstwa.
To ostatnie następuje na podstawie specjalnej ustawy z dnia 31 marca 1938 r. lub też na podstawie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (art. 114).
Postępowanie we wszystkich wyżej przytoczonych wypadkach stwierdzenia, nabycia i utraty obywatelstwa jest odmienne, i przeważnie szczegółowo uregulowane rozporządzeniami wykonawczymi, instrukcjami i okólnikami.
Leon Zieleniewski.



SKOROWIDZ.
(Liczby oznaczają Strony).



A.
Akt:
- nadania obywatelstwa 17, 27, 39, 70-71, 72. 122.
— odzyskania obywatelstwa 17—*18.
— opcfi zob. poświadczenie opcji. Si obywatelstwa 17-18, 89, 90, 122.
B.
Bezpaństwowcy 129, 214, 228-236.
C.
Certyfikat przynależności gminnej w b. zaborze austriackim 11, 80—82.
D.
Dokumenty stwierdzające obywatelstwo 122-123. Domieyl zob. zamieszkanie stale.
Obywatelstwa przy przyjmowani, kandydatów do służby ^^wo zol, dokumenty stwierdza-
jące obywatelstwo.
Dowód osobisty zob. paszporty. +jołwn nr-/e/
Dzieci 218-220. zob. także nabycie obywatelstwa przez
dzenie.
F.
Funkcjonariusze państwowi 16, 17, 18.
K.
Kary 60, 66, 67.
Kobieta zamężna 217—218. Zob. także nabycie obywatelstwa
przez zamążpójście.
Kolizja ustaw o obywatelstwie 212—228. Książeczka żeglarska 123. Księgi stale] ludności b. Królestwa Polskiego 7, 8—9, 10 1S
76—79, 90, 94, 201—202.
M.
Miejscowa kompetencja władz 34, 69, 105. 209.
N.
Nabycie obywatelstwa 16—21, 101—102.
------na podstawie traktatów międzynarodowych 8, 13.
102—103, 104—115, 131—256. Zob. także opcja. ------przez nadanie 16, 20—23, 26, 27, 29, 33—35, 37—39,
51—52, 61—62, 91—94, 3.25—127, 218, 219. —- — przez nadanie na podstawie umowy z Czechosłowacją
z 23 IV 1925 r. 198—200.
— — przez objęcie urzędu publicznego 16, 17, 18, 30, 51,
43—45, 94—95.
— — przez powrót do kraju osób pochodzenia polskiego
zob. uznanie obywatelstwa.
— — przez przyjęcie .do służby wojskowej 16. 19, 20, 30, 51,
43—45, 61, 95—96. _
— — przez przysposobienie 16, 21, 96, 102, 124, 220.
— — przez uprawnienie 16, 21, 96, 102, 124.
------przez urodzenie 8, 16, 21, 87, 96, 124, zob. także dzieci-
— — przez urodzenie na podstawie protokołu, haskie!!')
228—2.29.
— — przez ustanie małżeństwa b. obywatelki polskiej
23—24, 25, 96—98, 218.
Nabycie obywatelstwa:
------przez uznanie dziecka 16, 21, 96, 124.
------przez izamążpójście 16, 21, 96, 124—125, 128—129. Zob.
także kobieta zamężna.
z mocy samego .prawa z chwilą wejścia ustawy z 20
I 1920 r. w życie 7"—-14, 22, 76—87.
------z mocy samego prawa z chwilą wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 12 XII 922 r. 50—51.
— — z ,xnacy samego prawa z chwilą wejścia w życie rozpo-
rządzenia Rady Ministrów z 7 VIII 1922 r. 55—54.
Nadanie obywatelstwa zob. nabycie-obywatelstwa przez nadanie.
Najwyższy Trybunał Administracyjny 22, 58.
Należenie do ogniska domowego 104.
Narodowość polska 105, 140, 144, 151, 194, 195, zob. także pochodzenie polskie.
Naturalizacja zob. nabycie obywatelstwa przez nadanie.
O.
Obywatele obcy narodowości polskiej 18, zob. także pochodzenie polskie.
Obywatelstwo Litwy Środkowej 54—56. Obywatelstwo podwójne zob. podwójne obywatelstwo. Odmowa:
— nadania obywatelstwa 22.
— uznania obywatelstwa 88—89^ Odwołanie się od orzeczeń 120—121.
Odzyskanie obywatelstwa zob. nabycie obywatelstwa przez ustanie małżeństwa b. obywatelki .polskiej.
Opcja:
— na podstawie Małego Traktatu Wersalskiego 111—115, 114, 115, 151—135, 164—190.
— na podstawie Traktatu Wersalskiegoiz Niemcami 103—111, 114—115, 135—144, 164—190.
— na podstawie Konwencji Wiedeńskiej 12, 164—190.
— na podstawie Konwencji Genewskiej 144—164.
— na podstawie Traktatu z Saint-Germain 191—196.
— na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 12 XII 1922 r. 52—53.
Opcja:
— na podstawie Umowy z Czechosłowacja z 23 IV 1925 r. 198—201.
— na podstawie Traktatu Ryskiego 15. 132—133. 201—212. Opłaty:
— konsularne 72, 127.
— stemplowe 68—69, 70—72, 121, 127.
Orzeczenia:
— o pozbawieniu obywatelstwa 58.
— o utracie obywatelstwa 27. Osiedlenie 8, 9, 83.
Osoby ubiegające się o uzyskanie obcego obywatelstwa 62—63.
P.
Paszporty 6, 40, 42, 68, 69, 122, 173. Pobyt stały w granicach Państwa 21, 29, 91. ¦Pochodzenie polskie 14—15, 16, 47—48, 88, 202—203, 207—208,
zob. także narodowość polska. Poddany Królestwa Polskiego 6, 9. Podwójne obywatelstwo 5, 6, 214, 215—216. Postępowanie w sprawach o stwierdzenie obywatelstwa zob.
stwierdzanie obywatelstwa. Poświadczenia opcyjne 18, 105—111, 112—113, 122—123, 143,
160—163, 195.
Poświadczenie:
— o fakcie zapisania do ksiąg ludności stałej albo do organizacji stanowej 10.
— obywatelstwa 17, 36, 71, 117, 118, 120, 122.
— obywatelstwa dla osób zmarłych 13.
— obywatelstwa w sprawach emerytalnych 69.
— odzyskania obywatelstwa 98.
— zamieszkania 14
— zezwalające na nabycie obywatelstwa obcego 39—40. 4f. 99, 100.
Pozbawienie obywatelstwa 56—60, 64—65, 66—67. Pozwolenie na opuszczenie kraju rodzinnego 216—217.
Prawo swojszczyzny 7, ,10, 11, 50. 51, 79-82, 194-196,
!97_198, 200. . . . j
Przynależność gminna w b. zaborze austriackim zob. prawo
swoiszczyzny, . , .,, /,
Przyrzeczenie przyjęcia do związku obcego państwa 40, 64.
R.
Rejestr mieszkańców 14.
Rejestry:
oucii 106—111. 113. ii?, 119. 14.i. _
poświadczeń obywatelstwa i aktów nadania obywatel-
&L&*S» », obycie obywatelstwa
obcego 40, 101.
S.
Stałe zamieszkanie zob. zamieszkanie stałe. Stanowa organizacja w b. Cesarstwie Rosyjskim 12^15, 83,
84__87
Stwierdzanie obywatelstwa 13, 14, 34. 35, 115-120, 123-130.
T. Tryb życia nieposzlakowany 21, 29, 91.
U.
Unieważnienie:
- aktu nadania obywatelstwa 41 42.45-46
- opcji 136. 159. 160, 162-165, 176-1:7, 180, 187-188.
- poświadczenia obywatelstwa 6, 7, 41, 42, 4:>-46. Urzędy konsularne (kompetencje w sprawach obywatelstwa)
122—130. Utrata obywatelstwa 24-27, 52-34, 39-40, 56-60, 64-6:,
99_102, 123, 127—129, 317, 220. Uznanie obywatelstwa 14-15, 16, 54, 55, 47-48, 87-91.
w. ,
Wyciąg z ksiąg ludności stałej 122; zob. także księgi stałej
ludności. Wzory pism i druków w sprawach obywatelstwa 42.
Z.
Zamieszkanie stałe 7. 8, 9, 11—12, 83, 103, 104, 111. 132, 133, 138—J39, 1.66—170, 186—1.87, 190, 197—198.
Zapisanie do gminy miejskiej lub wiejskiej, albo jednej z organizacji stanowych b. Ces. Ros. 8, 10, 12, 83—87, 201—202:
Zapisanie do księgi stałej ludności zob. księgi stałej ludności.
Zaświadczenie:
— o zwolnieniu z obcego obywatelstwa 15, 56, 37.
— w dowodzie osobistym o obywatelstwie 68—69. Zezwolenie władzy wojskowej 'na nabycie obywatelstwa ob-
,cego 32, 99, 100, 127—128. Znajomość języka polskiego 21, 29, 38, 92.



WIELKOŚĆ 17,5X12CM,TWARDA OKŁADKA,LICZY 248 STRON.

STAN:STRONY SĄ POŻÓŁKŁE,POZA TYM STAN BDB .

KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 8 ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM / KOSZT ZRYCZAŁTOWANY NA TERENIE POLSKI,BEZ WZGLĘDU NA WAGĘ,ROZMIAR I ILOŚĆ KSIĄŻEK - PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA / .

WYDAWNICTWO KSIĘGARNIA POWSZECHNA KRAKÓW 1938.

INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE

ZOBACZ STRONĘ O MNIE