Słowo wstępne
Praca zbiorowa Zbliżenie – język, kultura, literatura, translatoryka jest kolejnym dokonaniem twórczym i organizatorskim Interdyscyplinarnego Koła Naukowego Doktorantów Filologicznego Studium Doktoranckiego Uniwersytetu Gdańskiego. Pierwszym wymiernym efektem działalności młodych pracowników naukowych, słuchaczy studiów doktoranckich, badaczy literatury, kultury i języka z całego kraju, jak też Komitetu Redakcyjnego wspomnianego Koła Naukowego była książka Lu‑ stro – literatura – kultura – język (Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010), będąca pokłosiem sesji naukowej, która odbyła się w Gdańsku w 2007 roku, samodzielnie przygotowana i zredagowana przez debiutujących w tej roli doktoran‑ tów. Przedkładany tom jest również efektem ich pracy, kolejnym doświadczeniem intelektualnym i osiągnięciem edytorskim. Jak zauważa recenzent części literaturoznawczej, tom artykułów młodych bada‑ czy z różnych ośrodków naukowych w kraju jest inicjatywą bardzo cenną i interesu‑ jącą ze względu na podejmowaną w poszczególnych pracach problematykę. Podob‑ ną opinię wyrażają recenzenci oceniający pozostałe partie książki – prace autorów reprezentujących różne dziedziny humanistyki: kulturoznawstwo, językoznawstwo, translatorykę. Wyrażając uznanie organizatorom konferencji i współautorom książ‑ ki, sugerują, że nie jest ona jednak pozbawiona niedoskonałości. Wskazują więc możliwości wyjścia z sytuacji. Przy okazji pragnę podziękować recenzentom za po‑ niesiony trud, a przede wszystkim za krytyczne uwagi, które pomogły młodemu Ko‑ mitetowi Redakcyjnemu zdystansować się do merytorycznych aspektów przedłożo‑ nych artykułów, często autorstwa ich koleżanek i kolegów, wprowadzić dyscyplinę wydawniczą, usunąć w miarę możliwości wspomniane niedoskonałości. W niniejszej pracy nadrzędnym zagadnieniem, które skupia, koncentruje i orga‑ nizuje wszystkie teksty językoznawcze, kulturoznawcze, literaturoznawcze i trans‑ latorskie w jedną całość jest fenomen zbliżenia. Przywołane w tytule zbliżenia przybierają wielorakie znaczenia i konotacje, od związków kulturowych, ideowych, literackich, językowych, geograficznych po erotyczne. Ta różnorodność interpreta‑ cyjna znalazła odbicie w kompozycji książki, w podziale materiału na dwie zasad‑ nicze części. W pierwszej znalazły się prace o profilu literaturoznawczym i kulturo‑ znawczym, w drugiej – językoznawczym i translatorskim. Najważniejszym w tym przedsięwzięciu intelektualno‑ edytorskim wydaje się być to, że kolejny tom jest doskonałym przeglądem tematów, perspektyw poznaw‑ czych, metodologicznych stanowisk, stylu myślowego, wreszcie sposobu widzenia i przeżywania świata młodych twórców, naukowców, reprezentujących różne dzie‑ dziny polskiej humanistyki.   Irena Fijałkowska‑ Janiak

Spis treści
Słowo wstępne (Irena Fijałkowska‑ Janiak)....................................................................9
Część I Literatura
Ireneusz Szczukowski Wacław Potocki o kulturowych zbliżeniach ...........................................................13 Magdalena Dąbrowska Teoria i praktyka podróżowania w prozie rosyjskiej przełomu XVIII i XIX wieku oraz jej źródłach zachodnioeuropejskich (wybrane przykłady) ..............................21

 Anna Jazgarska Spojrzenie jako próba zbliżenia. Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki ................28

 Paweł Kozielski Zbliżenia – czyli modernistyczne konwencje opisu erotyki  w prozie Heleny Mniszek i Pawła Staśki ................................................................40

 Anna Zientała Rzeczy bezużyteczne, zepsute, zniszczone w poezji polskiej lat 1890–1939 ........48

 Dariusz Szczukowski Żem inny niepodobny i dziw. Leśmiana (de)konstruowanie tożsamości ................55 Katarzyna Banucha Poczucie zagrożenia w powieściach Michała Choromańskiego. ............................62 Agnieszka Wiśniak Doświadczenie mortualne w poezji Urszuli Kozioł ................................................69 Grzegorz Czemiel Zbliżenie jako figura etyczna w twórczości Ciarana Carsona i Paula Muldoona ...76

 Karolina Sałdecka Specyfika aktów mowy kobiet w powieściach realizmu socjalistycznego .............83

 Alicja Macholl-Skolimowska Wejrzeć w głąb własnego „się” – zbliżenie do sekretu nikczemności  w opowiadaniu Jorge Luisa Borgesa ......................................................................90

 Joanna Szewczyk Kultura i (mikro)historia. Ciało i tekst.  Zbliżenia w powieści Teodora Parnickiego Koniec „Zgody Narodów” .................95

 Karolina Mendat Rosyjsko-żydowskie powinowactwa literackie.  Na przykładzie prozy Ludmiły Ulickiej ...............................................................103
6 Katarzyna Vitkovska Alchemiczne zaślubiny Rosji z Wschodem i Zachodem –  – czyli o zbliżeniach nieudanych według Wiktora Pielewina ...............................110

 Katarzyna Kotyńska Najnowszy ukraiński esej literacki a czas, przestrzeń i historia ...........................117 Izabela Barbara Kośnicka W krainie bajek. Kilka słów o znaczeniu i funkcji dębu ......................................122
Część II Kultura
Izabela Tusk Zbliżenie na Andrzeja Leszczyca – – bohatera „polskiej trylogii” Jerzego Skolimowskiego .......................................135

 Kazimierz M. Łyszcz Bliskość i oddalenie przedmiotu. Fotografia w działaniu artystycznym ..............142 Monika Samsel-Chojnacka Bergmanowskie zbliżenia. Erotyzm w inscenizacjach teatralnych  Ingmara Bergmana ................................................................................................151

 Hanna Szcześniak Pomiędzy średniowieczem, Węgajtami a Altmühlmünster.  Współczesne realizacje przedstawień pasyjnych w Polsce i w Niemczech .........158 Marcin Borowski Zbliżenie do doskonałości czy wynaturzenie? – mężczyzna w ciąży  w oczach transseksualistów i użytkowników najpopularniejszych  polskich portali internetowych ..............................................................................165

 Aleksandra Zawada Klub Polskich Nieudaczników w Berlinie a zbliżenie dwóch narodów –  – Polaków i Niemców ...........................................................................................178

 Ewa Pogorzała Rola języka, literatury i kultury w koncepcji kształcenia uczniów  z mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce ................................................183
Część III Język
Marzena Maria Szurek Biblia Wujka a Biblia Gdańska z perspektywy wybranych przykładów frazeologii biblijnej ...............................................................................................193

 Ewa Wieczorek Męskie imiona zakonne jako specyficzna warstwa antroponimii polskiej ...........204 Dorota Rojszczak-Robińska Trudne miejsca „Rozmyślania przemyskiego”. Problem glos ..............................213
Agnieszka Fluda-Krokos W XVI-wiecznej kuchni – nazwy naczyń w domach mieszczan poznańskich  w inwentarzach z lat 1528–1600 ...........................................................................220

 Monika Smorczewska Zanik i restytucja słownictwa kulinarnego we współczesnej polszczyźnie ..........230 Joanna Krzemińska-Krzywda, Dariusz Makselon Komunikacja językowa i pozajęzykowa jako środek pozornego zbliżenia  w przestrzeni wirtualnej na przykładzie polskich portali plotkarskich .................239

 Justyna Zych Językowo-kulturowy stereotyp Francuza w polszczyźnie ....................................249

 Krystyna Maksymowicz Przyczynek do badań nad słownictwem religijnym w Żywotach świętych Stárego y Nowego Zakonu… Piotra Skargi ..........................................................257
Część IV Translatoryka
Dominika Janus Zbliżenie polsko-niemieckie – dzieło leksykograficzne lipskich lektorów  języka polskiego, Michała Abrahama Troca i Samuela Bogumiła Lindego .........265

 Justyna Suracka  „Opuszczenie” jako technika translatorska, czyli co i dlaczego pomijano  w XIX-wiecznych tłumaczeniach rosyjskiej literatury pięknej  (na materiale wybranych przekładów Marcina Szymanowskiego) ......................274

Izabela Napiórkowska Przetłumaczone, wytłumaczone, zdradzone .........................................................282 Magdalena Ślawska Rola przekładu w procesie zbliżenia kultur.  Przypadek powieści Koczownicy Nenada Veličkovicia .......................................288

Magdalena Lisewska Niebezpieczne zbliżenia czytelnika. O przekładzie powieści antyutopijnej  na język polski na przykładzie Kallocain Karin Boye ..........................................297

 Monika Krajewska Bliżej Sankt Petersburga. Konkurs przekładowy –  – próba translatorskiej wrażliwości ......................................................................305

 Milena Chomik Przybliżenie czy oddalenie – parę uwag z notesu dydaktyka przekładu ..............311 Mariola Smolińska O breloku, dębowej jesionce, sucharku i gorącym kubku – rozważania nad  jargotem funeralnym, czyli praktyczne problemy tłumaczenia  neosemantyzmów na przykładzie języka niemieckiego i polskiego .....................315