"Praca Jarosława Wyrembaka jest bardzo dobrym przykładem połączenia w naukach prawnych trzech typów rozważań: teoretycznoprawnych, prawno-dogmatycznych oraz prawno-empirycznych. Te pierwsze skupiają się na problematyce wykładni prawa i na wyborze do dalszych badań jednego z możliwych w jej obrębie podejść. Autor skłania się ku językowej wersji wykładni przepisów i przekonująco uzasadnia swój wybór. W zakresie kwestii prawno-dogmatycznych badania Jarosława Wyrembaka wiążą się z analizą obowiązujących przepisów prawa karnego materialnego i procesowego odnoszących się do instytucji zasadniczej wykładni przepisów, do której przeprowadzania upoważniony jest w pewnych przypadkach Sąd Najwyższy. Trzeci, podstawowy nurt rozważań Autora ma charakter empiryczny. Koncentruje się bowiem wokół przeglądu znacznej liczby orzeczeń Sądu Najwyższego, w których zawarta została zasadnicza wykładnia przepisów prawa karnego. W oparciu o wyniki tego przeglądu Jarosław Wyrembak wyprowadza wnioski o charakterze ogólnym. Praca ta może mieć istotne znaczenie nie tylko dla akademickiej nauki prawa, ale także dla praktyki jego stosowania - przede wszystkim stosowania sądowego."Prof. dr hab. Piotr Winczorek

Wykaz skrótów
Wprowadzenie
CZĘŚĆ I
Rozdział I. Zasadnicza wykładnia ustaw
1. Wstępne zastrzeżenia terminologiczne
2. Podstawy normatywne zasadniczej wykładni ustaw
3. Przesłanki dopuszczalności zasadniczej wykładni ustaw
4. Przedmiot zasadniczej wykładni
5. Cel zasadniczej wykładni
6. Istota zasadniczej wykładni
7. Zastrzeżenia szczególne odnoszone do zasadniczej
wykładni ustaw
8. Konsekwencje zasadniczej wykładni
Rozdział II. Teoria wykładni autorstwa J. Wróblewskiego
jako wyznacznik koncepcji pracy
1. Uwagi wprowadzające w problematykę wykładni
2. Teoria wykładni autorstwa J. Wróblewskiego
A. Uwagi ogólne
B. Język i jego charakterystyka
C. Podstawowa typologia wykładni
D. Teoretyczny model wykładni operatywnej.
Dyrektywy wykładni pierwszego i drugiego szczebla
E. Decyzja interpretacyjna i jej uwarunkowania

3. Metoda językowa i jej dyrektywy według teorii
J. Wróblewskiego
4. Negacja elementów teorii J. Wróblewskiego (w świetle
twierdzeń wyznaczających kształt teorii wykładni
autorstwa M. Zielińskiego)
A. Omnia sunt interpretanda versus clara non sunt
interpretanda
B. Język prawny przed językiem "ogólnym"
C. Kumulacja metod wykładni zamiast interpretatio
cessat in claris
Rozdział III. Metoda językowa i rezultaty jej użycia w ogólnej
teorii prawa (w świetle współczesnej literatury prawniczej)
1. Uwagi wstępne - interpretacja lingwistyczna, analiza
lingwistyczna, metoda językowa
2. Istota metody językowej
3. Pozycja metody językowej - ranga znaczeń tekstów
prawnych identyfikowanych w rezultacie użycia
metody językowej
A. Uwagi wprowadzające
B. Priorytet (pierwszeństwo) metody językowej - priorytet
(pierwszeństwo) znaczeń aktów normatywnych
ustalanych na jej podstawie. Pozycja metody językowej
w relacji do pozycji metod: systemowej i funkcjonalnej.
Rezultaty użycia metody językowej a rezultaty użycia
metod: systemowej i funkcjonalnej. Poglądy doktryny
C. Możliwość odstępstw od rezultatów wynikających
z użycia metody językowej. Poglądy doktryny
D. Priorytet metody językowej - priorytet rezultatów użycia
metody językowej a praktyka stosowania prawa
Rozdział IV. Wykładnia przepisów prawa karnego materialnego.
Istota i ranga metody językowej oraz rezultatów jej użycia
w świetle literatury z zakresu prawa karnego materialnego
i orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach karnych
1. Wykładnia przepisów prawa karnego materialnego
- uwagi ogólne

2. Istota metody językowej (stanowisko doktryny prawa
karnego materialnego)
3. Pozycja metody językowej w zakresie wykładni przepisów
prawa karnego materialnego (stanowisko doktryny prawa
karnego). Ranga znaczeń tekstów prawnokarnych
ustalanych na podstawie metody językowej
4. Wykładnia prawa, istota i pozycja metody językowej (oraz
rezultatów jej użycia) w świetle orzecznictwa Sądu
Najwyższego w sprawach karnych
Rozdział V. Wykładnia prawa w kontekście zasady demokratycznego
państwa prawnego i zasady nullum crimen sine lege (ze
szczególnym uwzględnieniem znaczenia metody językowej
oraz rezultatów jej użycia)
1. Zasada demokratycznego państwa prawnego.
Proweniencja, istota, treść i status normatywny
2. Zasada demokratycznego państwa prawnego a zasada
nullum crimen sine lege
3. Zasada demokratycznego państwa prawnego
a wykładnia prawa
4. Zasada nullum crimen sine lege a wykładnia prawa
CZĘŚĆ II
Rozdział VI. Rzeczywista pozycja metody językowej oraz
rezultatów jej użycia w zakresie zasadniczej wykładni
przepisów wyrażających znamiona przestępstw.
Prezentacja badań
1. Ekspozycja problemu badawczego. Cel, przedmiot
i zakres badań
2. Podstawowa charakterystyka materiału badawczego.
Formalnoprawne, przedmiotowe oraz chronologiczne
kryteria jego doboru
A. Kryterium formalnoprawne
B. Kryterium przedmiotowe
C. Kryterium chronologiczne
D. Wykluczenia

3. Materiał badawczy z punktu widzenia współczesnej
refleksji naukowej. Koncepcja badań wobec spostrzeżeń
nauki dotyczących uzasadnień orzeczeń sądowych
A. "Uzasadnienia zewnętrzne" i "uzasadnienia
wewnętrzne" a realizowana koncepcja badań
B. Dedukcyjne i niededukcyjne modele uzasadnień
a realizowana koncepcja badań
C. Kontekst heurezy i kontekst uzasadnienia
a realizowana koncepcja badań
D. Nauka o wykładni versus teoria argumentacji
prawniczej a realizowana koncepcja badań
4. Hipotezy badawcze
5. Metoda badawcza. Kwestionariusz badawczy.
Ustalenia badawcze
A. Prezentacja kwestionariusza. Podstawowa
charakterystyka kwestionariusza
B. Ustalenia co do sposobu prowadzenia badań
(co do sposobu stosowania kwestionariusza)
Rozdział VII. Analiza uchwał Sądu Najwyższego na podstawie
opracowanego kwestionariusza badawczego
Rozdział VIII. Metoda językowa oraz rezultaty jej użycia
a zasadnicza wykładnia przepisów wyrażających znamiona
przestępstw - założenia teoretyczne i stan faktyczny.
Prezentacja otrzymanych wyników badań. Próba ich analizy
oraz interpretacji. Ostateczne wnioski i rekomendacje
1. Rezultaty badań w zakresie weryfikacji zasadności
przyjętych hipotez badawczych
2. Katalog wskazywanych powodów dopuszczenia zasadniczej
wykładni, zidentyfikowany na podstawie przeprowadzonych
badań (w ramach przyjętych ustaleń badawczych)
3. Wizja istoty oraz pozycji metody językowej (i rezultatów
jej użycia), zrekonstruowana na podstawie
przeprowadzonych badań
4. Próba analizy oraz interpretacji otrzymanych wyników
badań
5. Spostrzeżenia i uwagi dotyczące praktyki zasadniczej
wykładni czynione na podstawie analizy materiału
badawczego (poza weryfikacją zasadności hipotez
badawczych)
6. Rekomendacje pod adresem praktyki zasadniczej wykładni
przepisów wyrażających znamiona przestępstw (i przepisów
je dookreślających)
A. Rekomendacje formułowane w kontekście założonych
hipotez badawczych
B. Rekomendacje formułowane na podstawie analizy
materiału badawczego poza kontekstem wyznaczanym
przez założone hipotezy badawcze
7. Ostateczne wnioski
Bibliografia 329