Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy

w zakładzie przemysłowym

autor: Teresa Lis, Krzysztof Nowacki
wydawca: Politechnika Śląska
rok wydania: 2005
stron: 272
format: B5
oprawa: miękka
ISBN: 83-7335-283-X


W podręczniku omówiono w kolejnych rozdziałach:

* współczesne koncepcje zarządzania bezpieczeństwem pracy, w szczególności zagadnienia bezpieczeństwa pracy w ujęciu tradycyjnym oraz nowoczesnym, zarówno w Polsce, jak i w krajach Unii Europejskiej. Przedstawiono również koncepcje zintegrowanego systemu zarządzania przedsiębiorstwem, ujmującego zarządzanie jakością, zarządzania środowiskowego i bezpieczeństwem pracy,

* obowiązki pracodawcy i pracownika w zakładzie przemysłowym w zakresie bezpieczeństwa pracy zgodnie z polskim prawem pracy,

* analizę ryzyka zawodowego ze szczególnym podkreśleniem roli oceny ryzyka zawodowego we współczesnym systemie zarządzania bezpieczeństwem pracy,

* model systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy, jego elementy, takie jak: polityka, planowanie, realizacja, nadzór i ocena.

Podręcznik jest przeznaczony dla studentów kierunków zarządzania, szczególnie profilu technicznego, gdyż inżynier jest głównym twórcą układu człowiek-maszyna. Zawarte w podręczniku informacje mogą być przydatne pełnomocników systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy, pracowników zakładowych służb bhp, a ponadto dla dyrektorów, prezesów, właścicieli zakładów przemysłowych, chcących wdrażać system zarządzania bezpieczeństwem pracy oraz zapobiegać ryzyku zawodowemu.

 
SPIS TREŚCI:

Wprowadzenie    5

1.    Współczesne koncepcje zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy    8
1.1.  Tradycyjne i systemowe podejście do bezpieczeństwa i higieny pracy    9
1.2.   Zarządzanie bezpieczeństwem pracy za granicą oraz w Unii Europejskiej    11
1.3.    Normalizacja systemów zarządzanie bezpieczeństwem  i higieną pracy w Polsce    14
1.4.    Koncepcje systemowego zarządzania bezpieczeństwem  i higieną pracy wg norm PN-N-18001 oraz PN-N-18002    16
1.5.    Integracja systemów zarządzania    21

2.    Obowiązujące w Polsce regulacje prawne w dziedzinie bhp    26
2.1.    Podstawowe obowiązki pracodawcy    32
2.2.    Prawa i obowiązki pracownika    36
2.3.    Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy    40
2.4.    Maszyny i inne urządzenia techniczne    41
2.5.    Substancje chemiczne oraz procesy szczególnie szkodliwe lub niebezpieczne dla zdrowia    44
2.6.    Profilaktyczna ochrona zdrowia    46
2.7.    Edukacja w zakresie bezpieczeństwa pracy    50
2.8.    Środki ochrony indywidualnej    57

3.    Analiza ryzyka zawodowego w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy     60
3.1.    Ryzyko zawodowe - definicje i cele oceny    61
3.2.    Procesy oceny ryzyka zawodowego    63
3.2.1.    Informacje potrzebne do oceny ryzyka zawodowego    66
3.2.2.    Identyfikacja zagrożeń i ich skutków    67
3.2.3.    Oszacowanie ryzyka zawodowego    68
3.2.4.    Wyznaczanie dopuszczalności ryzyka zawodowego    71
3.3.    Metody analizy ryzyka zawodowego    73
3.3.1.    Metoda "What-if Analysis"    76
3.3.2.    Hazard and Operability Studies - HAZOP    77
3.3.3.    Failure Modę and Effects Analysis - FMEA    79
3.3.4.    Preliminaty Hazard Analysis - PHA    80
3.3.5.    Fault Tree Analysis - FTA    81
3.3.6.    Event Tree Analysis - ETA    84
3.3.7.    Process Safety Analysis - PSA    84
3.3.8.    Check List - CHA    86
3.4.    Metody oceny ryzyka i akceptowalność ryzyka    87
3.4.1.    Standardowa ocena ryzyka zawodowego    87
3.4.2.    Ocena ryzyka zawodowego przy pomocy grafu ryzyka    88
3.4.3.    Ocena ryzyka zawodowego za pomocą metody Score Risk    91
3.5.    Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy    93
3.5.1.    Pyły    93
3.5.2.    Hałas słyszalny    96
3.5.3.    Hałas infra-i ultradźwiękowy    102
3.5.4.    Drgania mechaniczne    107
3.5.5.    Pola elektromagnetyczne    115
3.5.6.    Promieniowanie optyczne    121
3.5.7.    Szkodliwe substancje chemiczne    139
3.5.8.    Czynniki mechaniczne    150
3.5.9.    Obciążenia fizyczne    160
3.5.10.    Obciążenia termiczne    168
3.6.    Rola oceny ryzyka zawodowego w procesie zarządzania bezpieczeństwem pracy    172
3.7.    Kultura bezpieczeństwa pracy a wypadki    178
3.7.1.    Wypadki i zdarzenia potencjalnie wypadkowe    181
3.7.2.    Wypadkowość    187

4.   Model systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy    189
4.1.    Zaangażowanie i przywództwo kierownictwa    190
4.2.    Polityka systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy    192
4.3.    Planowanie w ramach systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy    197
4.4.    Wdrażanie i funkcjonowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy    204
4.4.1.    Struktura współdziałania i odpowiedzialności w systemie zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy    204
4.4.2.    Zapewnienie środków    206
4.4.3.    Szkolenie, świadomość, kompetencje i motywacja    207
4.4.4.    Komunikowanie się    209
4.4.5.    Dokumentacja systemu    212
4.5.    Działania związane ze znaczącymi zagrożeniami, wypadkami przy pracy i awariami    213
4.5.1.    Działania związane ze znaczącymi zagrożeniami    213
4.5.2.    Gotowość i reagowanie na wypadki przy pracy i awarie    215
4.5.3.    Akcje bezpieczeństwa    220
4.6.    Sprawdzanie  systemu  zarządzania bezpieczeństwem pracy (monitoring, audity)    222
4.6.1.    Monitoring    222
4.6.2.    Audity    226
4.6.3.    Działania korygujące i zapobiegawcze    232
4.6.4.    Przegląd i doskonalenie systemu    233
4.7.    Ekonomiczne aspekty zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy    235

Załącznik 1    Dyrektywa Rady 89/391/EWG    243

Załącznik 2     Lista kontrolna do identyfikacji zagrożeń dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy    247

Załącznik 3     Lista kontrolna do oceny systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy     258

Załącznik 4    Definicje    262

Bibliografia    267