Alfred Wielopolski

Zarys gospodarczych dziejów transportu

Warszawa 1975
490 s., tw., 24 cm
stan dobry (stemple)

Spis treści
Od autora 11 Wprowadzenie 13
TRANSPORT W STAROŻYTNOŚCI /strona 17
Pradzieje 18
Powolność przemian 18
Środowisko geograficzne a narzędzia przemieszczenia 19
Transport wodą w epoce kamiennej 24
Neolityczna rewolucja 25
Dziedzictwo epoki kamiennej 29
Transport Starożytnego Wschodu 30
„Żyzny półksiężyc" 30
Transport kraju „z drogą, która sama idzie" 32
Egipskie środki transportu 33
Wszyscy żyją ze stołu faraona 35
Transport w Mezopotamii 37
Wynalezienie koła 38
Ewolucja wozu i zaprzęgu 39
„Król świata każe kolosa przesunąć" 43
Transport danin i towarów 45
Poczta 47
Starożytna żegluga śródziemnomorska 49
Przyparci do brzegu 49
Przemysł, handel, faktorie 50
Srebro i cyna 51
Kultura Achajów — rycerzy wiosła i rydwanu 51
Szczury lądowe i zdobywanie morskiej zaprawy 53
Greckie statki handlowe i żegluga 54
Organizacja żeglugi 58
Osiągnięcia żeglugi fenickiej i greckiej 59
Transport w Państwie Rzymskim 61
Arena i okresy działania 61
Okres transportu „chłopskiego" 63
Okres transportu „senatorskiego" 65
Rzymska żegluga 66
„Senatorska" sieć dróg lądowych 68
Okres transportu „cesarskiego" 70
Poczta rzymska 70
Rola gospodarcza transportu rzymskiego 73
Skutki rozdawnictwa zboża 76
Zewnętrzny transport imperium 77
Transport a kryzys Państwa Rzymskiego 80
TRANSPORT W ŚREDNIOWIECZU /strona 83 Geograficzna arena 84
Drogi i rzeki 87
Wczesnośredniowieczne zadania transportu 87
Technika i warunki średniowiecznego transportu lądowego 88
Narzędzia transportu lądowego 91
Transport stepowy 92
Średniowieczny transport śródlądowy 94
Transport morski 97
Tradycja śródziemnomorska 97
Transport bizantyjski 98
Transport arabski 101
Transport morski miast włoskich 104
Tradycja atlantycka, pólnocnomorska i bałtycka 106
Ryzyko transportu morskiego 109
Postęp w żegludze średniowiecznej 11 2
Organizacja i funkcjonowanie transportu średniowiecznego 114
Czynniki rozwoju transportu 114
Transport w państwie wczesnofeudalnym 114
Transport w dobie średniowiecznej ekspansji miast 118
Kupieckie formy transportu lądowego i śródlądowego 119 Kupieckie formy transportu morskiego 122
Ukierunkowanie i ekonomika transportu średniowiecznego 125
Osie transportowe 125
Ekonomika średniowiecznego systemu transportowego 131
TRANSPORT W WIEKACH XVI-XVIII /strona 135 Charakter przemian 136
Krytyczny wiek XV 136
Odkrycia geograficzne 138
Skutki wielkich odkryć geograficznych 140
Transport lądowy w wiekach XVI-XVIII 142
Narzędzia i siła pociągowa 142
Francja buduje szosy 144
Angielskie rogatki 147
W szachownicy feudalnych rogatek 148
Drogi w Polsce i w Rosji 150
Transport śródlądowy w wiekach XVI-XVIII 154
Statki rzeczne 154
Rzeki i kanały 155
Transport wodny na zachód od Wisły 158
„Sarmacki Pactolus" 161
Na wschód od Wisły 163
Organizacja transportu lądowego i śródlądowego w okresie wczes­nego kapitalizmu 165
Transport handlowy 165 Transport pocztowy 168
Transport morski w dobie wielkich odkryć geograficznych 172
Postęp i współzawodnictwo w żegludze 172 Transport Półwyspu Pirenejskiego 174 Północnomorski węzeł transportowy 178 Żegluga francuska w wiekach XVI-XVII 183 Żegluga Wielkiej Brytanii w wiekach XVI-XVIII 185 Zmiany w transporcie bałtyckim 189
192
sięg i ekonomika transportu na przełomie wieku XVIII i XIX
2
TRANSPORT W WIEKU XIX /strona 197 Arena transportu w wieku XIX 198
Przemiany w czasie wojen napoleońskich 198
Pokłosie traktatu wiedeńskiego 200
Nowi partnerzy na szlakach morskich 200
Rewolucja transportowa 202
Czasy dyliżansu 203
Rozwój komunikacji 203
Budowa szos na ziemiach polskich pod zaborami 206
Trakcja mechaniczna na szosach 207
Epizod roweru 210
Zagadnienia techniczne transportu kolejowego w wieku XIX 212
..Małżeństwo" lokomotywy z szyną 212
Kariera parowozu w wieku XIX 215
Wagony osobowe 217
Wagony towarowe 221
Trasa 222
Budynki kolejowe 228
Zagadnienia ekonomiczne i organizacyjne transportu kolejowego
230
Ogólne gospodarcze skutki rozwoju kolei żelaznej 230
Przełamywanie uprzedzeń 235
Prywatne spółki kapitałowe 236
System mieszany prywatno-państwowy 243
Gospodarka kolejowa Rosji w wieku XIX 245
Niemiecka i austriacka gospodarka kolejowa w wieku XIX 250
Francuska gospodarka kolejowa w wieku XIX 255
System kolei państwowych 258
Penetracja kolei na nie zagospodarowane obszary 260
Udział kolei w działaniach wojennych w wieku XIX 261
Kolej żelazna na ziemiach polskich pod zaborami 264
Rozwój sieci 264
Eksploatacja sieci kolejowej na ziemiach polskich pod zaborami 266
Transport śródlądowy w wieku XIX 268
Żegluga parowa i budownictwo wodne 268 Losy Wisły 273
Kontynentalne sieci śródlądowe 274
Bilans XIX-wiecznego transportu śródlądowego 279
Transport morski w wieku XIX 281
Ekspansja i zmierzch żeglugi żaglowej 281
Rozwój żeglugi parowej 287
Szlaki morskie w okresie przodownictwa żeglugi żaglowej 290
Transport Murzynów z Afryki do Ameryki 293
Kanał Sueski i szlaki morskie w dobie żeglugi parowej 29+
Kanał Panamski 298
Kanały lokalne i porty 300
Kable podmorskie 302
Rywalizacja w transporcie morskim do pierwszej wojny światowej 303
Żegluga Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej 303
Żegluga Wielkiej Brytanii 306
Żegluga Francji 310
Żegluga Niemiec 314
Żegluga bałtycka w wieku XIX 317
Walka konkurencyjna w żegludze 320
TRANSPORT W LATACH 1914—1939 strona 327
Transport wojenny 328
Transport kolejowy podczas pierwszej wojny światowej 328
Wojenny transport morski 331
Lotnictwo i motoryzacja podczas wojny 332
Skutki pierwszej wojny w transporcie kolejowym 333
Skutki pierwszej wojny w transporcie morskim 336
Motoryzacja i lotnictwo w latach między wojnami 338
Nowa technika transportu 338 Transport lotniczy 341
Kolej żelazna w latach miedzy wojnami 344
Przełamywanie powojennych trudności i rozwój sieci 344 Elektryfikacja kolei żelaznej 349 Zmiany statutowe kolei żelaznej 350 Kolej a samochód 353 Budownictwo drogowe 356
Transport wodny śródlądowy w latach między wojnami 358 Światowy transport morski w latach między wojnami 362
Popyt na usługi transportowe 362
Zmiany w technice żeglugi 364
Zmiany w ukierunkowaniu przewozów morskich 366
Zmiany w strukturze przewozów morskich 367
Zmiany w podziale tonażu światowego 369
Transport w Polsce w latach między wojnami 372
Granice i obszar 372
Sieć dróg lądowych 373
Drogi wodne śródlądowe 375
Koleje żelazne 377
Organizacja służby kolejowej 380
Transport samochodowy 381
Szyna czy droga 381
Transport lotniczy 383
Transport morski 384
Struktura przewozów w Polsce w latach między wojnami 386
ILUSTRACJE strona 389
Starożytność 390 Średniowiecze 402 Wieki XVI—XVIII 406
Czasy dyliżansu 413
Kolej żelazna 419
Budowle inżynierskie kolei 430
Żegluga w wieku XIX 435
Dworce kolejowe 450
Motoryzacja i lotnictwo 456
Transport w Polsce 460
Literatura i źródła ilustracji 473
Pozycje o szerszym zasięgu czasowym 473
Pozycje dotyczące podstawy geograficznej 474
Część I. Transport w starożytności 474
Część II. Transport w średniowieczu 477
Część III. Transport w wiekach XVI—XVIII 479
Część IV. Transport w wieku XIX 482
Część V. Transport w latach 1914—1939 486

Słowa kluczowe: