ZARYS DZIEJÓW BIBLIOGRAFII W POLSCE

Józef Korpała

Wydawnictwo: Zakład im. Ossolińskich, 1953
Oprawa: miękka
Stron: 232
Stan: bardzo dobry (-), nieaktualna pieczątka

PRZEGLĄD TREŚCI

WSTĘP   
Zaniedbanie badań nad dziejami bibliografii. — Dorobek bibliografii polskiej. — Zarys dziejów bibliografii próbą przeglądu dorobku bibliografii polskiej. — Za­kres i geneza pracy.

1.  U ŹRÓDEŁ BIBLIOGRAFII POLSKIEJ   
Termin ^bibliografia* i ewolucja jego znaczenia w ciągu dziejów. — Pierwociny bibliograficzne. — Wpływ drukarstwa na rozwmj bibliografii. — Kataiogi księ­garskie. — Znaczenie bibliografii uniwersalnej K. Gesnera. — Spis pisarzy St. Reszki. — Wpływ reformacji na rozwój bibliotek szkolnych i świeckich. — Cen­zura książek. — Indeksy książek zakazanych. — Bibliografie Węgierskie;, i Sandiusa. — Prace bio-bibliograficzne Warszewickiego i Starowolskiego. — Zaniedbanie bibliografii w okresie reakcji katolickiej. — Materiały bibliogra­ficzne w dziełach hagiograficznych. — Herbarz Niesieckiego jako źródło biblio­graficzne. — Rozwój oświaty i nauki w Prusach Królewskich i Wschodnich. — Rola Torunia i Gdańska. — Polihistoryzm i bibliofilstwo na usługach biblio­grafii. — Bibliografowie toruńscy, gdańscy i pruscy, Hoppe, Braun, Lengnich, Hoffmann, Ringeltaube, Tschepius i Pisański.

2.  PIERWSI BIBLIOGRAFOWIE POLSCY: J. A. ZAŁUSKI I J. D. JANOCKI . I
Początki przełomu umysłowego w okresie saskim. — Rola Jabłonowskiego, Lesz­czyńskiego, Konarskiego i Załuskich. — Tradycje bibliofilskie Załuskich. — Za­miłowania bibliofilskie J. A. Załuskiego. — Prace Załuskich na polu oświaty i kultury. — Założenie Biblioteki Publicznej. — Zbiory Biblioteki Załuskich. — Prace katalogowe i bibliograficzne J. A. Załuskiego. — Charakterystyka waż­niejszych prac bibliograficznych Załuskiego. — «Bibliographia Zalusciana». — Prace bibliograficzne Jabłonowskiego. — «Bibłiotheca poetarum Polonorum» Załuskiego. — Prace bibliograficzno-encyklopedyczne Załuskiego. — ^Biblioteka historyków* wydana przez Muczkowskiego. — Inne prace bibliograficzne Za­łuskiego wykonane w więzieniu w Kałudze. — «Bibliotheca Polona magna uni- versalis» Załuskiego. — Losy tego dzieła. — J. D. Janocki współpracownikiem Załuskiego. — Prace bibliograficzne Janockiego. — Główne dzieła Janockiego: «Specimem catalogi codicum manuscriptorum* i «Janociana».

3.  OD BIBLIOFILSTWA DO BIBLIOGRAFII I BIBLIOLOGU    -
Zakładanie bibliotek i bibliofilstwo postacią pracy narodowej. — Czacki, Osso­liński i Czartoryski — twórcy wielkich bibliotek. — Zasługi Czackiego na polu bibliografii. — Niemcewicz rzuca myśl opracowania katalogu dzieł polskich,
na wykonawcę projektu przewidziany Czacki. — Paweł Jarkowski wykładowcą bibliografii w Krzemieńcu. — Grodek jako bibliotekarz i twórca semina­rium filologicznego, z którego wyszło kilku bibliografów. — Bibliografia rosyj­ska w początkach XIX wieku. — Sopikow i Anasrasiewicz. — Kontakty Ana- stasiewicza z Polakami. — Prace bibliograficzne Lindego.

4.  PRACE F. BENTKOWSKIEGO I J. M. OSSOLIŃSKIEGO   
Projekt opracowania podręcznika literatury polskiej. — Rozprawa Chromińskie­go. — «Myśli o pismach polskich* A. K. Czartoryskiego. — Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych zamawia u Bentkowskiego podręcznik historii literatury polskiej. — Konspekt Bentkowskiego. — Poglądy na zadania i zakres historii literatury. — Źródła i materiały, jakimi posłużył się Bentkowski. — «FIistoria lite­ratury polskiej* próbą bibliografii systematycznej. — Metoda bibliograficzna Bentkowskiego. — Dzieła bibliograficzne, które były wzorem dla Bentkow­skiego. — Znaczenie dzieła Bentkowskiego. — Konsekwencje bibliografii Bent­kowskiego w postaci przyczynków i uzupełnień do jego «Historii*. — Biblio­filstwo Ossolińskiego. — «Wiadomości historyczno-krytyczne* Ossolińskiego. — Jego pogląd na zadania historii literatury.

5.  JOACHIM LELEWEL I IN Ni WSPÓŁCZEŚNI TEORETYCY BIBLIOGRAFII
Lelewel i Bandtkie inicjatorami badań w dziedzinie bibliografii i bibliologii. — Prace bibliograficzne Bandtkiego. — Wykłady Bandtkiego o bibliografii w Uni­wersytecie Jagiellońskim. — Zajęcia biblioteczne Lelewela. — Praca w Biblio­tece Uniwersyteckiej w Warszawie i wykłady bibliografii. — Geneza <sBiblio- graficznych ksiąg dwojga*. — Znaczenie tego dzieła dla teorii i metodologii badań nad dawną książką. — Uzasadnienie metody typograficznej w biblio­logii. — Al. Bohatkiewicz i jego poglądy na bibliografię. — Rozwój teorii biblio­grafii w' XIX wieku.

6.  JÓZEF ZAWADZKI — ORGANIZATOR PRAC NAD BIBLIOGRAFIĄ POLSKĄ :
Wilno ośrodkiem prac bibliograficznych w okresie Król. Kongresowego. — Rola Lelewela i J. Zawadzkiego. — M. Malinowski redaktorem planowanej re­edycji Bentkowskiego. — M. Malinowski i L. Sobolewski. — Odkrycie przez Malinowskiego bibliografii Załuskiego. — Rezygnacja Malinowskiego z pracy nad bibliografią Bentkowskiego. — Objęcie redakcji przez Sobolewskiego. — Pra­ce bibliograficzne Sobolewskiego. — Śmierć Sobolewskiego. — Objęcie redakcji bibliografii przez L. Rogalskiego. — Zarzucenie projektu wydawnictwa po wy- jeździe Rogalskiego do Warszawy. — Raczyński zwraca się do Zawadzkiego o odstąpienie mu praw do drugiego wydania «Bentkowskiego». — Decyzja Za­wadzkiego i wydanie przezeń «Uwiadomienia i wezwania literackiego* zapowia­dającego wydanie «Bibl iografii polskiej*. — Powierzenie redakcji A. Joche- rowi. — Opinia Muczkowskiego o planie «Bibliografii polskiej*. — Spory Bent­kowskiego z Zawadzkim o tytuł dzieła i autorstwo. — Śmierć Józefa Zawadz­kiego.
7.  BIBLIOGRAFIA ADAMA JOCHERA   
Poglądy Jochera na zadania bibliografii. — Koncepcja bibliografii systeroatycz- nej, krytycznej. — Opis bibliograficzny i metoda pracy. — Dążenie do komplet­ności i trudności w realizacji tej zasady. — Wydawanie bibliografii zeszytami. — Reakcja Bentkowskiego po wydaniu pierwszego zeszytu «Obrazu bibliograficzno- historycznego*. — Opinie literatów, zbieraczy i bibliografów o dziele Jochera. —
Uwagi W. Trębickiego i jego myśli o potrzebie wydawania czasopisma biblio­graficznego. — Utrata posady bibliotekarza przez Jochera. — Trudności i zwłoka w wydawaniu «Obrazu». — Pogorszenie się sytuacji księgarstwa na Litwie i znie­chęcenie się Zawadzkiego do bibliografii. — Przerwanie wydawnictwa w sierpniu 1844 r. — Wypuszczenie III tomu w obieg dopiero w r. 1857. — Ocena dzieła Jochera.

8.  MIĘDZY BIBLIOGRAFIĄ I HISTORIĄ LITERATURY    95
Michał Wiszniewski i jego stosunek do bibliografii. — Plan Wiszniewskiego opra­cowania dalszej części «Historii literatury» Bentkowskiego od r. 1814. — Kon­cepcja historiozoficzna «Historii literatury polskiej» Wiszniewskiego. — Zakres dzieła Wiszniewskiego obejmował dzieje piśmiennictwa, oświaty i kultury. — Zmiana poglądów Wiszniewskiego na rolę bibliografii w toku dalszej pracy nad historią literatury. — Od tomu 7 ^Historia literatury» Wiszniewskiego staje się bibliografią adnotowaną i krytyczną. — Udział Wiszniewskiego w powstaniu 1846 r. po stronie reakcji. — Konsekwencje politycznej działalności Wiszniew­skiego. — Wyjazd z kraju. — Przerwanie pracy nad historią literatury. — Udział Żebrawskiego w opracowaniu ostatnich tomów «Historii literatury» — «Piśmiennictwo polskie». W. A. Maciejowskiego. — Znaczenie tego dzieła dla bibliografii. — Wzajemny stosunek bibliografii i historii literatury. — Wy­odrębnienie się obu dyscyplin. — Rola Ossolineum jako szkoły bibliografów.

9.  KAROL ESTREICHER — TWÓRCA «BIBLIOGRAFII POLSKIEJ» .    .    103
Młodość i studia Estreichera. — Zainteresowania bibliografią. — Motywy opra­cowania bibliografii Galicji. — Inicjatywa księgarza Lewickiego. — Praca nad bibliografią XIX wieku. — Źródła tej bibliografii. — Referat Estreichera w To­warzystwie Naukowym Krakowskim. — Plan opracowania bibliografii retro­spektywnej. — Powołanie Estreichera do Warszawy na bibliotekarza i wykła­dowcę bibliografii. — Dopełnienie bibliografii. — Powrót do Krakowa na sta­nowiska dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej. — Rozpoczęcie druku «Bibliografii polskiej» w r. 1869 i wydanie pierwszego zeszytu w r. 1870. — Układ bibliogra­fii. — Metoda opracowania i systematyzacji. — Współpraca Szlachtowskiego, Szujskiego i Paulego. — «Bibliografia polska XV—XVI stulecia». — Bibliografia chronologiczna. — W r. 1890 rejestr druków polskich był zestawiony. — Kry­tyka «Bibłiografii polskiej» przez T.

Wierzbowskiego. — Charakterystyka «Bi- bliografii» przez Hordyńskiego.

10.  BIBLIOGRAFIA NARODOWA ESTREICHERÓW    121
Geneza bibliografii druków XV—XVIII wieku. — Metoda zbierania materiału i opracowywania. — Adnotacje redaktorskie. — Współpraca Stanisława Estrei­chera. — Ocena pracy bibliograficznej Karola Estreichera przez Brucknera. — Układ całej «Bibliografii polskiej* Estreicherów. — Przemiany na terenie hu­manistyki od czasu podjęcia pracy nad bibliografią druków dawnych. — Zjazdy naukowe i wydawnictwa krytyczne tekstów unikatowych. — Postęp w dzie­dzinie nauki o książce i bibliografii. — Krytyka metody bibliograficznej Estrei­chera w rozprawie Piekarskiego o drukarni Unglera. — Wznowienie «Biblio- grafii polskiej* przez St. Estreichera w r. 1929 i uzasadnienie metody opraco­wania bibliografii. — Naukowe walory tomów 27—33 wydanych przez St. Estreichera do wybuchu drugiej wojny światowej. — Zamierzenia Estreichera. — Dopełnienie «Bibliografii polskiej XIX stulecia*. — Przewodnik Kalickiego i Mi-
kuckiej. — Przyczyny braków i niedostatków «Bibliografii» Estreichera. — Indy­widualność Karola i Stanisława Estreichera. — Kontynuacja «Bibiografii» przez Karola Estreichera juniora.

11.  BIBLIOGRAFIE SPECJALNE, BIBLIOGRAFIE CZASOPISM 1 ZAWARTOŚCI
CZASOPISM    133
Trzy grupy bibliografów-przyczynkarzy. — Twórcy bibliografii retrospektyw­nych. — Autorowie bibliografii specjalnych. — Najdawniejsze bibliografie spe­cjalne. — Bibliografia lekarska Gąsiorowskiego. — Bibliografia druków wileń­skich J. I. Kraszewskiego. — Bibliografia mazurska Sembrzyckiego. — Teofil Żeb- rawski i jego prace bibliograficzne. — Bibliografia piśmiennictwa polskiego z za­kresu matematyki i fizyki. — L. Chodźki projekt bibliografii historii polskiej. — «Bibliographia polonica* Wierzbowskiego. — Geneza «Bibliografii historii pol­skiej^ — Zawartość i układ bibliografii Finkla. — Rozwój czasopiśmiennictwa następstwem przewrotu umysłowego w drugiej połowie XIX wieku. — Spis czasopism i pism zbiorowych w «Bibliografii» Estreichera pierwszą bibliografią czasopism. — Rozprawy R. Pdata i Smólskiego o czasopismach najstarszej doby. — Zarys bibliograficzno-historyczny Kucharzewskiego. — Tablica wzrostu czasopism polskich. — Najważniejsze zestawienia zawartości czasopism. — Stan bibliografii zawartości czasopism literackich według Hahna.

12.  CZASOPISMA BIBLIOGRAFICZNE W POLSCE    .144
Pierwsze czasopisma naukowo-bibliograficzne. — «Polnische Bibliothec* Lengni- cha i pisma Mitzlera de Kolof. — Mecenat kulturalny króla i magnatów. — Rosyjskie czasopisma bibliograficzne. — Towarzystwo Przyjaciół Nauk i jego rola. — Plany wydawnicze Czartoryskiego. — Projekty Zawadzkiego. — Oży­wienie czasopiśmiennictwa naukowego przez Zawadzkiego. — «Arkusze Biblio­graficzne* Keppena. — Projekt kwartalnika bibliograficznego K. Sienkiewi­cza- — Powstanie pierwszych czasopism bibliograficznych w* drugiej połowie XIX w. — Założenie «Przewodnika Bibliograficznego* w r. 1878 przez W. Wi- słockego. — Losy tego pisma po śmierci Wisłockiego.

13.  GŁÓWNE LINIE ROZWOJU BIBLIOGRAFII POLSKIEJ OD R. 1900 DO
R- 1918       
Niekorzystne warunki dla prac bibliograficznych w początkach XX wieku. — Projekty organizacji prac bibliograficznych, w*ysunięte przez Instytut Bibliogra­ficzny Biblioteki Publicznej w Warszawie w roku 1908. — Ukazanie się pierw­szego czasopisma bibliotecznego, tj. «Przeglądu Bibliotecznego*. — Zaintereso­wanie zagadnieniami organizacji bibliografii w okresie pierwszej wojny świato­wej. — «Bibliografia polska 1900—1918* Muszkowskiego przeglądem dorobku bibliografii w latach: 1900—1918. — Czasopisma bibliograficzne. — «Poradnik dla samouków*. — Katalogi wydawnicze, księgarskie, biblioteczne. — Katalogi wzorcowe dla bibliotek robotniczych. — Katalogi rękopisów oraz inkunabu­łów. — Nowoczesne metody badania starych druków. — Monografia biblio­graficzna. «Pierwsza książka polska* Bernackiego. — Odrodzenie drukarstwa i grafiki książkowej. — Księgarstwo i jego rola w dziedzinie bibliografii. — Bibliografie specjalne Kołodziejczyka, Gawełka, Suligowskiego, Radziszewskiego i innych. — Dzieło Korbuta. — Prace Turowskiego o Załuskim i jego bibliografii.
 PRZEGLĄD WAŻNIEJSZYCH OSIĄGNIĘĆ BIBLIOGRAFII POLSKIEJ
W OKRESIE OD 1918 DO 1939 ROKU    *.    .    160
Warunki dla prac bibliograficznych nieco korzystniejsze, lecz brak opieki ze strony państwa. — Projekt powołania Instytutu Bibliograficznego, opracowany już w r. 1920. — Trudności zorganizowania rejestracji bieżącej druków. — De­kret prasowy i ustawa o egzemplarzu obowiązkowym. — Organizacja bibliogra­fii bieżącej. — <>.Biuletyn Bibliograficzny* Mocarskiego. — «Przewodnik Biblio­graficzny* Wisłockiego. — «Urzędowy Wykaz Druków«. — Polski program bibliograficzny. — Powstanie Biblioteki Narodowej i Instytutu Bibliograficz­nego. — Wydawnictwa bibliograficzne Centralnej Biblioteki Wojskowej. — Prace bibliograficzne bibliotek naukowych i kół Związku Bibliotekarzy. — Bi­bliografie regionalne. — Zagadnienie bibliografii zawartości czasopism. — Or­ganizacja pracy nad retrospektywną bibliografią zawartości czasopism literac­kich. — Bibliografia tytułów czasopism i centralny katalog czasopism. — Biblio­grafie czasopism bieżących. — Bibliografia bibliografii. — Prace nad «Biblio- grafią polską 1901—1925* pod redakcją Muszkowskiego. — Organizacja pracy nad «Bibliografią historii polskiej XIX w.». — Ukazanie się 1 zeszytu rej biblio­grafii. — Prace K. Piekarskiego w zakresie rejestracji druków XV—XVIII w. — «Bibliografia bibliografii* Hahna. — Najważniejsze retrospektywne bibliografie specjalne. — Charakterystyka bibliografii Badeckiego, Wojtkowskiego, Korma- nowej. — Bibliografie osobowe. — K. Piekarskiego «Bibliografia dzieł J. Kocha­nowskiego*. — <'Literatura polska* G. Korbuta. — «Słownik pseudonimów* A. Bara. — Prace katalogowe bibliotek naukowych. — Projekt organizacji prac bibliograficzno-księgoznawczych L. Bernackiego. — J. Ptaśnik i jego kierunek badań archiwalno-historycznych nad dziejami książki. — Przełomowe znaczenie dla bibliografii prac księgoznawczych i metod badawczych K. Piekarskiego. — Badania Piekarskiego w dziedzinie inkunabulistyki. — Prace nad centralnym ka­talogiem inkunabułów. — Katalogi wielkich bibliotek. — Katalog Biblioteki Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. — Prace w zakresie inwentaryzacji rękopisów. — Znaczenie zjazdów bibliotekarskich i bibliofilskich dla obudzenia zainteresowań pracami bibliograficznymi. — Dorobek naukowy z okazji IV Zjazdu Bibliotekarzy. — Referat Wisłockiego i jego apel o współpracę z biblio­grafami radzieckimi. — Monograficzne opisy bibliotek i ich zbiorów. — Studia historyczno-arcbiwalne jako źródła dla dziejów bibliografii. — «Przewodnik księgarski* Muszkowskiego. — Rola towarzystw bibliofilskich i czasopism bibliofilskich. — Poradniki bibliograficzne dla celów czytelnictwa powszech­nego i samokształcenia. — «Przewodnik literacki i naukowy* oraz katalogi selekcyjne Poradni Bibliotecznej Związku Bibliotekarzy. — Upośledzenie biblio­grafii w programach studiów wyższych uczelni. — Praca Vrtel-Wierczyńskiego o bibliografii, jej istocie, przedmiocie i początkach. — Pionierskie znaczenie referatów Piekarskiego dla teorii bibliografii starych druków. — «Księgoznaw- stwo* Rudkowskiego. — Poglądy St. Rydla i K. Budzyka o bibliografii mię­dzywojennej.

14.  BIBLIOGRAFIA POLSKA W OKRESIE OKUPACJI OD 1939 DO 1945
ROKU      184
Zahamowanie prac nad bibliografią i drukiem wielkich bibliografii. — Lista strat bibliografii polskiej. — Zniszczenie prac bibliograficznych K. Piekarskiego, bibliografii polskiej za lata 1901—1925 i wielu warsztatów bibliograficznych. — Zachowanie się pracowni bibliograficznej Estreicherów. — Rejestracja strat kul-
turainych. — Prace bibliograficzne w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Na­rodowej w czasie okupacji. — Porozumienie z księgarzami i wydawcami w spra­wie organizacji bibliografii bieżącej po wojnie. — Ważniejsze prace bibliogra­ficzne wykonane w czasie okupacji.
16. ROZWÓJ BIBLIOGRAFII W POLSCE LUDOWEJ    188
Sytuacja bibliotekarstwa polskiego po wyzwoleniu kraju. — Odbudowa sieci bi­bliotecznej. — Publikacje bibliograficzne Ministerstwa Informacji i Propagan­dy. — Utworzenie Naczelnej Dyrekcji Bibliotek. — Dekret o bibliotekach i zbio­rach bibliotecznych. — Instytut Bibliograficzny Biblioteki Narodowej w porozu­mieniu ze Związkiem Księgarzy i Polskim Towarzystwem Wydawców Książek wznawia bieżącą bibliografię pn. “Przewodnik Bibliograficzny*. — Układ «Prze- wodnika*. — Powitanie i zakres działania Państwowego Instytutu Książki. — “Bibliografia bibliografii i Nauki o Książce*. — Włączenie PIK w r. 1949 do Instytutu Bibliograficznego. — Poszerzenie zakresu działania Jnstytutu. — Wznowienie działalności bibliograficznej przez zespół pracownic b. Poradni Bi­bliotecznej. — “Przewodnik Literacki i Naukowy*. — Komitet Upowszechnie­nia Książki. — «Biule:yn Bibliograficzny* Biblioteki KC PZPR. — “Nowe Książki*. — Wydawnictwa informacyjno-bibliograficzne na użytek księgar­stwa. — Rozwój bieżącej bibliografii fachowej. — «Przegląd Bibliograficzny Wy­dawnictw Gospodarczych*. — Przełom w pojmowaniu społecznej funkcji biblio­grafii od r. 1949. — Nowa klasyfikacja działowa “Przewodnika Bibliograficzne­go*. — Wytyczne Konferencji krynickiej w sprawach organizacji ośrodków in­formacyjno-bibliograficznych. —Wydawnictwa informacyjne o organizacji biblio­grafii w Związku Radzieckim. — Prace bibliograficzne Instytutu Badań Literac­kich. — Instytut Dokumentacji Naukowo Technicznej. — Rola Instytutu Biblio­graficznego i główne tory jego pracy. — Bibliografie zalecające. — Prace orga­nizacyjne i normalizacyjne Instytutu Bibliograficznego. — Bieżące bibliografie specjalne. — Samoistne wydawnictwa bibliograficzne. — Próby bibliografii regionalnych. — Ważniejsze bibliografie osobowa. — Bibliografie retrospek­tywne. — Kontynuacja “Bibliografii polskiej* Estreichera. — Prace bibliogra­ficzne K. Budzyka, W. Preisnera, Z. Klemensiewicza, J. Czachowskiej i Cz. Gutrego. — Katalog starych druków Biblioteki Publicznej m. Warszawy. — Katalogi biblioteczne. — Katalogi księgarskie. — Prace teoretyczne Łysakow­skiego, Sierotwińskiego i Hleb-Koszańskiej. — «Teoria bibliografii*. Vrteł- Wierczyńskiego. — Przekłady artykułów bibliografów radzieckich w «Prze- glądzie Bibliotecznym*. — Książka J. Grycza i E. Kurdybachowej o teorii i praktyce bibliografii. — Nowe zadania i perspektywy rozwoju bibliografii.
LITERATURA PRZEDMIOTU     211-
INDEKS AUTORSKI     217-
SPIS ILUSTRACJI