|
Dziś nam, ludziom Zachodu, trudno byłoby wyobrazić sobie świat bez dorobku liberalizmu. Trudno byłoby przedstawić sobie nas samych bez uznania moralnej podmiotowości jednostki, praw człowieka i obywatela, autonomii wyboru własnej drogi życiowej czy realizacji własnych planów; bez pluralistycznego społeczeństwa, które afirmuje te wartości i bez neutralnego, demokratycznego państwa, które je chroni za pomocą rządów prawa.
Niniejsza książka poszukuje odpowiedzi na pytanie, dlaczego te liberalne zasady i instytucje stały się naszym udziałem w przeszłości oraz czy i w jakich okolicznościach będą mogły utrzymać się w przyszłości.
Autor argumentuje, że u podstaw tego fenomenu leży historyczne doświadczenie triady wolności: wolności wewnętrznej, wolności autonomicznego działania i wolności w społeczeństwie obywatelskim. Stanowiła ona fundament działań bojowników o liberalne wartości w konfrontacji z arbitralną władzą zarówno XXVII-wiecznej Anglii, XVIII-wiecznej kolonialnej Ameryki, jak i XX-wiecznej komunistycznej Europy Środkowej i Wschodniej. Ta empiryczna perspektywa pozwala wskazać na koncepcyjną ułomność głównych nurtów współczesnej liberalnej filozofii politycznej, szczególnie Hayeka, Rawlsa, Nozicka czy Dworkina, których najczęściej abstrakcyjne, racjonalistyczne, legalistyczne konstrukcje nie są w stanie wyrazić tego fenomenu. Autor stawia tezę, że przyszłość liberalizmu, a nawet sama jego zdolność do przetrwania w dużej mierze zależy właśnie od możliwości konceptualizacji i afirmacji tego fenomenu zarówno przez współczesną filozofię, jak i ideologię liberalną.
Wprowadzenie
Rozdział I Dwa liberalizmy i dwie koncepcje wolności
Liberalizm samodoskonalących się jednostek i liberalizm dobrze urządzonego społeczeństwa
Wolność zdobyta i wolność otrzymana
Rozdział II Zmagania założycieli
Algernon Sidney
John Locke
JohnAdams
Thomas Jefferson
Doświadczenie dysydentów
Rozdział III Doświadczenie dysydentów: wolność wewnętrzna
Rozpad
Od osobowości naturalnej do osobowości moralnej
Wolność wewnętrzna jako władza pochodząca z wysiłku
Wolność wewnętrzna jako wartość
Gra
Rozdział IV Doświadczenie dysydentów: wolność autonomicznego działania
Niewola podzielonej jaźni
Ku jedności myśli i działania
Wolność autonomicznego działania jako władza pochodząca z wysiłku
Wolność autonomicznego działania jako wartość
Autonomiczna podmiotowość
Rozdział V Doświadczenie dysydentów: wolność w społeczeństwie obywatelskim
Stan natury
Od stanu natury do społeczeństwa obywatelskiego
Wolność w społeczeństwie obywatelskim jako władza pochodząca z wysiłku
Wolność w społeczeństwie obywatelskim jako wartość
Stan społeczeństwa obywatelskiego
Rozdział VI Ucieczka od społecznego doświadczenia.
Przypadek Johna Rawlsa
Rawlsowski człowiek pierwotny
Autonomia
Dobrze urządzone społeczeństwo
Konkluzje
Bibliografia
Indeks nazwisk
|
