Warszawa 2004

wyd. I, ss. 268
il. cz.–b., format B5
oprawa twarda lakierowana
stan idealny (nowa)

Zamki wznoszone w średniowieczu i wczesnym okresie nowożytnym przez władców oraz możnowładztwo świeckie i duchowne to największe siedziby mieszkalno–obronne, wyznaczające centra administracji państwowej, rejony zagrożonych rubieży granicznych i podporządkowane rozmieszczeniu wielkiej własności ziemskiej. Obok nich wznoszone były rezydencje wielkich feudałów i chałupy kmiece. Pomiędzy tymi dwoma biegunami ówczesnej drabiny społecznej mieściło się szereg barw pośrednich — wznoszono nie tylko wielkie obronne rezydencje czy zamki o charakterze czysto militarnych, lecz także znacznie mniejsze i liczniejsze założenia o charakterze mieszkalnym, których obronność była elementem wymaganym przez ówczesne konwencje. Podobnie wyglądała sprawa urządzeń obronnych miast. Tylko największe i najmocniejsze ekonomicznie komuny miejskie podjąć mogły trud otoczenia obwodem murowanym przestrzeni zurbanizowanej.

W książce opisane są budowle obronne Polski Środkowej od połowy XIII w. Wiek ten był okresem licznych zmian, polegających na obumieraniu starego modelu państwa prawa książęcego i formowania się nowych struktur społeczno–gospodarczych, typowych dla europejskiego ustroju feudalnego. Górną granicę chronologiczną pracy stanowi koniec wieku XVIII, czyli schyłek Rzeczpospolitej Szlacheckiej.

Treść:

• ZAGADNIENIA WSTĘPNE:
• Przedmiot pracy;
• Fizjologia terenu i stosunki osadnicze;
• Struktura własności ziemskiej.

• ZAMKI:
• Zamki królewskie (pierwsze budowle murowane i zamki epoki kazimierzowskiej, przebudowy późnośredniowieczne i nowożytne, wieża piotrkowska);
• Fundacje duchowieństwa (zamki domeny kościelnej, rodowe fundacje duchowieństwa);
• Zamki prywatne;
• Inne urządzenia obronne.

• DWORY MUROWANE:
• Średniowieczne i nowożytne dwory duchowieństwa;
• Dwory prywatne, gównie z XVI w. (plany i fundatorzy).

• DWORY DREWNIANE:
• Średniowiecze;
• Nowożytność.

Część druga książki to Katalog budowli obronnych i obronno–rezydencjonalnych w Polsce Centralnej, obejmujący 245 miejscowości wraz z opisem obiektów, uwzględniającym m.in. niepublikowane dotychczas wyniki badań terenowych.