Wydawnictwo - DW MEDIUM
Rok - 2010
Stron - 98
Oprawa - MIĘKKA LAKIEROWANA
Format - B5

STAN - NOWA



Kolejny, już siódmy, zeszyt z serii „Zeszytydla elektryków”, tym razem autorstwa Fryderyka Łasaka, zawiera wskazówki dotyczące wykonywania pomiarów odbiorczych i okresowych w instalacjach niskiegonapięcia.

Od 1 stycznia 1992 r. obowiązują postanowienia wieloarkuszowej Polskiej Normy PN-92/E-05009 (obecnie PN-IEC 60364 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych), będącej ścisłym odpowiednikiem międzynarodowej normy wieloarkuszowej IEC 364 o identycznym tytule, zakresie, treści i układzie. Wieloarkuszowa norma PN-IEC 60364 jest ostatnio nowelizowana i poszczególne arkusze wydawane są jako dokumenty harmonizacyjne (HD) – w Polsce jako PN-HD 60364.

Przedmiotowa norma przewiduje następujące rodzaje ochrony:

§ równoczesna ochrona podstawowa i przy uszkodzeniu przez stosowanie bardzo niskich napięć bezpiecznych,

§ ochrona podstawowa (poprzednio ochrona przed dotykiem bezpośrednim),

§ ochrona przy uszkodzeniu (poprzednio ochrona przed dotykiem pośrednim),

§ ochrona przed skutkami termicznymi,

§ ochrona przeciwpożarowa,

§ ochrona przed prądem przetężeniowym,

§ ochrona przed spadkiem napięcia,

§ ochrona przed prądem zakłóceniowym,

§ ochrona przed przepięciami.

W normie PN-IEC 60364-4-41 [27], która w 2009 r. została zastąpiona normą PN-HD 60364-4-41 [28], obowiązywały następujące środki ochrony:

§ ochrona w normalnych warunkach (obecnie ochrona podstawowa) odpowiadała ochronie przed dotykiem bezpośrednim,

§ ochrona w warunkach uszkodzenia (obecnie ochrona przy uszkodzeniu) odpowiadała ochronie przed dotykiem pośrednim.

Norma PN-HD 60364-4-41 [28] wymaga, aby w każdej części instalacji był zastosowany jeden lub więcej środków ochrony, biorąc pod uwagę uwarunkowania od wpływów zewnętrznych.

Za powszechnie dopuszczalne środki ochrony uznaje się:

§ samoczynne wyłączenie zasilania,

§ izolację podwójną lub izolację wzmocnioną,

§ separację elektryczną do zasilania jednego odbiornika,

§ napięcie bardzo niskie (SELV i PELV).

Środki ochrony zastosowane w instalacji powinny zostać przyjęte po wnikliwej analizie potencjalnych zagrożeń już na etapie projektowania instalacji. W przypadku specjalnych instalacji lub lokalizacji powinny być stosowane szczególne środki ochrony, zgodne z częścią 7. normy PN-HD 60364.

Środki ochrony, takie jak przeszkody i umieszczenie poza zasięgiem rąk, mogą być stosowane tylko w instalacjach dostępnych dla:

§ osób wykwalifikowanych lub poinstruowanych albo

§ osób będących pod dozorem osób wykwalifikowanych lub poinstruowanych.

Środki ochrony, takie jak:

§ izolowanie stanowiska,

§ nieuziemione połączenia wyrównawcze miejscowe,

§ elektryczna separacja do zasilania więcej niż jednego odbiornika,

mogą być stosowane wówczas, gdy instalacja jest pod nadzorem osób wykwalifikowanych lub poinstruowanych.

Jeżeli pewne warunki dotyczące przyjętego środka ochrony nie mogą być spełnione, należy zastosować dodatkowe środki ochrony tak, aby ochrona zastosowana łącznie osiągnęła wymagany stopień bezpieczeństwa. Można wtedy zastosować bardzo niskie napięcie funkcjonalne (FELV). Różne środki ochrony zastosowane w tej samej instalacji lub jej części nie powinny mieć wzajemnego wpływu. Awaria jednego środka ochrony nie może osłabić innego środka ochrony.

W obecnie obowiązujących normach:

1) zniknęły pojęcia i środki ochrony znane poprzednio jako: „zerowanie”, „uziemienie ochronne”, „sieć ochronna”,

2) został wprowadzony środek ochrony przed porażeniem za pomocą samoczynnego wyłączenia zasilania,

3) wprowadzono nowe nazwy układów sieciowych TN (TN-C, TN-S, TN-C-S), TT i IT,

4) powszechnie są stosowane połączenia wyrównawcze główne i miejscowe, nawet jako samodzielny środek ochrony,

5) z uwagi na długie czasy wyłączeń i duży rozrzut charakterystyk prądowo-czasowych bezpieczników topikowych, ogranicza się ich rolę jako elementu zabezpieczającego na rzecz wyłączników instalacyjnych nadmiarowoprądowych lub wyłączników z wyzwalaczami,

6) w ochronie przeciwporażeniowej wprowadza się bardzo krótkie czasy wyłączania, nawet rzędu 0,1 s, co powoduje konieczność doboru aparatów zabezpieczających spełniających te wymagania,

7) zasadą jest powszechne stosowanie wyłączników ochronnych różnicowoprądowych jako środka ochrony przy uszkodzeniu (ochrona przed dotykiem pośrednim) oraz jako uzupełniającego środka ochrony podstawowej (ochrona przed dotykiem bezpośrednim), we wszystkich układach sieciowych za wyjątkiem układu TN-C (instalacja elektryczna zabezpieczona wyłącznikiem różnicowoprądowym nie może zostać wykonana w układzie zasilania TN-C),

8) zasadą jest ochrona obiektów budowlanych przed pożarami wywołanymi prądami doziemnymi przez zastosowanie wyłączników ochronnych różnicowoprądowych o większym znamionowym prądzie różnicowym, nie większym niż 500 mA,

9) koniecznością jest rozdzielenie funkcji przewodu ochronno-neutralnego PEN na przewód neutralny N i ochronny PE, ponieważ przewodów o przekrojach poniżej 10 mm2 Cu i 16 mm2 Al nie wolno stosować jako przewodu PEN,

10) do roli samodzielnych środków ochrony oprócz zabezpieczeń i ochrony przed porażeniami dochodzą:

§ ochrona przed skutkami termicznymi (pożar, poparzenie, inne zakłócenia),

§ ochrona przed przepięciami (łączeniowymi i atmosferycznymi),

§ ochrona przed obniżeniem napięcia.

W latach 90. nastąpiły zmiany w zasadach budowy instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych, zmieniły się również zasady ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym. Zmiany wprowadzone przez nowe Prawo budowlane [3], zmiany w „Warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” [8] oraz w przepisach dotyczących ochrony przeciwporażeniowej (norma PN-HD 60364-4-41) [28] spowodowały zmiany w wymaganiach dotyczących wykonywania pomontażowych pomiarów odbiorczych i okresowych pomiarów ochronnych, w celu oceny stanu ochrony przeciwporażeniowej w eksploatowanych urządzeniach elektrycznych o napięciu znamionowym do 1 kV.