PRZEDMOWA ... 7
ROZDZIAŁ I
ORGANIZACJA SOCJALNA POPULACJI – ALTRUIZM ... 11
1.1. Filozofowie o altruizmie ... 11
1.2. Zasady organizacji struktury socjalnej ... 13
1.3. Dobór grupowy ... 14
1.4. Dobór naturalny ... 14
1.5. Ewolucja kooperacji ... 16
1.6. Teoria gier ... 18
1.7. Dobór krewniaczy ... 21
1.8. Rodzaje altruizmu według socjobiologów ... 21
1.9. Poziomy naturalnej selekcji ... 27
1.10. Teoria samolubnego genu ... 28
1.11. Memy – jednostki informacji ... 29
ROZDZIAŁ II
PRZYSTOSOWANIA ORGANIZMÓW DO ŚRODOWISKA ... 33
2.1. Istota adaptacji ... 33
2.2. Powstawanie nowych gatunków ... 37
2.3. Adaptacja motorem ewolucji ... 39
2.4. Działanie doboru naturalnego ... 40
2.5. Mechanizmy zmian adaptacyjnych ... 43
2.6. Strategie adaptacyjne ... 48
2.7. Charakter i sposoby adaptacji ... 54
2.8. Reguły ekogeograficzne ... 57
2.9. Wpływ czynników środowiskowych na przystosowania organizmów ... 59
2.10. Przystosowanie organizmów do warunków miejskich ... 65
ROZDZIAŁ III
ZALEŻNOŚCI MIĘDZYPOPULACYJNE W BIOCENOZIE ... 69
3.1. Najważniejsze rodzaje interakcji międzygatunkowych ... 69
3.2. Konkurencja międzygatunkowa ... 72
3.3. Niesymetryczne interakcje międzygatunkowe – drapieżnictwo ... 79
3.4. Związki symbiotyczne – mutualizm i protokooperacja ... 85
3.5. Komensalizm ... 88
3.6. Amensalizm ... 89
ROZDZIAŁ IV
CHEMICZNE ODDZIAŁYWANIA MIĘDZY ORGANIZMAMI W BIOCENOZIE ... 93
4.1. Rys historyczny ... 94
4.2. Rodzaje związków allelopatycznych ... 97
4.3. Źródła związków allelopatycznych ... 99
4.4. Uwalnianie związków allelopatycznych do środowiska ... 100
4.5. Wpływ związków allelopatycznych na rośliny ... 103
4.6. Allelopatia a koewolucja ... 105
4.7. Wykorzystanie allelopatii w praktyce ... 106
ROZDZIAŁ V
FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMÓW ANTROPOGENICZNYCH ... 117
5.1. Status ekologiczny miasta ... 118
5.2. Specyfika środowiska miejskiego ... 120
5.3. Klimat miasta ... 122
5.4. Warunki glebowe miasta ... 123
5.5. Środowisko biotyczne miasta ... 125
5.6. Ekologiczne i konwencjonalne sposoby upraw rolniczych ... 130
5.7. Rolnictwo konwencjonalne – uprzemysłowione ... 131
5.8. Rolnictwo ekologiczne ... 135
5.9. Rolnictwo biodynamiczne ... 143
ROZDZIAŁ VI
BIOLOGICZNE METODY OCHRONY ROŚLIN ... 149
6.1. Istota biologicznej metody ochrony ... 149
6.2. Sposoby wykorzystania organizmów do walki ze szkodnikami ... 152
6.3. Pożyteczne organizmy ważne w biologicznym zwalczaniu szkodników ... 156
6.4. Przykłady innych zabiegów „niechemicznych”, które ściśle wiążą się z metodami biologicznymi ... 161
ROZDZIAŁ VII
RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA ... 173
7.1. Istota bioróżnorodności ... 173
7.2. Różnicowanie się gatunków ... 175
7.3. Bogactwo gatunków w biosferze ... 176
7.4. Co wpływa na różnorodność gatunkową? ... 179
7.5. Zmienność geograficzna bogactwa gatunków na Ziemi ... 187
7.6. Związek produktywności układów ekologicznych i bioróżnorodności ... 190
7.7. Różnorodność biologiczna wywołana zaburzeniami środowiska ... 191
7.8. Sposoby mierzenia różnorodności gatunkowej ... 193
7.9. Różnorodność biologiczna a stabilność ekosystemów ... 195
7.10. Różnorodność a synantropizacja ... 196
7.11. Znaczenie różnorodności biologicznej ... 198
7.12. Zagrożenie różnorodności biologicznej ... 199
7.13. Ochrona konserwatorska populacji ... 201
7.14. Dlaczego chronić bioróżnorodność? ... 202
ROZDZIAŁ VIII
PROBLEMY OCHRONY ZAGROŻONYCH I GINĄCYCH GATUNKÓW ROŚLIN I ZWIERZĄT ... 205
8.1. Wymieranie gatunków, gatunki rzadkie, ginące i zagrożone ... 206
8.2. Przyczyny wymierania gatunków ... 214
8.3. Działania ochronne zmierzające do powstrzymania wymierania gatunków ... 234
ROZDZIAŁ IX
KATASTROFY EKOLOGICZNE ... 251
9.1. Globalne ocieplenie ... 254
9.2. Dziura ozonowa ... 260
9.3. Zagłada lasów tropikalnych ... 265
LITERATURA ... 273
