Witam na mojej kolejnej aukcji antykwarycznej!

Do sprzedania kolejny skarb z mojej „Kolekcji białych skarbów”.

Dziś oferuję niezwykły klejnot rodzimej literatury sakralnej i narodowej „Psałterz Dawidowy w języku łacińskim i polskim z komentarzem Menochiusza i Wujka dla użytku kościołów parafialnych”. Jest to oryginalne wydanie z 1882 roku. Dzieło wydał własnym nakładem x. Leonard Solecki, wikariusz i kantor przy katedrze lwowskiej. Druk wykonał lwowski zakład poligraficzny Pillerów (druk wykonywał osobiście sam właściciel zakładu Kornel Piller).

Księga zawiera aprobatę biskupa przemyskiego Łukasza Soleckiego datowaną na 21 stycznia 1885 r. Procedura uzyskania akceptacji kurii trwała blisko 3 lata i dlatego została doklejana do wszystkich niesprzedanych egzemplarzy dzieła.

„W rzędzie pomników poezyi świętej zbiór pieśni zwanych psalmy jest jednym z najwspanialszych. Psalmy uderzają prostotą wzniosłą i rzewnością serdeczną; są to głosy duszy przepełnionej miłością Boga”. Tak o psalmach pisał wydawca dzieła ks. Leonard Solecki.

„Psałterz Dawidowy” składa się ze 150 hebrajskich pieśni. Tradycja chrześcijańska przypisywała ich autorstwo królowi Dawidowi. Prawdopodobnie stało się tak dlatego, że aż 73 psalmy mają w tytule imię Dawida. Dziś wiadomo, że niektóre z pieśni zostały napisane przez innych autorów: Asafa (dworski lewita króla Dawida), Etana Ezrahitę (dworski cymbalista króla Dawida), Hermana Ezrachicie (śpiewak dworski króla Dawida), Korachitów (synowie Koracha), Mojżesza oraz Salomona (syn króla Dawida). Przypuszczalnie autorami psalmów byli też: Aggeusz, Ezechiel, Jeremiasz i Zachariasz.

Pierwsze polskie przekłady „Psałterza Dawidowego” pojawiły się w średniowieczu, jeszcze przed wynalezieniem druku („Psałterz Kingi” z XIII wieku, „Psałterz królowej Jadwigi” z XIV wieku oraz „Psałterz puławski” z XV wieku). Literacko najbardziej znany jest „Psałterz Dawidów” Jana Kochanowskiego, wydany w 1579 roku. Jest to poetycka parafraza biblijnej Księgi Psalmów.

Jednakże pierwsze pełne tłumaczenie oryginalnych psalmów ukazało się dopiero w 1584 roku w Krakowie. Kolegium jezuickie zwróciło uwagę na fakt, że teksty biblijne nie są wiernie tłumaczone na nasz język. Władze zakonu jezuitów zleciły dokonanie dokładnych i ścisłych tłumaczeń tekstów biblijnych rektorowi Akademii Wileńskiej x. Jakubowi Wujkowi z Wągrowca (1[zasłonięte]541-15). Wujek korzystał z lowańskiej starołacińskiej Wulgaty św. Hieronima, hebrajskiego oryginału, poligloty antwerpskiej i greckich przekładów biblijnych. Tłumaczenie Wujka odznacza się ścisłością i wielostronnością, posiada język prosty i jasny, a jednocześnie poważny i dostojny. Dla lepszego zrozumienia treści psalmów Wujek umieścił obok przekładu własne adnotacje.

Przekład psalmów dokonany przez Wujka był tak dobry, że zdecydowano się na wydruk całości, łącznie z oryginalnymi adnotacjami, jeszcze przed finalnym tłumaczeniem całości tekstów biblijnych. W końcu 1584 r. krakowska drukarnia Andrzeja Piotrkowczyka wydrukowała pierwsze egzemplarze prawdziwie polskiego „Psałterza”, wiernie oddające jego treści.

Trochę później ukazało się opracowanie psalmów włoskiego jezuity, x. Jana Stefana Menochiusza (1[zasłonięte]575-16), zawierające solidnie zrobione przypisy dydaktyczne, objaśniające trudniejsze wyrazy, obyczaje Wschodu oraz tło historyczne i geograficzne. Wydanie to, połączone pierwotnie z subskrypcją doczekało się kolejnych wznowień. Wkrótce Menochiusz stał się stosunkowo popularny.

W 1882 r. kantor lwowskiej katedry x Leonard Solecki sięgnął po stare wydania „Psałterzy” z komentarzami Menochisza i Wujka oraz po oryginalny tekst łacińskiej Wulgaty. Geniusz Soleckiego polega na połączeniu tych trzech rzeczy w jedną całość. Powstała jedyna w swoim rodzaju łacińsko-polska księga psalmów z pięknymi komentarzami Menochiusza i Wujka. Dodatkowo jeszcze w łacińskiej pisowni zachowano oryginalną akcentacyę, a w polskim przekładzie zachowaną pierwotną pisownię Wujkową.

Licytowane działo jest prawdopodobnie jedynym polsko-łacińskim wydaniem psalmów i jednym z nielicznych całościowych wydań z obszernym historycznym komentarzem. Ani wydania cerkiewne, ani sandomierskie nie dorównują swą wielkością „Psałterzowi” Wujka.

Właścicielem dzieła był niegdyś Roman Żołondek, architekt, budowniczy, a nade wszystko kolekcjoner sztuki i bibliofil.

Książka jest oprawiona 5-polowy półskórek z narożami. Grzbiet ozdobny, zwięzy wypukłe, złocenia, ślepe tłoki. W środku kilka znaków własnościowych, na niektórych kartach widoczny foxing (rdzawe plamki). Tekst w układzie dwuszpaltowym, ładne inicjały. Kilka zakreśleń tekstu dokonanych ołówkiem (bez szkody dla tekstu). Gdzieniegdzie widoczne bibułki introligatorskie. Stan książki co najmniej dobry. Efektowny choć niewielki wolumin.

Zapraszam wszystkich bibliofilów do licytacji! Gratka dla znawców i kolekcjonerów! Ten skarb może być Twój!

Zdjęcia przedstawiające licytowane dzieło: