1. Wiedza podstawowa 9

1.1 Sprawdzanie i mierzenie 9
1.1.1 Pojęcia podstawowe i definicje 9
1.1.2 Mierzenie 10
1.1.3 Odchyłki pomiarowe 10
1.1.4 Środki pomiarowe 11

1.2 Elementy maszyn 14
1.2.1 Połączenia śrubowe i gwinty 14
1.2.2 Połączenia nitowane 22
1.2.3 Sworznie i kołki 23
1.2.4 Łożyska 24
1.2.5 Uszczelnienia 26

1.3 Sposoby wytwarzania 28
1.3.1 Podstawy technologii skrawania 28
1.3.2 Przecinanie piłą 29
1.3.3 Obróbka pilnikiem 30
1.3.4 Wiercenie, pogłębianie i rozwiercanie 31
1.3.5 Gwinty i nacinanie gwintów 38
1.3.6 Maszynowa obróbka skrawaniem na obrabiarkach 41
1.3.7 Cięcie dwiema krawędziami tnącymi 43
1.3.8 Gięcie blach 43
1.3.9 Gięcie rur 44

1.4 Technika materiałowa 45
1.4.1 Właściwości materiałów konstrukcyjnych 45
1.4.2 Stal 48
1.4.3 Aluminium 51
1.4.4 Tytan 54
1.4.5 Magnez 55
1.4.6 Materiały kompozytowe 56

1.5 Tribologia i zużycie 61
1.5.1 System tribologiczny 61
1.5.2 Tarcie 63
1.5.3 Powierzchnie części metalicznych 66
1.5.4 Zużycie 66
1.5.5 Reakcje tribochemiczne 69

1.6 Podstawy elektrotechniki i elektroniki 74
1.6.1 Wielkości elektryczne 74
1.6.2 Obliczanie wielkości elektrycznych 76
1.6.3 Mierzenie wielkości elektrycznych 77
1.6.4 Układy połączeń 78
1.6.5 Elementy instalacji elektrycznej 78

1.7 Technika regulacji i sterowania 89
1.7.1 Sterowanie 89
1.7.2 Regulowanie 89
1.7.3 Zasada EVA 91
1.7.4 Rodzaje sygnałów 91
1.7.5 Droga sygnałów 92
1.7.6 Rodzaje układów sterowania 92
1.7.7 Sprzężenia 95

2 Historia roweru 98

3. Typy rowerów

3.1 Standardowe typy rowerów 101
3.2 Rowery sportowe 104
3.3 Rowery dziecięce 106
3.4 Konstrukcje specjalne 107
3.5 Roweryz silnikiem spalinowym 109
3.6 Przyczepki 110

3.7 Rowery z napędem elektrycznym 111
3.7.1 Typy pojazdów 111
3.7.2 Ramy i bezpieczeństwo 112
3.7.3 Zasady działania silników elektrycznych _ 113
3.7.4 Silniki prądu stałego 113
3.7.5 Sterowanie pracą silnika 116
3.7.6 Usytuowanie silnika 117
3.7.7 Akumulatory 118
3.7.8 Przyrządy doładowania akumulatorów 121
3.7.9 Umiejscowienie akumulatorów na rowerze 122
3.7.10 Obsługa i wyświetlacz 123
3.7.11 Dane o akumulatorze 124
3.7.12 Seryjnie produkowane rowery z napędem elektrycznym (Elektrobikes) 125
3.7.13 Elementy doposażenia roweru 125

4 Ramy, układ kierowniczy, amortyzacja 126

4.1 Siły i momenty obciążające ramę rowerową 126
4.1.1 Siły pionowe 126
4.1.2 Siły poziome 127
4.1.3 Siły boczne 128
4.1.4 Siły od napędu i hamowania 129
4.1.5 Momenty gnące 129

4.2 Testowanie ram 130
4.3 Rodzaje ram 132

4.4 Wytwarzanie rur 136
4.4.1 Rury stalowe 136
4.4.2 Rury aluminiowe 137
4.4.3 Rury karbonowe 138
4.4.4 Uszlachetnianie rur 138
4.4.5 Przycinanie rur 139

4.5 Łączenie rur, ramy 140
4.5.1 Lutowanie 140
4.5.2 Spawanie 145
4.5.3 Klejenie 148
4.5.4 Wytwarzanie ram karbonowych 149
4.5.5 Uszkodzenia materiałów CFK i metody kontroli 153

4.6 Geometria ramy 164
4.6.1 Wysokość i długość ramy 164
4.6.2 Rozstaw kół i swoboda pedałowania 165
4.6.3 Wysokość położenia osi suportu i prześwit 166
4.6.4 Wyprzedzenie, odsądzenie, obniżenie 167
4.6.5 Wpływ na właściwości roweru w czasie jazdy 169

4.7 Sprawdzanie ram i widelców 170
4.8 Oprzyrządowanie doczepiane do ramy i widelca 173

4.9 Układ sterowy 176
4.9.1 Widelec 176
4.9.2 Zespół sterowy 179
4.9.3 Mostek 183
4.9.4 Kierownica 186

4.10 Siodełko i wspornik siodełka (sztyca) 192
4.10.1 Siodełko 192
4.10.2 Wspornik siodełka (sztyca) 194

4.11 Amortyzacja w rowerze 196
4.11.1 Zadania amortyzacji 196
4.11.2 Rower bez amortyzacji 196
4.11.3 Elementy amortyzacji 199
4.11.4 Fachowe pojęcia techniki resorowania 206
4.11.5 Konstrukcje amortyzatorów 211
4.11.6 Fizyka rowerowej amortyzacji 218
4.11.7 Ćwiczenia z rozwiązywaniem zadań z dziedziny amortyzowania 224

5 . Napęd 232

5.1 Ruchy wykonywane przez pedały 232

5.2 Zespół suportu 232
5.2.1 Połączenie, ramię korby - łożyskowany wałek 232
5.2.2 Łożyska suportu 234
5.2.3 Ramiona korb i koła łańcuchowe 236
5.2.4 Długość korby 238
5.2.5 Odstęp między pedałami 238
5.2.6 Linia łańcucha 239

5.3 Pedały 240
5.3.1 Gwinty na pedałach 240
5.3.2 Badania pedałów 241
5.3.3 Łożyskowanie pedałów 242
5.3.4 Konstrukcje pedałów 242

5.4 Łańcuch rowerowy 245
5.4.1 Budowa łańcucha rowerowego 245
5.4.2 Tarcie i zużycie łańcucha 246
5.4.3 Spinanie łańcucha 247
5.4.4 Długość łańcucha w napędach mz przerzutką 248

5.5 Pasy zębate 250

5.6 Przekładnie rowerowe 252
5.6.1 Przekładnie w piaście 252
5.6.2 Przerzutki łańcuchowe 270
5.6.3 Dźwignie przełączania 275
5.6.4 Inne systemy wielobiegowych napędów_ 278

6 Hamulce 283

6.1 Przepisy 283
6.1.1 Przepisy ustawowe 283
6.1.2 Wymagania i badania dotyczące bezpieczeństwa technicznego 283
6.1.3 Przeniesienie mocy i przełożenie 285

6.2 Budowa i rodzaje hamulców 287
6.2.1 Hamulce działające na obręcz koła (szczękowe) 287
6.2.2 Hamulce usytuowane na piaście koła 298

7. Koła jezdne 311

7.1 Koło ze ściskanymi szprychami 311
7.2 Koło szprychowe 311

7.2.1 Obciążenie pionowe 312
7.2.2 Obciążenie siłami napędowymi 312
7.2.3 Obciążenie boczne 313

7.3 Systemowe koła jezdne 315
7.4 Przepisy i procedury kontrolne 317

7.5 Piasty 318
7.5.1 Konstrukcje piast 318
7.5.2 Piasty kół przednich 319
7.5.3 Piasty kół tylnych 320
7.5.4 Zaciskanie piast 321
7.5.5 Łożyskowanie piast 323
7.5.6 Uszczelnienia piast 324
7.5.7 Wolny bieg 325

7.6 Obręcze 328
7.6.1 Materiały i wytwarzanie 328
7.6.2 Rodzaje obręczy 329
7.6.3 Profile poprzeczne obręczy 330
7.6.4 Geometria obręczy 331
7.6.5 Właściwości hamujące obręczy 331
7.6.6 Otwory pod szprychy i ochraniacze dętki 333

7.7 Szprychy 334
7.7.1 Właściwości i wytwarzanie szprych 334
7.7.2 Rodzaje szprych 336
7.7.3 Rodzaje zaplatania kół 337
7.7.4 Wyznaczanie długości szprych 339
7.7.5 Instrukcja standardowego zaplatania szprych 340

7.8 Ogumienie kół rowerowych 343
7.8.1 Przepisy 343
7.8.2 Budowa opony 343
7.8.3 Rodzaje opon 344
7.8.4 Bieżniki 346
7.8.5 Dętka rowerowa 348
7.8.6 Oznaczenia wielkości opon 348
7.8.7 Własności toczne opon 349
7.8.8 Ciśnienie w oponie 350
7.8.9 Zalecenia montażowe 351
7.8.10 Zawory rowerowe 351

8 Wyposażenie elektryczne 353

8.1 Podstawy prawne 353

8.2 Prądnica 354
8.2.1 Wytwarzanie napięcia przez indukcję 354
8.2.2 Budowa i rodzaje dynama 355

8.3 Źródła światła 359
8.3.1 Promienniki ciepła 359
5.3.1 Diody świecące 360

8.4 Oświetlenie 362
8.4.1 Reflektor 362
8.4.2 Światła wsteczne (pozycyjne) 364
8.4.3 Światła odblaskowe 364
8.4.4 Światła postojowe 365
5.4.4 Okablowanie 365

8.5 Urządzenia zabezpieczające i zapewniające komfort 366
8.6 Sprawdzanie urządzeń oświetleniowych _ 367
8.7 Rowerowy komputer pokładowy 368
8.8 Nawigacja GPS 370

9. Wyposażanie dodatkowe 372

9.1 Błotniki i osłony łańcucha 372
9.2 Bagażniki 373
9.3 Foteliki dziecięce 375
9.4 Podpórki rowerowe 376
9.5 Dzwonek 377
9.6 Pompka rowerowa 378
9.7 Zamki i zapięcia rowerowe 379
9.8 Kaski 380
9.9 Kabina bezpieczeństwa 381

10. Dopasowanie i ergonomia 382

10.1 Wymiary ciała 382
10.2 Wymiary roweru i pozycji rowerzysty 383

10.3 Ergonomia 391
10.3.1 Muskuły jako silnik 391
10.3-2 Pozycja siedzenia a siła nacisku na pedały 392
10.3.3 Indywidualna pozycja siedzenia 393
10.3.4 Bilans energii i mocy 397

11.Mechanika jazdy 400

11.1 Masa, bezwładność i ciężar 400
11.2 Siła i siła reakcji 402

11.3 Siły tarcia 402
11.3 1 Tarcie spoczynkowe 403
11.3.2 Tarcie ślizgowe 403
11.3.3 Tarcie toczne . 404

11.4 Poślizg 404

11.5 Równowaga 405
11.5.1 Równowaga chwiejna 405
11.5.2 Równowaga dynamiczna 405

11.6 Jazda na zakręcie 405
11.7 Siły żyroskopowe 407
11.8 System sterowy 409

11.9 Hamowanie 412
11.9.1 Podstawy hamowania 412
11.9.2 Niebezpieczeństwo przewrotki 413
11.9.3 Hamowanie na zakrętach 414

12 Obliczenia branżowe i podstawy fizyczno-technologiczne 415

12.1 Długości 415
12.2 Prędkość obrotowa 415
12.3 Prędkość 415
12.4 Przyśpieszanie, opóźnianie 417
12.5 Droga zatrzymania, droga hamowania 417
12.6 Masa i gęstość 417
12.7 Bezwładność i moment bezwładności 418
12.8 Geometryczny moment bezwładności powierzchni i wskaźnik wytrzymałości przy zginaniu 418
12.9 Siła 418
12.10 Poślizg napędu i poślizg hamowania 423
12.11 Praca mechaniczna 423
12.12 Energia 424
12.13 Moc 424
12.14 Współczynnik sprawności 426
12.15 Moment obrotowy 427
12.16 Dźwignie i hamulce 427
12.17 Moment żyroskopowy i siła żyroskopowa 436
12.18 Przekładnia 436
12.19 Jazda na zakrętach 442
12.20 Amortyzacja 443
12.21 Wytrzymałość 444
12.22 Elektrotechnika 445

13. Ochrona powierzchni

13.1 Lakiery 448

13.2 Metody nanoszenia powłok 448
13.2.1 Lakierowanie mokre 448
13.2.2 Lakierowanie proszkowe 449
13.2.3 Lakierowanie kombinowane 450
13.2.4 Lakierowanie elektroforetyczne 450

13.3 Eloksalowanie 451

14 Smarowanie, czyszczenie, konserwacja 452

14.1 Smarowanie 452
14.1.1 Zadania i rodzaje środków smarowych 452
14.1.2 Środki smarowe stosowane do konserwacji i w dozorze rowerów 454
14.1.3 Badania kontrolne środków smarowych 457
14.1.4 Starzenie, odnowienie smarowania, odtłuszczanie 457
14.1.5 Szczególne przypadki tribologiczne, w technice rowerowej 458

14.2 Konserwacja i czyszczenie części rowerowych 462

14.3 Usuwanie odpadów 469
14.3.1 Podstawy prawne 469
14.3.2 Usuwanie odpadów w sklepach rowerowych 469
14.3.3 Złom metalowy 471
14.3.4 Ochrona skóry 471

15. Narzędzia 472

16 Bezpieczeństwo produktu 479

16.1 Informacje dla użytkowników dotyczące przedmiotów codziennego użytku 479
16.1.1 Obowiązek przekazywania informacji 479
16.1.2 Treści zawarte w informacji 479
16.1.3 Błędne informowanie 479

16.2 Gwarancja 480
16.2.1 Usterki i wady 480
16.2.2 Odwrócenie ciężaru udowodnienia 480

16.3 Odpowiedzialność 480
16.3.1 Roszczenia związane z odpowiedzialnością 480
16.3.2 Cywilno-prawna odpowiedzialność producenta 481

16.4 Gwarancja i wabienie klientów 481

16.5 Normy 482
16.5.1 DIN 482
16.5.2 Prace normalizacyjne 482
16.5.3 Rowerowe normy bezpieczeństwa 482

16.6 Ustawowe przepisy dotyczące roweru 483
16.6.1 Przepisy dopuszczenia do ruchu 483
16.6.2 Przepisy dotyczące budowy roweru 484
16.6.3 Przeglądy techniczne rowerów 484

16.7 Badania technicznego zapewnienia bezpieczeństwa 484
16.7.1 Obciążenie eksploatacyjne 484
16.7.2 Określanie obciążeń eksploatacyjnych 485
16.7.3 Jazdy pomiarowe i pomiary laboratoryjne 486
16.7.4 Podstawy badań kontrolnych 486
16.7.5 Metody testowania, urządzenia testujące 486

16.8 Opiniowanie szkód 490
16.8.1 Szkody rzeczowe i na ciele 490
16.8.2 Wady produktu i błędy w redagowaniu instrukcji 490
16.8.3 Sądowe i prywatne opiniowanie 490

16.9 Ryzyka 490
16.10 Bezpieczeństwo rowerów z napędem elektrycznym 491

17 Systemy napędowe z silnikiem

17.1 Czterotaktowy silnik Otto 492
17.1.1 Kroki robocze czterotaktowego silnika Otto 492
17.1.2 Budowa czterosuwowego silnika Otto 493

17.2 Dwusuwowy silnik Otto 495
17.2.1 Budowa dwutaktowego silnika Otto 495
17.2.2 Kroki robocze w pracy dwutaktowego silnika Otto 495

17.3 Sterowanie silnika 496

17.4 Smarowanie silnika 497
17.4.1 Smarowanie mieszanką 497
17.4.2 Automatyczne smarowanie świeżym olejem 498
17.4.3 Smarowanie obiegowe pod ciśnieniem 498
17.4.4 Smarowanie obiegowe w układzie z suchą miską olejową 498

17.5 Chłodzenie silnika 498
17.5.1 Chłodzenie powietrzem 498
17.5.2 Chłodzenie cieczą 499

17.6 Materiały eksploatacyjne 499
17.6.1 Paliwa 499
17.6.2 Środki smarowe 500

17.7 Zapłon 500
17.7.1 Świeca zapłonowa 501
17.7.2 Generowanie iskry zapłonowej 501

17.8 Sporządzanie mieszanki 502
17.8.1 Gaźnik 502
17.8.2 Urządzenie wtryskowe 504

17.9 Układ wylotowy 504

18 Nauka o gospodarce 505

18.1 Podstawy nauki o gospodarce 505
18.1.1 Potrzeby 505
18.1.2 Gospodarowanie 505

18.2 Przedsiębiorstwo 506
18.2.1 Cechy przedsiębiorstwa 506
18.2.2 Formy prawne 506
18.2.3 Organizacja przedsiębiorstwa 507
18.2.4 Utrzymywanie magazynu 507
18.2.5 Kalkulacja 508

18.3 Rynek 509
18.3.1 Rynek i konkurencja 509
18.3.2 Instrumenty marketingu 510

18.4 Sprzedaż 510
18.4.1 Klient 510
18.4.2 Rozmowy z klientem przy sprzedaży 511
18.4.3 Organizacja warsztatu 512
18.4.4 Towar 513
18.4.5 Umowa kupna 514
18.4.6 Regulowanie płatności 515
18.4.7 Prezentowanie towaru 516