Publikacja powstała jako dopełnienie wcześniejszych studiów Autora nad współczesnymi teoriami i nurtami wychowania. Książka nie ma charakteru badań historycznych, gdyż zakres analizowanego rozwoju myśli pedagogicznej ma niedługą historię, a pod pewnymi względami wykracza nawet poza rozwój nauk pedagogicznych, choć te czerpią z nich swoje inspiracje.
Książka jest owocem prowadzonych przez wiele lat badań i dyskusji w środowiskach akademickich w naszym kraju. Kolejne jej fragmenty są wynikiem spotkań i wygłaszanych w czasie konferencji referatów, które miały miejsce na wielu uczelniach wyższych w Polsce. Niektóre były częściowo publikowane w rozproszonych materiałach konferencyjnych czy tomach jubileuszowych. Książka nawiązuje także do zapoczątkowanego w 1989 r. cyklu seminariów i studiów kulturowych, jakie prowadzili profesorowie UMK w Toruniu – Zbigniew Kwieciński i Lech Witkowski pod nazwą „Nieobecne dyskursy”. Dzięki nim odtwarzane były nieistniejące i zniszczone w okresie PRL dyskursy pedagogiczne, w tym szeroko rozumiana pedagogika humanistyczna.
Publikacja składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym skoncentrowano się na terminologii wykorzystywanych w badaniach współczesnej myśli pedagogicznej. Drugi rozdział rozwija temat myśli pedagogicznej w ponowoczesnym świecie (metafora pedagogiki jako hipermarketu i labiryntu myśli). W trzecim rozdziale przedstawiono klasyfikacje, typologie i mapy myśli pedagogicznej. Kolejny rozdział zawiera studia porównawcze myśli pedagogicznej. W ostatnim rozdziale rozwinięto problematykę egzemplifikacji badań nad recepcją i krytyką prądów pedagogicznych.
Jest to podręcznik, który powinien być wykorzystywany w kształceniu studentów pedagogiki i pedagogiki specjalnej, a także w doskonaleniu kadr nauczycielskich oraz akademickich. Książka powinna stać się dobrą zachętą dla innych badaczy do dalszych analiz porównawczych współczesnej myśli pedagogicznej.
Wstęp
Rozdział I
Terminologia w badaniach współczesnej myśli pedagogicznej
Paradygmat
Szkoła naukowa – pedagogiczna
Podejście retoryczne i socjologiczne w pedagogice
Kierunek naukowy – pedagogiczny
Ruch, prąd naukowy – pedagogiczny
Doktryna naukowa – pedagogiczna
Podejście teoretyczne – pedagogiczne
Dyskurs pedagogiczny
Ideologie polityczne – pedagogiczne
Moda umysłowa – pedagogiczna
Myśl pedagogiczna
Rozdział II
Myśl pedagogiczna w ponowoczesnym świecie – między fundamentalizmem
a pluralizmem
Metafora pedagogiki jako hipermarketu i labiryntu myśli
Rozdział III
Klasyfikacje, typologie, mapy myśli pedagogicznej
Klasyfikacje polskich pedagogów
Klasyfikacje kierunków myśli pedagogicznej w innych krajach
Rozdział IV
Studia porównawcze myśli pedagogicznej
Badania historyczne myśli pedagogicznej
Badania ahistoryczne, problemowe
Kryteria porównywalności kierunków myśli pedagogicznej
Analiza dyskursów
Badania hermeneutyczne
Kartografia kierunków pedagogicznych
Fenomenografia
Badania biograficzne – biografistyka pedagogiczna
Podejście antagonistyczne
Recepcja potoczna
Warunki prowadzenia badań porównawczych myśli pedagogicznej
Rozdział V
Egzemplifikacje badań nad recepcją i krytyką prądów pedagogicznych
Komparatystyka z wnętrza filozofii i kultury
Wspólnota badań porównawczych w naukach
o wychowaniu Polski i Niemiec po II wojnie światowej
Założenia kierunków współczesnej psychologii
w badaniach pedeutologicznych
Analiza dyskursu pedagogicznego i jej znaczenie w badaniach
pedagogicznych
Filozoficzna rekonstrukcja myśli klasyków pedagogiki
Rekonstrukcja metodą historyczną ewolucji edukacji estetycznej
Analiza słabo obecnego w polskiej praktyce edukacyjnej
prądu pedagogicznego
Dekonstruowanie mitów pedagogicznych
Przykład badań nad recepcją antypedagogiki w Polsce
Zamiast zakończenia
Bibliografia
