Książka
w nowatorski sposób podejmuje zagadnienie związków między edukacją a
kulturą z perspektywy psychologii narracyjnej. Autorka wykazuje, że
istotną rolę w procesie wychowania odgrywają narracje „wielkie”,
opowieści rodzinne o miłości czy dzieciństwie, jak również narracje
„małe”, za pomocą których rodzice przekazują dzieciom ważne treści.
Rozwój psychiczny jest efektem nie tylko świadomych oddziaływań
wychowawczych rodziców, ale także „zanurzania się” dziecka w świecie
znaczeń, jakie oferuje mu kultura. Narracje kultury są bogate w
psychologiczne treści; zapisane w języku kształtują środowisko
rodzinne, moralność i regulują stosunki międzyludzkie. Publikacja
adresowana do psychologów i pedagogów, jak również antropologów,
socjologów, terapeutów rodzinnych oraz rodziców zainteresowanych
problematyką wychowania.
Spis treści
Od wydawcy
Rozdział 1: Zarys modelu opisującego proces wychowawczy
1.1. Założenia teoretyczne
1.2. Regulacyjna funkcja słowa
1.3. Moralność
1.4. Pytanie o sens wychowania
Rozdział 2: Semantyczna analiza narracji
2.1. Inspiracje i charakterystyka ogólna
2.2. Tryb tekstu
2.3. Wątki tematyczne i epizody
2.4. Makrostruktura fabularna opowiadania
2.5. Badanie tekstu na poziomie zdania
2.6. Analiza dialogu
Rozdział 3: W obliczu narracji wielkich
3.1. Problem i pytania badawcze
3.2. Metoda badań
3.3. Wyniki
3.3.1. Studium pierwsze: standardy moralne wierzących i niewierzących
3.3.2. Studium drugie: filozofowie i klerycy wobec standardów moralnych
3.4. Podsumowanie
Rozdział 4: Narracje o miłości
4.1. Problem i pytania badawcze
4.2. Metoda badań
4.3. Wyniki
4.3.1. Studium pierwsze: rozwój schematu love story u nastolatek
4.3.2. Studium drugie: love story kobiet dojrzałych
4.3.3. Studium trzecie: córki, matki, babcie – transmisja schematu love story
4.4. Podsumowanie
Rozdział 5: Narracje o dziecku
5.1. Problem i pytania badawcze
5.2. Metoda badań
5.3. Wyniki
5.3.1. Studium pierwsze: opowieść o dziecku z zaburzeniami zachowania
5.3.2. Studium drugie: opowieść o dziecku z ADHD
5.3.3. Studium trzecie: opowieść o wychowaniu dziecka z ADHD
5.4. Podsumowanie
Rozdział 6: Narracje dla dziecka
6.1. Problem i pytania badawcze
6.2. Metoda badań
6.3. Wyniki
6.3.1. Studium pierwsze: uczenie empatii
6.3.2. Studium drugie: co zrobić, jak się coś zrobi źle
6.4. Podsumowanie
Rozdział 7: Jak się wrasta w kulturę
7.1. Wychowanie jako współuczestnictwo w kulturze
7.2. Dialog rodzice–dzieci. Charakterystyka relacji
7.3. Przekaz narracyjny w rozwoju regulacji podmiotowej
Bibliografia
Informacja o Autorce
O Autorze
Elżbieta Dryll – pracownik naukowy Wydziału Psychologii Uniwersytetu
Warszawskiego. Od lat zajmuje się dydaktyką akademicką, przygotowując
młodych psychologów do praktycznej pracy w poradniach i szkołach.
Prowadzi badania nad procesem wychowawczym, szczególnie w relacji
rodzice–dzieci, oraz nad różnymi zjawiskami psychospołecznymi,
wyznaczającymi jakość środowiska rodzinnego.
W proponowanym
ujęciu wychowanie jest rozumiane jako interakcja dwojga podmiotów w
kontekście systemu znaczeń, jakie proponuje kultura i jakie wytwarza
konkretna rodzina w ramach własnego etosu. Jej najnowsze badania
osadzone są w nurcie psychologii narracyjnej, z uwzględnieniem zarówno
metod ilościowych, jak i jakościowych, szczególnie z wykorzystaniem
autorskiej metody semantycznej analizy tekstu (opowieści, dialogu),
inspirowanej dorobkiem współczesnej lingwistyki, literaturoznawstwa i
antropologii kulturowej.
Autorka kilku książek, prac
zbiorowych i artykułów w czasopismach, a także promotor licznych prac
magisterskich i doktorskich. Najważniejsze publikacje w języku polskim
to: Interakcja wychowawcza (2001, Wydawnictwo Instytutu
Psychologii PAN), Transmisja międzypokoleniowa etosu rodzinnego
(„Psychologia Rozwojowa” 2003, nr 1), Tatuś, koleżanka, Kmicic, policjant i pies: Identyfikacja głosów w dialogu wewnętrznym podmiotu („Przegląd Psychologiczny” 2005, nr 1), Doświadczenia życiowe a narracja tożsamościowa osoby („Psychologia Rozwojowa” 2008, nr 1), redaktor naukowy tomu Psychologia narracyjna: Tożsamość, dialogowość, pogranicza (2012, ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury). |
