|
Stefan Baley (urodzony 4 lutego 1885 w
Borkach Wielkich koło Tarnopola, zmarł 13 września 1952 w
Warszawie) - wybitny psycholog, lekarz, pedagog, uważany za
przedstawiciela lwowsko-warszawskiej szkoły
psychologicznej.
Oboje
rodzice - Włodzimierz i Irena ze Szweykowskich - byli
nauczycielami. Kształcił się w szkole powszechnej i gimnazjum
w Tarnopolu (do 1903), następnie studiował psychologię i
filozofię na Uniwersytecie Lwowskim; wśród jego wykładowców
był Kazimierz Twardowski. W roku 1911 obronił doktorat z
psychologii na podstawie pracy O potrzebie rekonstrukcji
pojęcia psychologicznej podstawy uczuć. Przez kilka lat
pracował jako nauczyciel matematyki w gimnazjach lwowskich,
następnie uzupełniał studia z psychologii na uniwersytetach w
Paryżu i Berlinie. W latach 1[zasłonięte]917-19 studiował na
Uniwersytecie Lwowskim medycynę, na Uniwersytecie Warszawskim
uzyskał stopień doktora nauk medycznych w 1923
roku.
Do 1927
pracował w Szpitalu Powszechnym we Lwowie jako lekarz i
asystent na Oddziale Chorób Nerwowych i Psychicznych. W 1928
przeniósł się do Warszawy. Mianowany w tym roku profesorem
nadzwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego (od 1934 profesor
zwyczajny), kierował Katedrą Psychologii Wychowawczej (do
końca życia). Stworzył na uczelni czołowy ośrodek dydaktyczny
w zakresie psychologii wychowawczej, Koło Psychologów
Szkolnych Uniwersytetu przekształcił w Związek Psychologów
Praktyków. Psychologię wychowawczą wykładał także w Centralnym
Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie (późniejsza
Akademia Wychowania Fizycznego). Od 1936 pełnił funkcję
dyrektora Instytutu Pedagogicznego Związku Nauczycielstwa
Polskiego, współpracował także z Państwowym Instytutem
Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i jego dyrektorką Marią
Grzegorzewską. Zaangażował się w tajne nauczanie, przez
pierwsze lata okupacji w Warszawie, potem w Częstochowie;
pracował w tym okresie także jako lekarz w szpitalach
pediatrycznych i psychiatrycznych. Po wojnie - obok dalszej
pracy na UW - wykładał w warszawskiej AWF (gdzie kierował
Zakładem Psychologii Wychowawczej) oraz na Uniwersytecie
Łódzkim. W 1947 pewien czas spędził na badaniach naukowych w
USA.
W 1945
został członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego
Warszawskiego, a krótko przed śmiercią w 1952 członkiem
tytularnym PAN. Był także członkiem Polskiego Towarzystwa
Psychologicznego (kierował jego Oddziałem Warszawskim od 1946)
oraz Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Zajmował się
redakcją Polskiego Archiwum Psychologii (1[zasłonięte]936-19, do 1938
pod nazwą Psychologia Wychowawcza), współpracował z pismem
"Przegląd Psychologiczny".
W pracy
naukowej zajmował się psychologią praktyczną. Wprowadził nowe
metody eksperymentalne do psychologii, określił główne
problemy z zakresu psychologicznych podstaw wychowania i
nauczania. Prowadził badania z zakresu racjonalnej opieki nad
dziećmi, analizował problemy psychologii wieku dojrzewania
(porównał miedzy innymi adania polskie i niemieckie). Był
pionierem badań psychologicznych w sporcie i wychowaniu
fizycznym w Polsce. Zajmował się także psychologią twórczości
literackiej - analizował pod tym kątem utwory Szewczenki,
Słowackiego, Wyspiańskiego i
Żeromskiego.
Niektóre
prace:
Zarys
psychologii (1922)
Potrzeby
psychologii pedagogicznej (1929)
Potrzeby
rozwojowe psychotechniki (1930)
Zarys
psychologii w związku z rozwojem psychiki dziecka
(1936)
Osobowość
twórcza Żeromskiego (1936)
Psychologia wychowawcza w zarysie
(1938)
Drogi
samopoznania (1946)
Wprowadzenie do psychologii społecznej
(1959)
Ogłosił
ponadto kilka tłumaczeń prac autorów zagranicznych (między
innymi Jak rozpoznawać uzdolnienia uczniów E. Claparede'a,
1934; Higiena psychiczna wieku dziecięcego W. A. White'a,
1937; Uzdolnienia muzyczne B. Tiepłowa, 1952, z Zofią
Lissą).
| 
