G. I. Gurdżijew był grecko-ormiańskim mistykiem, ezoterycznym i duchowym nauczycielem, założycielem "Instytutu Harmonijnego Rozwoju Człowieka" założonego w pierwszej połowie XX w. we Francji. W swoich naukach kładł nacisk na samorozwój. Na początku miał zostać księdzem, otrzymał naukowe wykształcenie.Wraz z grupą podobnie myślących ludzi przemierzył on Azję i Afrykę w poszukiwaniu odpowiedzi na najbardziej nękające go pytania: Kim jestem? Jaki jest cel mojej egzystencji? - ucząc się wielu języków i nabywając wielu praktycznych umiejętności dla zarobienia pieniędzy na jego podróże. W 1912 roku przywiózł do Moskwy nieznane nauczanie, zwane czwartą drogą. Człowiek śpi, mówił Gurdżijew, nie posiada prawdziwej świadomości czy woli. Nie jest wolny; wszystko mu się zdarza. Ale może stać się świadomy i odnaleźć swoje prawdziwe miejsce jako ludzka istota.