Opis książki

Wolfflin posługuje się metodą badawczą opartą na analizie formalnej dzieła sztuki. Zajmują go przede wszystkim warunki artystycznego widzenia wspólne wielu twórcom na długich odcinkach czasu. Wolfflin na przestrzeni XV-XVIII w wyróżnia dwa style:
1) styl linearny, płaski dążący do form zamkniętych, styl wielości form i jasny oraz
2) styl malarski wprowadzający głębie, styl form otwartych posługujący się zasadą podporządkowania wielości elementów jednej zasadzie kompozycyjnej i niejasny.
Wg Wolfflina rozwój sztuki prowadzi od stylu linearnego do stylu malarskiego, od renesansu do baroku a dzieje innych stylów poprzedzających renesans czy następujących po baroku są tylko cykliczną zapowiedzią lub powtórzeniem jednokierunkowego układu przeciwieństw. Jednak w czasach Wolfflina sztuka XVI w była oceniana jako późny renesans i dopiero później badania doprowadziły do wykrycia nowego stylu: manieryzmu. To powoduje, że dziś dialektyczne przeciwieństwo renesansu i baroku jest w tym świetle jakby „ponad manieryzmem”. Z historycznego punktu widzenia należałoby uzupełnić ją charakterystyką przeciwieństwa między renesansem a manieryzmem oraz miedzy manieryzmem a barokiem. W ten sposób siła bezpośredniego stosunku renesans-barok słabnie, zatracona zostaje logika zmian widzenia artystycznego.
Wartość Wolfflina polega na stworzeniu pojęć i terminów naukowych, służących do charakterystyki cech stylistycznych, wspólnych malarstwu, rzeźbie i architekturze, zwrócenie uwagi na funkcję ekspresyjną dzieła sztuki i na wykazaniu, iż jakości formalne, istniejące odrębnie i w pewnym stopniu niezależnie od jakości przedstawieniowych, są niezbędne dla należytej oceny artystycznych i estetycznych wartości dzieła sztuki.
Styl indywidualny, narodowy i epoki – historia sztuki ujmuje styl jako wyraz nastroju epoki i narodu oraz jako wyraz osobistego temperamentu. Jednak sama analiza temperamentu artysty nie wyjaśni problemu narodzin dzieła sztuki. Nie o to chodzi by ustalić rejestr różnic między poszczególnymi artystami, ale by określić, w jaki sposób dochodzi do tego, że w drodze zupełnie odmiennych poczynań osiągają ten sam efekt, a mianowicie wielką sztukę. Sama analiza jakości i wyrazu to za mało. Trzeba dodać trzeci element: przedstawienie artystyczne jako takie. Każdy artysta zastaje określone możliwości „optyczne”, od których jest w pełni uzależniony. Nie wszystko jest możliwe w każdym czasie. Dlatego historia sztuki odkrywa jakąś dolna warstwę pojęć, które odnoszą się do sposobu przedstawienia artystycznego i można podać historię rozwoju zachodnioeuropejskiego rodzaju widzenia, dla którego różnorodność indywidualnego i narodowego charakteru nie ma żadnego znaczenia.

Uwagi:

Oprawa lekko wytarta i zabrudzona. Brzegi stron zakurzone.