Wojskowa i wojenna korespondencja braci Lejów 1913–1917.

Odczytał i opracował: Sławomir Kułacz

Przedmową opatrzył: Michał Baczkowski

Wydawca: NapoleonV

ISBN: [zasłonięte]978-8389-090-4

Okładka: miękka, lakier mat

Papier: kredowy 90g

Ilość stron: 164

Ilustracje: ponad 200

Mapy: 3

Edycja źródłowa prezentująca zbiór korespondencji rodziny Lejów ze wsi Gillershof pod Leżajskiem. Podstawą wydania było 114 dokumentów przechowywanych obecnie w Muzeum Ziemi Leżajskiej. Korespondencja pochodzi z ostatniego roku przed I wojną światową, kiedy do armii austro-węgierskiej powołany został pierwszy z czterech synów, Władysław. Obecne tu są także jego kartki i listy z pierwszych miesięcy wojny, jak i długiego pobytu w rosyjskiej niewoli. Kolejny Leja, Stefan, powołany został do wojska już po wybuchu wojny. W 1915 r. do armii wstąpili także Piotr i Jan.

Wydana w niniejszej książce korespondencja pozwala prześledzić ich losy, ale i daje wgląd w ich postawy i wartości.

W tematykę I wojny światowej wprowadzą przygotowane specjalnie rozdziały omawiające fenomen podwójnego państwa austro-węgierskiego oraz jego armię. Epilog dostarczy czytelnikowi informacji o dalszych losach braci Lejów ale także o tym jak upamiętniono tych, którzy nigdy nie wrócili do rodzinnej miejscowości.

Wielką gratką dla miłośników armii austro-węgierskiej będzie szczegółowo przedstawiona historia dwóch pułków, do których trafili bracia Lejowie: jarosławskiego 90. Pułku Piechoty (90. Infanterie Regiment) oraz 34. Pułku Piechoty Landwery (34. Landwehr Infanterie Regiment „Jaroslau”).

Fragment Przedmowy dr. hab. Michała Baczkowskiego, prof. UJ:

Pomimo wszystkich ograniczeń związanych z analizowaniem korespondencji wojskowej, publikacja treści kartek pocztowych rodziny Lejów jest interesującym przyczynkiem do dziejów Polaków w mundurach armii zaborczych podczas I wojny światowej. Nie dowiadujemy się z niej, rzecz jasna, o wielkich wydarzeniach historii, tylko o problemach dotyczących mieszkańców galicyjskiej wsi w realiach Wielkiej Wojny. Ta mikrohistoria jest wszakże w wielu aspektach ciekawsza od publikacji kolejnych pamiętników ważnych niegdyś, a obecnie zapomnianych, mężów stanu.

Niewątpliwie najważniejszym wnioskiem wynikającym z lektury będzie fakt, że wśród galicyjskich mieszkańców wsi były osoby, które nie tylko swobodnie władały piórem, ale także potrafiły przelać na papier swoje doświadczenia z lat Wielkiej Wojny. Publikowana korespondencja jest ważnym przyczynkiem do historii elit wiejskich lat 1914–1918, jej mentalności i sposobu postrzegania świata. Na przykładzie rodziny Lejów możemy poznać, w jaki sposób to środowisko przeżywało wydarzenia Wielkiej Wojny.

Spis treści:

Wielka Wojna w świetle korespondencji — przedmowa prof. Michała Baczkowskiego ...........................4

1. Wstęp .................................................................................................................................................6

2. Gillershof, poczta Leżajsk, Galicya .........................................................................................................7

3. Armia austro-węgierska ..........................................................................................................................8

3.1. Monarchia ..........................................................................................................................................9

3.2. Zarys organizacji sił zbrojnych ......................................................................................................10

3.3. Jednostki braci Lejów ......................................................................................................................16

3.3.1. Infanterie Regiment 90 „Edler von Horsetzky” ................................................................17

3.3.2. Landwehr Infanterie Regiment 34 Jaroslau .......................................................................24

3.4. Standardowe umundurowanie i wyposażenie szeregowego galicyjskiego pułku piechoty...........30

3.5. Poczta polowa i korespondencja jeńców wojennych ...............................................................32

4. Korespondencja braci Lejów ............................................................................................................35

4.1. Nota edytorska ..............................................................................................................................35

4.2. Władysław Leja — korespondencja .............................................................................................36

4.2.1. Okres przedwojenny ..........................................................................................................37

4.2.2. Okres wojny ........................................................................................................................41

4.2.3. Okres niewoli .....................................................................................................................44

4.3. Stefan (Szczepan) Leja — korespondencja ..................................................................................54

4.4. Piotr Leja — korespondencja ......................................................................................................66

4.4.1. Okres wojny .......................................................................................................................67

4.4.2. Okres niewoli .....................................................................................................................95

4.5. Jan Leja — korespondencja .......................................................................................................106

5. Epilog................................................................................................................................................155

Bibliografia....................................................................................................................................................159

Glosariusz.....................................................................................................................................................160

Indeks nazw geograficznych.......................................................................................................................161

Załącznik — Polegli parafianie parafii Giedlarowa (1914–1920) ............................................................163

Nazwy geograficzne występujące w książce (wg. Indeksu na ss. 161–162)

Austria Barnauł Bazin Bösing Belgrad Biecz Biłgoraj Bijsk Bisk Bijsk Bośnia Bratysława Brzesko Budapeszt Budki Bukowina Chełm Chorłupy Chyrów Cieplice Cieszanów Częstoborowice Cumań Deraźne Deszkowice Diuksyn Dziedzice Frampol Francja Galicja Garbów Gdańsk Gdynia Giedlarowa Gillershof Gładyszów Gromnik Godziszów Goraj Gorlice Gródek Jagielloński HołobyHusaków Izbica Jaroslau Jarosław Jasiel Jaśliska Jawirska Józefów Karpaty Kijów Kiwerce Klewań Komańcza Kolbuszowa Kołki Kopyle Kowel Krajná Poľana Krakau Kraków Kraków-Rakowice Kraków-Prądnik Czerwony Krasnystaw Kraśnik Krempna Krupa Królik Polski Krzeszów Królestwo Polskie Kukle Kurów Leżajsk Lubaczów Lubartów Lubelszczyzna Lublin Lwów Łopiennik Ruski Łódź Łuck Majdan Sieniawski Małastów Matrusowo Mazury Medzilaborce Miechów Nowosiółki Nowy Sącz Odessa Odrzechowa Omsk Ondava Olszany Opatów Opatówka Ostrowiec (Ostrowiec Świętokrzyski) Ożarów Pezinok Piskorowice Prądnik Czerwony zob. Kraków-Prądnik Czerwony Prusy Podhajce Por Pozsony zob. Bratysława Pressburg zob. Bratysława Prespa Przełęcz Łupkowska Przełęcz Użocka Przemyśl Przeworsk Przychojec Putiłówka Rajbrot Rakowice zob. Kraków-RakowiceRosja Roznicze Rozwadów Rożyszcze Równe Ruda (Ruda Łańcucka) Rudka Rumunia Rzeszów Sarzyna San Sandomierz Sanok Sąspów Sieniawa Sokal Stanisławczyk Stany Stara Wieś Staw Stawce Stróża Stubiel Stubła Styr Sułoszowa Szczucin Szombathely Śląsk Tarnogóra Tarnów Tomaszów (Tomaszów Lubelski) Turja Turobin Tymbark Tyśmienica Urzędów Węgry Wiedeń Wieprz Wisła Wilkołaz Wola Zarczycka Wołyń Włochy Włodzimierz Wołyński Zamość Żołynia Żółkiewka