"Przedstawione tu artykuły i fragmenty książek czternastu autorów są zbiorem odpowiedzi na pytanie dotyczące stosunku pomiędzy wojskiem a społeczeństwem w państwach kapitalizmu zależnego Ameryki Łacińskiej, Afryki i Azji XX wieku. Nie są to odpowiedzi pełne ani jednoznaczne, ale być może pozwolą czytelnikowi, interesującemu się problematyką Trzeciego Świata, uniknąć podstawowego błędu, jakim jest europocentryzm - skłonność do normatywnego traktowania doświadczeń społecznych, typowych jedynie dla strefy dominującej w światowym systemie kapitalistycznym. Jest to błąd, ponieważ peryferie i pół-peryferie tego systemu stanowią jakość odmienną. Traktowanie instytucji o takich samych nazwach (np. wojsko w Stanach Zjednoczonych A.P. i wojsko w Togo) jako takich samych instytucji może prowadzić tylko do nieporozumień. Jak jednak te odmienne instytucje Trzeciego Świata traktować-co do tego nie ma zgody. Kwestionowana jest nawet podstawowa koncepcja zależnego rozwoju tych krajów. Dlatego w antologii zamieszczono zarówno teksty podejmujące próbę sformułowania hipotez ogólnych, dotyczących wielu społeczeństw i kultur, jak i teksty poświęcone wybranym krajom i sytuacjom. Dzięki temu czytelnik pozna różne punkty widzenia i różne próby oceny procesów przebiegających w tych krajach, a zarazem przekona się, jak znaczne trudności -warsztatowe i kulturowo-ideologiczne - piętrzą się przed reprezentantami dyscyplin badających te zagadnienia.
|