Osoby z jadłowstrętem psychicznym i bulimią wzbraniają się przed jedzeniem, gdyż, ich zdaniem, przyjmowanie pokarmów powoduje przyrost masy i uniemożliwia osiągnięcie, jakże pożądanej przez nie, szczupłej sylwetki. Wyrzekają się własnych, naturalnych potrzeb na rzecz zrealizowania przyjętych społecznie i kulturowo standardów – szczupłości, pięknego ciała, cielesności.
Warto zastanowić się, czy dążenie do ideału, jaki stanowi szczupła sylwetka, jest własnym pragnieniem czy też wynikiem nadmiernej internalizacji poglądów propagowanych, głównie, przez środki masowego przekazu. Gdyby problem kultu cielesności nie był tak mocno akcentowany przez współczesne media, czy młode dziewczęta i kobiety dążyłyby do bycia szczupłymi (ze względu na własne pragnienia a nie realizowanie potrzeb innych osób)? Do jakiego ideału dążą – własnego (wynikającego z wewnętrznej motywacji i przeświadczenia) czy społecznie aprobowanego (będącego wynikiem zewnętrznej motywacji i dającego gratyfikację w postaci społecznej akceptacji)?
Lęk przed przybraniem na wadze, nadmierne zaabsorbowanie kształtem i masą ciała, nieustanne dążenie do posiadania szczupłej sylwetki i nieakceptowanie aktualnej, wyolbrzymianie rozmiarów własnego ciała prowadzą do postrzegania i oceniania go w kategoriach negatywnych. Problematyka książki dotyczy roli, jaką odgrywa wizerunek ciała w mechanizmie powstawania i rozwoju zaburzeń odżywiania. Omówione zostały m.in. czynniki determinujące negatywny obraz ciała, koncepcje psychologiczne warunkujące zaburzenia odżywiania w kontekście wizerunku własnego ciała, proces internalizacji ideału propagowanej współcześnie sylwetki, postawy wobec jedzenia, syndrom gotowości anorektycznej oraz metody pracy terapeutycznej.
Spis treści:
Wprowadzenie
Rozdział 1. Wizerunek ciała
1.1. Definiowanie pojęć związanych z cielesnością
1.2. Determinanty obrazu ciała w zaburzeniach odżywiania
1.2.1. Lęk przed byciem otyłą
1.2.2. Niezadowolenie z obrazu ciała
1.2.3. Dążenie do szczupłości
1.2.4. Nieprawidłowe postrzeganie rozmiarów i kształtu ciała
Rozdział 2. Wizerunek ciała a zaburzenia odżywiania
2.1. Biologiczne uwarunkowania zaburzeń odżywiania a neurobiologiczna koncepcja rozwoju obrazu ciała
2.2. Geneza rozwoju obrazu ciała w ujęciu psychoanalitycznym i jej znaczenie w rozumieniu zaburzeń odżywiania
2.2.1. Etapy rozwoju cielesności oraz wizerunku ciała
2.2.1.1. Etap I: Wczesne psychiczne doświadczanie ciała
2.2.1.2. Etap II: Określenie granic powierzchni ciała i rozróżnienie wewnętrznych stanów ciała
2.2.1.3. Etap III: Określenie i spójność cielesności jako podstawa samoświadomości
2.3. Poznawczo-behawioralne rozumienie zaburzeń odżywiania a modele rozwoju i doświadczania obrazu ciała
2.4. Społeczno-kulturowe czynniki rozwoju wizerunku ciała i ich znaczenie w patogenezie zaburzeń odżywiania
2.4.1. Internalizacja ideału szczupłej sylwetki i jej znaczenie w patomechanizmie zaburzeń odżywiania oraz zaburzeń wizerunku ciała
2.4.1.1. Znaczenie teorii samoobiektywizacji w procesie internalizacji ideału szczupłej sylwetki
Rozdział 3. Postawy wobec jedzenia
3.1. Postawa wobec jedzenia - definicja pojęcia
3.2. Poznawczy wymiar postawy wobec jedzenia
3.2.1. Biologiczna funkcja jedzenia
3.2.2. Psychospołeczna funkcja jedzenia
3.2.3. Kulturowa funkcja jedzenia
3.2.4. Mity na temat jedzenia
3.3. Emocjonalny wymiar postawy wobec jedzenia
3.3.1. Emocje i ich rola w procesie jedzenia
3.3.2. Wpływ stresu na odżywianie się
3.3.3. Rola emocji w etiopatogenezie zaburzonego procesu jedzenia
3.4. Behawioralny wymiar postawy wobec jedzenia
3.4.1. Psychospołeczne mechanizmy regulacji zachowań dietetycznych
3.4.2. Teorie wyjaśniające mechanizm błędnego koła zachowań związanych z odchudzaniem
Rozdział 4. Rola negatywnego obrazu ciała w powstawaniu zaburzeń odżywiania
4.1. Wpływ czynników społeczno-kulturowych na strukturę obrazu ciała
4.2. Syndrom gotowości anorektycznej
4.2.1. Badania własne w kontekście syndromu gotowości anorektycznej
Rozdział 5. Konfrontacja z obrazem własnego ciała - praca terapeutyczna
5.1. Poznawczo-behawioralna terapia wizerunku ciała
5.1.1. Krok 1: Ocena wyglądu własnego ciała oraz określenie celu terapii
5.1.2. Krok 2: Samopoznanie oraz psychoedukacja w kontekście wyglądu własnego ciała
5.1.3. Krok 3: Techniki relaksacyjne oraz desensytyzacja lęku związanego z obrazem ciała
5.1.4. Krok 4: Poglądy pacjentów na temat obrazu ciała. Jak można je zmienić?
5.1.5. Krok 5: Identyfikacja oraz poprawa błędów postrzegania własnego ciała
5.1.6. Krok 6: Zmiana destrukcyjnych zachowań pacjenta w kontekście wyglądu jego ciała
5.1.7. Krok 7: Utrwalanie pozytywnego wizerunku własnego ciała
5.1.8. Krok 8: Zachowanie pozytywnego wizerunku własnego ciała oraz zapobieganie ponownemu postrzeganiu go w sposób negatywny
5.2. Techniki terapeutyczne wykorzystywane w psychoterapii wizerunku ciała wśród osób z diagnozą zaburzeń odżywiania
5.2.1. Technika lustra
5.2.2. Idealny autoportret
5.2.3. Techniki relaksacyjne
5.2.4. Ćwiczenia przywracające świadomość własnego ciała
5.2.5. Technika obrysu ciała
5.2.6. Pantomima z wykorzystaniem techniki niedokończonych zdań
5.3. Zastosowanie technik projekcyjnych w diagnozie i psychoterapii wizerunku ciała
5.3.1. Rysunek postaci ludzkiej
5.3.2. Techniki mapowania ciała
5.4. Społeczno-poznawczy model prewencji zaburzeń odżywiania oraz zaburzeń obrazu ciała
Bibliografia
Słownik rzeczowy
Indeks nazwisk
Aneks
