WSTĘP - SPIS TREŚCI - OPIS:
Zdawałoby się, że nie ma granic dla ludzkie] fantazji, że może się ona wyzwolić z więzów rzeczywistości i błądzić kapryśnie najbardziej niedorzecznymi ścieżynami, niebaczna na żadne prawdy, niepomna żadnych praw... A jednak rzecz, to szczególna, że właśnie wtedy, gdy, jak się zdaje, szybuje ona najgórnie]szym ze swych szlaków, krok w krok podąża za nią rzeczywistość, ba, nawet ją wyprzedza...
Oto urągając prawom grawitacji upaja się wyobraźnia bezkresnym lotem wśród gwiezdnego pyłu mlecznych dróg, zaludnia odległe globy bajecznym życiem dziwo-ludzi, tworzy istoty na przekór rzeczywistości i oto... u stóp na¬szych snuje się światek zda się powszedni i znany, lecz — przyjrzyjmy mu się bliżej, a staniemy wobec dziwów godnych fantazji wędrowców „srebrnych globów", wobec wspania¬łych wykwitów najbujniejszej fantazji twórczej — przyrody !
Jeśli imponuje nam odwaga wyobraźni, tworzącej isto¬ty o biegunowo różnej organizacji cielesnej od naszej, to musimy sobie z góry powiedzieć, że nie potrafimy wyimagi¬nować wspanialszych kontrastów niźli te, które stwarza — życie...
ROZSIEDLENIE ŚWIATA OWADÓW
Spośród wszystkich grup świata zwierzęcego, bodaj że najbujniej rozrosły się owady. Są one niemal wszędzie. Od tropów aż po śnieżne bezkresy polarnych pól lodowych i od nizin aż poza granicę wiecznych śniegów. Jako zwie¬rzęta o zmiennej, zależnej od otoczenia ciepłocie ciała, znaj¬dują one najkorzystniejsze warunki w strefie gorącej, tu też występują najliczniej, zdumiewając bogactwem kształtów i barw. Im bardziej na północ i im wyżej nad poziom mo¬rza, tym uboższa gatunkowo jest fauna owadzia, a w głąb krainy wiecznych śniegów sięga szczupła garstka gatunków, niepozornych i nikłych, dobrze jednak przystosowanych do surowych warunków bytowania.1
Jedynym bodaj środowiskiem, w którym owady nie zna¬lazły odpowiednich warunków życiowych, są morza, jak¬kolwiek i tu spotyka się przedstawicieli tego świata, któ¬rych, przykładem jest pewien gatunek pluskwiaka (Halo-bates s-p.), zapuszczający się na pełne morze, niekiedy o dzie¬siątki kilometrów od wybrzeży.
Bogactwo fauny owadziej (liczba poznanych dotychczas gatunków sięga miliona) tłumaczy się wielką plastycznością tych zwierząt w przystosowywaniu się do warunków oto¬czenia oraz niepospolitą mnożliwością, czyniącą z nich
I
groźną potęgę, o ile zwróci się ona przeciw interesom czło¬wieka. Jeśli ilościowo wysuwają się owad}' na czoło świata zwierzęcego, to niemniej dominująca rola przypada im w ,,gospodarce" przyrody. Przez olbrzymi stosunkowo apa¬rat chłonno-przetwórczy, jaki tworzy suma żołądków owa¬dzich, przewijają się nieustannie wielkie masy materii, ule¬gając częściowo adsorpcji, częściowo rozkładowi.
Tak więc biorą owady żywy udział w procesach glebo-twórczych, przyspieszając rozkład wysoko złożonych zwią¬zków organicznych na prostsze, rozpuszczalne w wodzie i przyswajalne dla organizmów roślinnych, z drugiej zaś strony podnoszą fizyczne własności gleby, spulchniając ją i przewietrzając nieustannym ryciem wierzchnich jej warstw. W ten sposób gdziekolwiek powstaje nowe zbiorowisko, tam z pewnością niepoślednią rolę odegrały owady, zarówno w stworzeniu punktu zaczepu dla życia roślin jak i w do¬borze ich gatunków.1
W życiu codziennym rzadko się jednak słyszy o pozytyw¬nej roli owadów w gospodarce ludzkiej. Przywykliśmy trak¬tować je jako moc zdecydowanie wrogą, darząc sympatią nieliczne spośród nich wyjątki: gatunki przynoszące nam bezpośrednie korzyści (pszczoły, jedwabniki). Czy takie stanowisko jest jednak słuszne? Przyjrzyjmy się nieco bliżej przyczynom powstawania klęsk owadzich, a stwierdzimy, że w większości wypadków pośrednim ich sprawcą jest człowiek.
W naturalnych zbiorowiskach pomiędzy gatunkami wcho¬dzącymi w ich skład istnieje stan równowagi. Każdy z nich, czy to należy do świata zwierząt, czy roślin, ma zakreślone maksimum możliwości rozwoju, poza które nie może prze-
kroczyć; istnieją bowiem czynniki-regulatory, które natych¬miast jego nadmiar zlikwidują...
Oto wyobraźmy sobie, że pewien gatunek rośliny za¬czyna się nadmiernie rozwijać. W ślad za jego rozrostem podąża rozrost odżywiających się nim owadów roślinożer¬nych, które znajdując obfitość pokarmu mnożą się gwał¬townie, zagrażając wreszcie .istnieniu danej rośliny. Nie dopuszcza jednak do tego liczny pojaw owadów drapież¬nych i pasożytniczych, które stanęły w^obec podobnie sprzy¬jających warunków rozwoju jak poprzednio roślinożerce.-
Z kolei pojawiają się w nadmiarze pasożyty drugiego stopnia,1 które hamują rozrost niszczycieli owadów roślino¬żernych. I one jednak masowym wystąpieniem wydają na siebie wyrok, bowiem, wskutek wyniszczenia swych ży¬wicieli, stają wkrótce przed widmem śmierci głodowej. Wreszcie stan równowagi zakłócony rozplenieniem się wspomnianego gatunku rośliny zostaje przywrócony.
W przykładzie powyższym abstrahowaliśmy od tych. tysiącz¬nych zależności, które wplatają się w przebieg omówionych procesów. Z konglomeratu zjawisk wychwyciliśmy fragment, dotyczący wyłącznie świata owadów. Należy jednak pamiętać, że w naturalnych zbiorowiskach wszystkie gatunki w sposób po¬średni lub bezpośredni oddziaływają wzajemnie na siebie, na wszystkie zaś mają wpływ czynniki klimatyczne, glebowe itp. Prowadzi to w rezultacie do naj idealni ej szego ,.dopasowania się" z jednej strony całości życia — do tła, z drugiej do wzajemnego, trwałego ukształtowania się stosunków jakościowych i ilościo¬wych pomiędzy gatunkami zbiorowiska. Taki trwały stan równo¬wagi zwiemy równowagą biologiczną.
,.Zbiorowiska" będące tworem rąk człowieka pozbawione 3ą cech takiej trwałości. Czy to będą łany zbóż czy sady, plan¬tacje czy sztucznie zakładane lasy, zawsze człowiek kładzie
nacisk na wyprodukowanie jednego, rzadziej kilku obok siebie gatunków roślin, nie zaś na zespół gatunków. Stwarza to idealne warunki rozwoju szkodnikom owadzim, którym nie mogą już podołać gatunki pasożytnicze, zwłaszcza że obok obfitości pokarmu potrzebują one i innych warunków (które znajdują w zbiorowiskach naturalnych).
Gorzej jeszcze przedstawia się sprawa, jeśli człowiek za¬wlecze wraz z produktami lub aklimatyzowanymi roślinami szkodnika w strony, w których on dotychczas nie występo¬wał. Brak pasożytów pozwoli mu się rozrosnąć do roz¬miarów katastrofalnych; fakty takie miały miejsce nie- . jednokrotnie, w wielu zaś wypadkach kres klęsce poło¬żyło dopiero sprowadzenie z ojczyzny szkodnika — jego pasożytów.
Rzadziej powstają klęski owadzie w sposób samorzutny, bez ,,udzialu" człowieka. Do tych należą np. naloty szarań¬czy odbywającej w niezliczonych chmarach dalekie, ni¬szczycielskie wędrówki. Przy dzisiejszym stanie wiedzy człowiek umie skutecznie walczyć z tym groźnym światkiem i coraz pewniej opiera swą produkcję na trwałych podsta¬wach.1 Niszczycielski wpływ owadów nie ogranicza się do produkcji roślinnej; niejednokrotnie dają się one we znaki i w innych gałęziach przemysłu. Specjalną grupę szkodników stanow".ą pasożyty zwierząt kręgowych, będące przyczyną ogromnych niekiedy strat w hodowli bydła. Zwłaszcza
licznie i groźnie występują one w krajach podzwrotniko¬wych, gdzie obok pasożytów człowieka i gatunków pośred¬niczących w przenoszeniu straszliwych chorób, stają się one prawdziwą plagą ludzkości...
SPIS TREŚCI
1. Rozsiedlenie świata owadów 2
2. Morfologia 22
3. Biologia - 33
4. Systematyka ■ 44
SPIS RYCIN
1. Schemat budowy zarodka 10
2. Schemat budowy głowy owada 10
3. Sposób widzenia owada za pomocą oka złożonego 11
4. Kilka typów rożków 14
5. Narządy zmysłów skórnych 15
6. Typy aparatów gębowych 18
7. Budowa ciała owada 20
8. Typy nóg ■ 21
9. Aparat stridulacyjny szarańczaka 26
10. Organ chordotonalny w goleni owada 27
11. Schemat układu nerwowego 28
12. Serce owada 31
13. Schemat obiegu krwi w ciele owada 32
14. Schemat budowy narządów wewnętrznych karaczana ..... 33
15. Pozarodkowy rozwój szarańczaka, jako przykład epimorfozy . 39
16. Pozarodkowy rozwój chrabąszcza, jako przykład holometaboli . 41
TABLICA
Rys. 1, 2, 3 — Przedstawiciele rzęda Orthoptera:
1 — skórek (Forfieula aurieulaHa).
2 — modliszka (Mantis religiosa).
3 — turkuć podjadek (Gryllotalpa vulgaris).
Rys. 4. — Przedstawiciel rzędu Odonata:
4 a — ważka (EpiopMabia sp.)
4 b — larwa ważki.
\
Rys. o. — Przedstawiciel rzędu Ephcmeroidea:
5a — jętka .(Ephemera sp.).
5 b — larwa jętki.
Rys. (5. — Przedstawiciel rzędu Neuroptcra:
6 a — wielblądka (Raphidia opMopsis).
6 b — larwa wielblądki.
Rys. 7. — Przedstawiciel rzędu Trichoptera:
7 a — cliriiścik (Iiimmiphilus).
7 b — larwa chruścika.
Rys. 8. — Przedstawiciel rzędu Lepidoptera :
8 a — nicstrzęp głogowiec (Aporia eratagi).
8 b — jego gąsienica.
Rys. 9. — Przedstawiciel rzędu Diptera:
9 a — PiophUa case.
9 b — jej larwa.
Rys. 10, 11, 12, n, U, 15, 16. - Przedstawiciele rzędu Coleoptera:
11 — larwa pływaka żóltobrzeżlsa (Dytiscus marginalis).
1.2 — krętak (Oyńnus sp.).
1.3 — ku sak (Staphylinus sp.).
■ 14 — nadobnica alpejska (Romlict alpina).
15 — sprężyk (Elater sp.).
16 a — słonik żolĘdziak (Balaninus nucum).
16 b — jego larwa.
Rys. 17, 18. — Przedstawiciele rzędu Hymenoptera:
17 a — borecznik (Lophyrus sp.).
17 b — jego larwa..
18 — e^sienicKnik,
Rys. 19, 20, 21. — Przedstawiciele rzędu Rhynchota:
19 — Syromaztes marginatus.
20 — Fluskolec.
21 — Ilalobates mrieeus.
WIELKOŚĆ 20X14CM,MIĘKKA OKŁADKA,LICZY 71 STRON,16 RYCIN W TEKSCIE+TABLICA.
STAN :OKŁADKA DB-,STRONY SĄ POŻÓŁKŁE I LEKKO POMARSZCZONE W DLN.CZĘSCI,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB .
KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 8 ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM
/ KOSZT ZRYCZAŁTOWANY NA TERENIE POLSKI,BEZ WZGLĘDU NA WAGĘ,ROZMIAR I ILOŚĆ KSIĄŻEK - PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA / .
WYDAWNICTWO KSIĄŻNICA ATLAS LWÓW-WARSZAWA /NIE PODANO ROKU WYDANIA - OCENIAM NA LATA 30-TE UBIEGŁEGO WIEKU/.
INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.
PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"
NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!
ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE
ZOBACZ STRONĘ O MNIE
