Wydany w 2001 roku Windows XP przełamał tradycję równoległych prac Microsoftu nad systemami klienckimi i serwerowymi, a co za tym idzie – ich spójności kodowej. Można więc powiedzieć, że pod tym względem wraz z wydaniem Windows Server 2008 nastąpił „powrót do korzeni” i ponowne połączenie obu wersji systemów. Od tej pory jądro i najwazniejsze usługi systemowe pozostają wspólne w Windows Vista i Windows Server 2008, co umożliwia między innymi równoległe prace nad poprawkami i Service Packami. Dlatego właśnie pierwsze wydanie Windows Server 2008 od razu nosiło oznaczenie Service Pack 1 (w dniu premiery systemu SP1 dla Visty był już dostępny).

Najważniejsze nowości

Nowy serwerowy system Microsoftu to sporo nowości i usprawnień, z których wiele spośród tych podstawowych przeniesiono po prostu z Windows Vista. Już w trakcie instalacji jednak w oczy rzuca się nowy tryb instalacji nazwany Server Core, który skutkuje instalacją Windows bez powłoki explorer.exe i z niewielką częścią wszystkich usług dostępnych w wersji pełnej. Dzięki temu serwer mniej narażony jest na ataki i jest prostszy w zarządzaniu (o ile administrator przyzwyczai się do wpisywania komend w wierszu poleceń).

Z pozostałych ważnych nowości należy wymienić nową wersję serwera internetowego IIS 7 z modułową budową i zintegrowanymi komponentami .NET Framework, usprawnienia w usługach terminalowych (np. funkcję Remote Apps) czy nowe wersje Active Directory i usług pokrewnych, które przy okazji zmieniły nieco swoje nazwy. Prawdopodobnie największą rewolucją wprowadzaną wraz z Windows Server 2008 jest jednak wbudowanie w system hypervisora typu pierwszego o nazwie Hyper-V, który ma być bezpośrednim konkurentem dla takich rozwiązań jak Vmware ESX/ESXi czy Citrix XenServer. Warto odnotować, że Microsoft nie zdążył z jego premierą na czas wydania Windows Server 2008, dlatego pierwotnie w wersji RTM systemu wbudowana była wersja beta Hyper-V, a dopiero kilka miesięcy później hypervisor został udostępniony do pobrania. Niedługo zresztą Hyper-V przestał być produktem komercyjnym i został nawet wydany samodzielnie jako Hyper-V Server 2008 – była to specjalna wersja Server Core systemu Windows Server 2008 przygotowana do hostowania maszyn wirtualnych.

Różne wersje do różnych zastosowań

Windows Server 2008 został udostępniony w trzech wersjach – Standard, Enterprise, Datacenter. Wersje te różnią się głównie możliwościami obsługi procesorów i pamięci oraz niektórymi zaawansowanymi funkcjami. Licencje poszczególnych wersji umożliwiają także bezpłane uruchomienie dodatkowych, wirtualnych kopii systemów w środowisku Hyper-V – jednej dla wersji Standard, czterech dla wersji Enterprise lub nieograniczonej liczby w przypadku zakupu wersji Datacenter. Oprócz tych trzech edycji system wydany został także w tańszej i ograniczonej wersji dla serwerów internetowych (Windows Web Server 2008), jako rozwiązanie dla serwerów NAS (Windows Storage Server 2008) i klaster obliczeniowy (Windows HPC Server 2008). Pojawiły się także edycje „pakietowe” zawierające oprócz systemu Windows Server 2008 dodatkowe oprogramowanie przeznaczone dla małych i średnich firm – Windows Small Business Server 2008 i Windows Essential Business Server 2008.

Windows Server 2008 był ostatnim serwerowym systemem Windows dostępnym w wersjach 32-bitowych (obok wersji na platformy x64 i ia64)