WSTĘP - SPIS TREŚCI - OPIS:



WSTĘP
i. Istota sztuki.


„Pszczółka pilności daje ci naukę, Robak w zręczności większy mistrz od ciebie, Wiedzą nie sprostasz duchom, co są w niebie, Lecz któż prócz ciebie tworzyć może sztukę1-.
Schiller.
złowiek musi tworzyć, gdyż do tego nakłania go ko¬nieczność życiowa. Szukając ochrony przed deszczem i zimnem buduje dom, dla zaspokojenia głodu i pragnienia lepi naczynia przy pomocy różnych narzędzi. Ale istocie posiadającej z natury dążność do czegoś wyższego, lepszego, to nie może wystarczyć. Oto w cichej celi siedzi zakonnik zajęty przepisywaniem starych foliałów, przyczem począt¬kowe litery tekstu ożywia barwami, ozdabia kształtnemi liniami lub postaciami. Czyż musi tak robić, czy przez to pismo stanie się czytelniejsze? Z pewnością nie. Tworzy, do czego nie zmusza go żelazna konieczność, tworzy, co mu każe dusza, dążąca ku wzniosłym ideałom. Ale zara¬zem tak pojmując swą pracę daje nam dzieło sztuki, .sam zaś staje się artystą.
„Sztuka jest milczącą poezyą", powiedział jeden z greckich poetów, a więc poematem przemawiają¬cym do nas samą formą. Znanem jest również zdanie, że „sztuka przedstawia piękno". Ale w czem spo¬czywa tajemnica piękna ? Czujemy, że piękno jest czemś żywem, treścią duchową o kształtach widzialnych, czujemy

w pięknie z g o d ę treści z formą, jednolitą całość, której poszczególne części dziwnie są Z3 sobą zespolone, ale trudniej określić samą istotę piękna. Pomyślmy sobie dwa obrazy przedstawiające wzruszającą historyę „Syna marno¬trawnego". Na pierwszym obrazie przedstawił malarz chłopca miłego, o pięknych kształtach ciała, delikatnej bladej twa¬rzy, na której maluje się cicha boleść. Drugi artysta stawia nam przed oczy postać wynędzniałą, przytłoczoną zmartwie¬niami, o policzkach zapadłych, rękach wychudłych, jakby złożonych do błagalnej modlitwy; ze znużonych rysów prze¬bija nieśmiało promień nadziei. Któremu z obu dzieł przy¬znamy wyższe piękno ? Z pewnością drugiemu, mimo, szor¬stkiej formy,- chociaż ani'jedna linia nie jest „ładną". Pa¬nuje w nim bowiem zgoda treści i kształtu, idea stworzyła formę, tu wreszcie jest prawda.
„Czem jest piękno, sam niewiem" wyznał otwarcie nie¬miecki artysta Albrecht Durer. Istotnie, jeśli idea ma dać formę treści, trudno określić stały ideał formy, jeśli sztuka jest poematem duszy artystycznej, musi być różnorodna, by nie stać się czczeni naśladownictwem. Prawdziwy artysta powinien oddać samego siebie, tworzyć to, czem przepełnione ma serce. Sfera sztuki musi być idealną; tak też pojmowano sztukę w najlepszych dla niej czasach, i tak ją dzisiaj poj¬mować należy. Pełne prawdy są pod tym względem słowa A. Mickiewicza wyjęte z „Pana Tadeusza":
„Przyjacielu, rzeki hrabia, piękne przyrodzenie, Jest formą, tłem, materyą, a duszą — natchnienie, Które na wyobraźni unosi się skrzydłach,
Nie dość jest przyrodzenia, nie dosyć zapału, Sztukmistrz musi ulecieć w sfery ideału".
Ale też i z tych przyczyn należy przedewszystkiem umieć uszanować osobistość, czyli indywidualność artysty. Niech ona przemówi, nim osądzimy dzieło. Każdy człowiek ma własny świat ideałów, tem mniej zatem można twórczość artysty krępować regułami, podciągać pod wspólny strychulec. Jednej tylko rzeczy żądamy od niego: niech będzie praw-

dziwym, samym sobą. Mistrzowi wolno przełamać formę. Wielki, śmiały Michał Anioł ważył się na formy, nie¬przewidziane żadnemi prawidłami, tworzył postacie przera¬stające naturę.
Sztuka podlega ciągłej przemianie, czyli ewolucyi z po¬wodu różnorodnych jednostek artystycznych w niej wystę¬pujących. Jednostki są dziećmi swego czasu. Im więcej po¬siadają wrażliwości, tem więcej pobierają duchowej strawy, idei ze środowiska, w którem żyją. Stąd też historya sztuki jest wcieleniem ducha czasu, obrazem dziejów. Każde stulecie czuje i myśli inaczej, powstają coraz nowe ideały, cele, interesa zmieniają się. Pobożne wieki średnie budują ratusze na wzór kościołów, na wskroś artystyczna epoka renesansu, kościoły jak pałace. Gotycka Najśw. P. Marya zaledwie dotyka stopą ziemi, zdaje się ulatać w sfery niebieskie, gdy zupełnie inaczej przedstawia sobie Matkę Bożą Niderlandczyk z XVII wieku, Rubens. Pojawiające się przemiany w sztuce określamy nazwą stylu. Dlatego to podaje nam historya sztuki cały szereg stylów, jak grecki, romański, gotycki, odrodzenia etc. We wszystkich działach sztuk pięknych miewał każdy styl 3 epoki: początków, roz¬kwitu i zaniku. Współcześnie z epoką zaniku starego stylu powstawała zawsze epoka początków nowego.
Rozległą i bogatą jest kraina sztuki, stąd też rozwija się w rozmaitych w kierunkach i w miarę tego rozmaicie bywa dzieloną. Najłatwiejszym jest podział ogólny na sztukę plastyczną i idealną, zawisły od tego, czy artysta myśl swą przedstawia zapomocą widocznego materyału, jak kamień, metal, drzewo, rysunek lub barwa, czy też używa idealnego, niedotykalnego środka, jakim jest ton lub słowo w muzyce i poezyi. W szczególności można podzielić sztukę plastyczną na trzy rodzaje: 1) Budownictwo czyli ar¬chitekturę; 2) Rzeźbę czyli plastykę i 3) Malarstwo..



TRESC.



Wstęp 3
I. Istota sztuki str. 3. II. Środki techniczne sztuki str. 6. III. Sztuka przedhistoryczna str. 15.
Wschód starożytny 19
1) Chiny i Japonia str. 19. 2) Indye str. 21. 3) Azya za¬chodnia str. 23. 4) Egipt str. 30.
Grecya •. . . ' . . 38
1) Czasy przedhistoryczne str. 39. 2) Świątynia grecka str. 41. 3) Okres pierwszy. Styl święty lub archaiczny str. 49. 4) Okres drugi. Czasy świetności str. 51, 5) Okres trzeci stylu pięknego lub hellenistyczny str. 66.
Rzym 70
1) Początki sztuki u ludów italskich str. 70. Sztuka rzymska do upadku rzeczypospolite] str. 72. 2) Czasy cesarstwa str. 74. 3) Upadek sztuki rzymskiej slr. 86.
Sztuka starochrześcijańska 88
1) Rzym str. 88. 2) Rawenna str. 93. 3) Konstantynopol Str. 96. 4) Sztuka frankońska str. 102. Dodatek: Sztuka mahometańska str. 103.
Sztuka romańska 111
1) Architektura str. 112. 2) Zabytki budowlane str. 118.
3) Rzeźba. Malarstwo. Przemysł artystyczny str. 125.
4) Sztuka romańska w Polsce str. 129.
Ostrołuk czyli sztuka gotycka 141
1) Architektura str. 142. 2) Zabytki ostrołuku kościelnego str. 146. 3) Zabytki świeckiego ostrołuku str. 153. 4) Rzeźba str. 157. 5) Malarstwo str. 161. 6) Ostrołuk w Polsce str. 165.
Renesans 188
1) Architektura str. 189. 2) Rzeźba str. 196. 3) Przemyśl artystyczny str. 203.

Malarstwo w czasie odrodzenia 206
1) Wczesny renesans we Włoszech str. 207. 2) Renesans rozkwitły we Włoszech str. 210. 3) Malarstwo francuskie i hiszpańskie str. 226. 4) Malarstwo niderlandzkie str. 226. 5) Malarstwo niemieckie str, 229.
Dodatek: Renesans w Polsce 235
1) Architektura str. 235. 2) Rzeźba str. 241. 3) Malarstwo str. 244. 4) Przemysł artystyczny str. 246.
Wiek XVII i XVIII 249
1) Architektura str. 249. 2) Rzeźba str. 253. 3) Malarstwo str. 254. 4) Przemysł artystyczny str. 272.
Barok i Rokoko w Polsce 274
1) Architektura str. 274. 2) Rzeźba str. 281. 3) Malarstwo str. 281.
Wiek XIX 288
1) Architektura str. 288. 2) Rzeźba str. 291. 3) Malarstwo str. 296. 4) Polska sztuka w XIX wieku str. 307.


SKOROWIDZ.


Agezander 67. d'Agnolo Andrzej 214. Ajdukiewicz Tad. 321. Alkamenes 58. Allegri Antonio 225. Alma Tadema 303. Amerighi Michał 255. Andriolli Elwiro 317. Angelico Giovan. 164. Antemios 99. Appeles 66. Apollodor 65. Apolloniusz 67. Atenodor 67. Axentowicz Teod. 321.
B.
Baciarelli Marceli 284. Baccio delia Porta 214. Baily 296. Baker Piotr 201. Barbarelli 222. Barbone 275. Bartnicki 283. Bartolommeo Fra 214. Barry 291. Bechon 286. Begas Reinhold 295. Bellini Giovanni 210. Bellotto 275, 285. Bernardone 274. Bernini 192, 250, 253. Berrecci 235. Beruguete 226. Biegas Bolesław 312. Bigerdi 209. Blondeel 201. Błotnicki Tadeusz 312. Bocklin Arnold 305. Bogoljubow 306. Bondone di Giotto 163.
Borch Ter Gerard 268. Borgognone 191. Borromini 251. Bo sio 90.
Botticelli Sandro 208. Boule 272. Boznańska Olga 321. Rramante Donato 192. Brandt Józef 319. Brodowski Antoni 314. Brodowski Józef 317. Brodowski Tad. 317. Brown Henryk 296. Brożik Wacław 306. Brueghel Jan 229. Brueghel Piotr 229. Bruneltesco 150. Brouwer 265. Buchbinder Szym. 321. Buonarroti Michał A-
nioł 198. Buoninsegna di Duccio
163.
Burne Jones 305. Busketus 123.
C.
Caliari 224. Callot 256. Canavesi 274. Canova 291. Caraglio 246. Caravaggio 255. Carracci 255. Carstens 297. Castiglione Mikoł. 235. Cellini Benvenuto 201. Cengler 311. Ceptowski Karol 311. Cercha Maksym. 317. Certowiczówna Tola 312.

Chares 67. Chaudet 293. Chełmoński Józef 321. Cblebowski St. 316. Chodowiecki Daniel
270.
Cimabue Jan 163. Cini Jan 235. Cione di Andrzei 161,
164. J '
Clouet Franciszek 226. Clouet Jan 226. Constable John 301. Cornelius Piotr 298. Corot 302. Correggio 224. Courbet 302. Cousin 226. Cranach 233. Crane "Walter 305. Cuyp 270.
Czachórski Wład. 321. Czechowicz Szyrn. 283. Czermak Jarosław 30& Czipser 169. Czym er mann 246.
D.
Dankerts de Rey 275. Dankwart 276. Dannecker 293. Daun Alfred 312. D:tvid Jakób 297. David Jan Piotr 295. Defregger 303. Delacroix 297. Delaroche 298. Dinklinger 272. Dolabella 282. Dollmann 289. Dmochowski W. 315.. Domenichino 255.

Donner Rafael 254. Donatello 196. Don Gerard 268. Diirer Albert 231. Diirer Hans 244. Dyck van Antoni 263. Dykas T. 312. Dziekoński I. 308
E.
Eligiusz 102. Esłreicher Domin. 287. Eyck van Hubert 227. Eyck van Jan 227.
F.
Fabiusz Pictor 74. Falek 282. Fałat Julian 324. Ferstel 289. Feuerbacb 303. Fidyasz 51, 56. Fiesole 164, 235. Filippi Parys 311. Fischer von Erlach
253
Flaksmann 293. Fontana Balt. 276, 281. Fontana Franc. 281. Fortuny 306. Fouąuet 226. Freher Daniel 283. Fyt Jan 265.
G.
Gainsborough 272. Garnier 291. Gartner 289. Gelee Claude 257. Gerson Wojciech 316. Ghiberti 196. Gbirlandajo 209. Gibson 296. Gierymski Aleksander Gierymski Maksymil.
319.
Giorgione 222. Giotto 163.
Głogowski Jerzy 314. Godebski Cypryan 312. Gorezyn Jan 282. Gorgolewski Z. 308.

Gottlieb Maurycy 321. Go uj on 201. Goya 306. Goyen v;m 269. Graff 270. Grassi 285. Gros 297. Grossaert 228. Grottger Artur 318. Greuze 258. Gryglewski H. 317. Gucci Santi 242. Gucewicz 308. Guyski Marcelin 311.
H.
Haberschrack 184. Hals 268. Eansen 289. Heląuist 306. Hendel Z. 308. Hobdema Meindert
270.
Hogarth 271. Hokusai 21. Holbein Jan starszy
231. Holbein Jan młodszy
234.
Hooch de Piotr 268. Houdon 254. Hunt Wiliam 305.
I.
Iktinos 52. Ingres 298. Inigo Jones 252. Israel 298. Izydor z Miletu 99.
3.
Jamnitzer 203. Janet 226. Jan z Nissy 184. Jordaens 264.
K.
Kallikrates 52. Kamsetzer 286. Karnyn Erazm 248. Kapinos 275.

Kaufmann Angelika
296.
Kau łbach 300. Klenze 289. Klinger M. 295, 305. Kochanowski Roman
321.
Koebner 246. Konicz vel Kuntze
284.
Kopff 287. Kosiński J. 286. Kossak Juliusz 317. Kossak Wojciech 320. Kossowski 311. Kostrzewski 317. Kotsis 317. Kotzebue AL 306. Kowalski-Wierusz 321. Kozakiewicz 321. Kozłowski 308. Kraffi A. 202. Kradowski 319. Kryński Jan 311. Księżarski 308. Kucharski 284.
L.
Lampi Jan 285.
Laszczka 312.
Leksycki 282.
Lenbach 303.
Le Brun Karol 257.
Lencz 245.
Leonardo da Vinci 210.
Lescot 193.
Lesser AL 315.
Lesserowicz Wincenty
286.
Lewandowski R. 312.. Leyden van Łukasz
228.
Leys 302. Libon 54. Liebermann 304. Libnan 244. Limousin 204. Lindintolde 175. Lipiński H. 317. Lippi Filippo 207. Litwinek 241. Lizyppos 62. Lochner Stefan 162. Lochner Wilhelm 162.

Longhena 25'. Lorę delia 240. Lubieniecki Bogdan
283. Lubieniecki Krzysztof
283. Lwowczyk Tomasz
241.
E.
Łuszczkiewicz W1.316.
M.
Mabuse 228. Mączyński 310. Madeyski A. 312. Makart 303. Malczewski Jacek 325. Manet 304. Mansart Fr. 252. Mansart Juliusz 252. Mantegna 209. Marcin z Siedmiogrodu
186.
Marcinek Marcin 186. Masaccio 207. Matejko Jan 318. Max Gabryel 303. Meer van der Jan 268. Mehofer Józef 325. Meissonier Ernest 298. Meraling 228. Mengs Rafael 296. Menzel 303. Metsu 268. Meunier 296. Michał Anioł 198,214. Michałowski. 315. Mieris van 268. Millais 305. Mulet 302. Miris Sylwester 283. Mnezykles 52. Mol li 281. Morales 226. Moraczewski 309. Mullfer 233. Munkacsy 306. Murillo 260. Mroczkowski 322. Myron 56.
N.
Navarette 226.
Neer van der Aart 269.

Nepfeu 193. Norblin 313.
O.
Odrzywolski 308. Oleszczyński Wł. 311. Oleszkiewicz 314. Orcagna 161, 164. rOmedeFilibert 193. Orłowski 314. Ostade van 268. Overbeck 298.
P.
Paeher 202, Padovano 242. Palissy 204. Palma Yecchio 222. Parrbazyos 6fi. Pauzyasz 66. Pempowski 241. Perrault Claude 248. Perugino 209. Pfister 281. Piekarski 2*1. Pillati Henryk 316. Pilon Germain 201. Piloty 303.
Piotfowski Antoni 321. Piotrowski Maks. 316. Pirajkos 69. Pisano Andrzej 160. Pisano Jakób 160. Pitschraann 286. Pociecha 322. Pochwalski Każ. 321. Polak Marcin Teofil
282.
Polyklet 60. Polygnotos 65. Polydor 67. Pokutyński 308. Plersch 286. Pleszowski 312. Popiel A. 312. Poppelmann 252, 297. Potter 270. Porębowicz 282. Poussin 256. Praksyteles 62. Protogenes 66. Pruszkowski 322. Pruszyński 311. Pryliński 309.

Przybyło 248. Przychylny 275. Puget 254. P uvis d e Chavannes
304. Pyrgoletes 69.
R.
Rafael Santi 216. Raimondi 207. Rajnaldus 123. Raueh 295. Reichan Alojzy 315. Reichan Józef 2Ho, Rembrandt 266. Remy 218. Reni Guido 255. Reynolds 272. Rietschel 295. Robią delia Łukasz
197.
Robusti 224. Rodakowski 316. Rodin 296. Rosa Salvator 255. Rosen 320. Rossetti Danie 305. Rousseau Teodor 302. Rubens 262. Ruskin 305. Rustem 314. Ruszczyc 322. Ruysdael 270. Rygier 312.
S.
Santi Gucci 242, Santi Rafael 216. Sansovino 201. Sarto del 214. Schadow Gotfryd 294. Schadow Wilhelm 300. Scheffer Ary 298. Schinkel 289. Schliiter 252, 254, 298. Schon 229. Schongauer 229. Schrader 303. Sehwanthaler 295. Schwind 300. Segantini 306. Semper 289. Siemiginowski 283. Sieiniradzki Henr. 318

Signorelli 209. Simmler 315. Skopas 62. Sluter Claux 158. Słoński 241. Smuglewicz 312. Snyders 264. Solari 276. Solski 280. Sozos 69. Speckfleisch Mikołaj
184.
Stachiewicz 321. Stachowicz 314. Stanisławski 325. Stattler-Stanski 314. Steen 268. Stryjeński 308. Stuck 305. Stwosz Maciej 186. Stwosz Stanisław 180. Stwosz Wit 179. Styka 319. Suchodolski 315. Suess Jan z Kulmba-
chu 245. »Szymanowski Wacław
312, 321.
T.
Talowski 310. Tatti 201. Tauriskos 67. Tencalla 281. Teniers 265. Teodoros 69. Tępa 316. Tetmajer Wł. 323. Thoma 305.

Thorpe 193. Thorwaldaen 293. Tiepolo 256. Tilman 276. Timomarhos 69. Tintoretto 224. Tiziano Vecelli 222. Tondos 322. Torriggiano 202. Trinąueau 193. Trzycki 282. Turner 300.
U.
Uhde 305. Unierzyski 320. z Urzędowa Michalo-wicz Jan 238, 242.
V.
Yanucci 209. Vasari 188. Vechio Palma 222. Vecelli Tiziano 222. Velasquez 260. Velde van de Wilhelm
270.
Vernet 298. Yeronese 224. Verrocchio 197, 209. Vigee-Lebrun 297. Vignon 291. Vinci da Leonardo 210. Violete*sle-Duc 291. Yischer Piotr 181, 202. Vogel 314. Vonet 257.

W.
Wall 285. Wappers 302. Wąsowski 280. Watteau 258. Weloński 312. Wereszezagin 306. Weyden van der Ro-
ger 228. Wężyk 184. Whistler 306. Wilhelm z Insbruka
125.
Witkiewicz 322. Witruwiusz 82. Wodzinowski 323. Wohlgemut 230. Wojniakowski 285. Wolski 320. Wouwermann 268. Wyczólkowski 321. Wyspiański Fr. 311. Wyspiański St. 325. Wywiórski 322.
Z.
Zaleski 315! Zampieri 255. Zawiejski 310. Zeuksis 65. Ziarnko 282. Zichy 306. Zurbaran 260.
Ż.
Żelechowski 323. Żmurko 321.


WIELKOŚĆ 22X14,5CM,TWARDA OKŁADKA,LICZY 332 STRONY,DUŻO ILUSTRACJI.

STAN :OKŁADKA DB-,STRONY SĄ POŻÓŁKŁE,OŁÓWKOWE PODKREŚLENIA I ZAZNACZENIA W TEKŚCIE,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB .

KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 10 ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM / KOSZT ZRYCZAŁTOWANY NA TERENIE POLSKI,BEZ WZGLĘDU NA WAGĘ,ROZMIAR I ILOŚĆ KSIĄŻEK - PRZESYŁKA POLECONA EKONOMICZNA + KOPERTA BĄBELKOWA.W PRZYPADKU PRZESYŁKI POLECONEJ PRIORYTETOWEJ PROSZĘ O DOPŁATĘ W WYSOKOŚCI 3ZŁ.KOSZT PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ ZGODNY Z CENNIKIEM POCZTY POLSKIEJ / .

WYDAWNICTWO KRAKÓW 1914.

INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.

PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"

NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!

ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE

ZOBACZ STRONĘ O MNIE