Opis książki:
Badania wykorzystane w niniejszej publikacji składały się z czterech etapów. Pierwszy etap, odbyty w IV kwartale 2010 roku, polegał na przeprowadzeniu krótkiego seminarium z zaprzyjaźnionymi firmami, w ramach którego zostały wstępnie wskazane kierunki badawcze w obszarze zarządzania wiedzą.
Aby podkreślić praktyczny aspekt badań, seminarium zostało zorganizowane w siedzibie firmy Innovatika. Dzięki temu możliwe było uzyskanie informacji na temat koncepcji badań od praktyków. Wcześniej koncepcja badawcza była również konsultowana ze środowiskiem naukowym, w szczególności w Katedrze Zarządzania Innowacjami, którą reprezentuje autor. Efektem konsultacji z praktykami i teoretykami było przygotowanie kwestionariusza (załącznik 1) i przeprowadzenie badań ilościowych. Wyniki badań ilościowych zostały zaprezentowane na seminarium zorganizowanym przez autora w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Uczestnikami seminarium były zarówno firmy, jak i pracownicy Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Wyniki badań ilościowych prezentowane były również w siedzibach poszczególnych przedsiębiorstw. Spotkania w firmach były podzielone na dwie części - w czasie pierwszej części autor prezentował wyniki, w drugiej zaś badał gotowość respondenta do podjęcia dalszej współpracy badawczej. Autor odwiedził sześć firm, z których cztery wzięły udział w badaniach pogłębionych. Dzięki prowadzeniu dialogu z respondentami było możliwe postawienie pytań problemowych, które posłużyły do przygotowania scenariuszy badawczych (prezentowanych w rozdziale 5).
W wyniku badań osiągnięto cztery główne rezultaty:
1) niniejsza książka,
2) seminaria prezentujące wyniki badań ilościowych i pogłębionych,
3) konferencja dotycząca wyników całości badań,
4) raporty dla poszczególnych respondentów.
Proces badawczy nie skończył się wraz z dostarczeniem wyników badań, gdyż część firm, w których zostały przeprowadzone badania, zadeklarowała dalszą chęć współpracy.
Do głównych barier ze strony przedsiębiorstw w budowaniu relacji autor na podstawie własnych doświadczeń zaliczyłby:
- brak zaufania do pracownika naukowego (środowisko akademickie nie jest na ogół postrzegane przez praktyków jako ośrodek nowoczesnej i konkurencyjnej wiedzy),
- brak czasu,
- brak jasno określonych (skodyfikowanych) reguł współpracy,
- brak jednoznacznych korzyści ze współpracy.
Pierwsze dwa rozdziały opracowania przedstawiają wybrane problemy z tematyki związanej z wyzwaniami w obszarze zarządzania oraz zarządzania wiedzą. W rozdziale 1 autor koncentruje się przede wszystkim na trendach w zarządzaniu, które mają wpływ na zarządzanie wiedzą. Obecne otoczenie biznesowe charakteryzuje się dużą zmiennością, stąd istotne jest zdaniem autora dostrzeganie przez organizację szerokiego pola zachodzących zmian, które generują nowe możliwości.
Rozdział 2 poświęcony jest koncepcji zarządzania wiedzą. Nie jest celem autora prezentowanie wszystkich założeń teoretycznych tej koncepcji - publikacją, w której autor tego typu założenia przedstawił, jest książka Zarządzanie wiedzą a proces innowacji produktu. Budowanie przewagi konkurencyjnej firmy. W niniejszej publikacji celem autora jest, po krótkim przedstawieniu pojęcia ?wiedza", przeprowadzenie rozważań na temat obecnego podejścia do zarządzania wiedzą, a następnie zaprezentowanie zmian w tej koncepcji ograniczonych do zmian zachodzących w Polsce ze względu
na charakter badań.
W rozdziale 3 przedstawiono wyniki badań ilościowych przeprowadzonych w 142 przedsiębiorstwach z listy 500 największych polskich firm przygotowanej przez tygodnik ?Polityka" w 2009 roku.
Rozdział 4 prezentuje autorską propozycję budowy organizacji zorientowanej na zarządzanie wiedzą. Autor w wyniku przeprowadzonych badań oraz studiów literaturowych zawartych w rozdziale 2 twierdzi, iż tworząc organizację zorientowaną na zarządzanie wiedzą, konieczne jest uwzględnienie takich elementów, jak: orientacja procesowa, organizacyjne uczenie się, budowanie relacji z interesariuszami, kultura organizacyjna oraz zarządzanie zmianą.
Rozdział 5 ma ponownie charakter empiryczny. Przedstawiono w nim konkretne przedsiębiorstwa, które zgodziły się na badania pogłębione. Autor ma tu na celu przede wszystkim identyfikację działań podejmowanych przez firmy, które przyczyniają do usprawnienia zarządzania wiedzą. Każdy opisany przypadek zawiera dobre praktyki, które mogą posłużyć innym przedsiębiorstwom jako inspiracje do doskonalenia zarządzania wiedzą. Jednocześnie autor w ramach badań pogłębionych, które charakteryzowały się brakiem powtarzalności, dokonał oceny wykorzystanych narzędzi badawczych oraz przedstawił szczegółowo sam proces badawczy. Celem tej szczegółowej prezentacji warsztatu badawczego jest prezentacja narzędzi, które mogą być pomocne przedsiębiorstwom w ocenianiu zarządzania wiedzą.
We wnioskach zaprezentowane są refleksje autora na temat roli wiedzy w przedsiębiorstwach, a w szczególności zostały zaproponowane obszary, na których przedsiębiorstwa powinny się koncentrować, jeżeli chcą usprawniać organizacyjne uczenie się i tym samym zarządzanie wiedzą.
Praca kończy się zbiorem załączników, które zawierają narzędzia badawcze przygotowane i wykorzystane przez autora na potrzeby procesu badawczego.
W ramach niniejszej publikacji autor samodzielnie:
- zaprojektował i przeanalizował badania ilościowe (rozdział 3),
- wyróżnił i przedstawił szczególnie istotne aspekty w obszarze zarządzania dla organizacji zorientowanej na zarządzanie wiedzą (rozdział 4),
- zaprojektował, przeprowadził oraz przeanalizował badania pogłębione (rozdział 5).
W publikacji wykorzystano, oprócz badań przeprowadzonych w 2011 roku, wcześniejsze badania autora zawarte w:
- rozprawie doktorskiej pod tytułem Zarządzanie wiedzą w procesie innowacji produktu obronionej w 2004 roku,
- badaniach własnych: Znajomość i wykorzystanie koncepcji zarządzania wiedzą w organizacjach w rejonie chełmskim16 przeprowadzonych w 2005 roku,
- badaniach kierowanych przez Piotra Wachowiaka: Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstw i przeprowadzonych w 2005 roku, do których zaproszono piszącego te słowa,
- badaniach własnych autora: Zarządzanie wiedzą w czasie kryzysu przeprowadzonych w 2009 roku.
Jednocześnie wpływ na rozważania autora miało uczestnictwo w:
- badaniach prowadzonych pod kierownictwem Alicji Sosnowskiej zatytułowanych Strategie przedsiębiorstw w Polsce w okresie akcesyjnym. Dostosowanie do nowych warunków oraz Strategie przedsiębiorstw po wejściu do UE - dostosowywanie do nowych warunków,
- międzynarodowym projekcie badawczym ?IBAR" oraz
- projekcie badawczym kierowanym przez Krystynę Poznańską i Marzennę Weresę zatytułowanym Science Technology Research in Knowledge Economy (COST).
Wstęp
Rozdział 1. Wybrane wyzwania związane z zarządzaniem przedsiębiorstwem
1.1. Globalizacja, rosnące tempo zmian w otoczeniu, rosnąca rola informacji w zarządzaniu firmą
1.2. Przełomowe innowacje - bariera rozwojowa dla dużych przedsiębiorstw
1.3. Szukanie nowych przewag konkurencyjnych przez przedsiębiorstwa
Rozdział 2. Obecne trendy i zmiany w koncepcji zarządzania wiedzą
2.1. Wiedza w ujęciu ekonomicznym
2.2. Zarządzanie wiedzą - zarys teoretyczny
2.3. Rozwój koncepcji zarządzania wiedzą w ostatniej dekadzie w Polsce
Rozdział 3. Zarządzanie wiedzą w dużych polskich przedsiębiorstwach - badania ilościowe
3.1. Wprowadzenie do badań
3.2. Główne wyniki badań
Rozdział 4. Budowanie organizacji zorientowanej na zarządzanie wiedzą
4.1. Orientacja procesowa przedsiębiorstwa
4.2. Główne cechy organizacji uczącej się
4.3. Budowanie relacji z interesariuszami jako źródło wiedzy w firmie
4.4. Kultura organizacyjna sprzyjająca dzieleniu się wiedzą
4.5. Zarządzanie zmianą
Rozdział 5. Zarządzanie wiedzą w praktyce działalności konkretnych przedsiębiorstw - dobre praktyki
5.1. Wprowadzenie do badań pogłębionych
5.2. Prezentacja respondentów oraz scenariuszy badawczych zastosowanych w poszczególnych firmach
5.3. Dobre praktyki w obszarze zarządzania wiedzą zidentyfikowane w poszczególnych przedsiębiorstwach
5.4. Przykład działań prowadzonych przez firmy Deloitte i DB Schenker w ramach teorii zarządzania interesariuszami - wspólna realizacja projektów dydaktycznych z SGH
5.5. Główne problemy związane z zarządzaniem wiedzą w dużych firmach na podstawie przeprowadzonych badań
5.6. Analiza wykorzystanych form badawczych do diagnozowania zarządzania wiedzą w organizacji
Wnioski
Bibliografia
Załączniki
Załącznik 1. Kwestionariusz wykorzystany do badań ilościowych
Załącznik 2. Kwestionariusz wywiadu dla firmy PBG
Załącznik 3. Kwestionariusz dla najwyższego kadry kierowniczej dla firmy PSB
Załącznik 4. Kwestionariusz dla partnerów (składów) Grupy PSB
Załącznik 5. Scenariusz wywiadu przeprowadzany z pracownikami w firmie Neapco
Załącznik 6. Kwestionariusz dla najwyższej kadry zarządzającej przeprowadzony w firmie BUDUS
|
