[...] Moje młodzieńcze, pamięciowe obrazy Nowego Bródna wspomożone nabytym architektonicznym wykształceniem oraz dostępną ikonografią i opisami, pozwoliły mi na próbę przeniesienia na papier jego widoków z około 1940 r. Przyjąłem tę datę, ponieważ w tym okresie południowa część dzielnicy, której widoki niedostatecznie utrwaliły mi się w pamięci, była już zniszczona podczas działań wojennych w 1939 r. (dotyczy rejonu ulic: Białołęckiej, Budowlanej, Ogińskiego i Syrokomli), a nie rozpoczęło się dalsze niszczenie przez okupanta pozostałej zabudowy Warsztatów Kolejowych w rejonie ulic: Białołęckiej, Budowlanej, Oliwskiej i Nadwiślańskiej.

Obraz ten przedstawiłem w dwóch ogólnych izometrycznych rysunkach z lotu ptaka, od południowej i północnej strony, wzdłuż głównych ulic dzielnicy: Białołęckiej i Wysockiego, z pominięciem skrajnej, rozproszonej zabudowy. Wykonane zostały w skali 1:3300.

Warsztaty i tereny kolejowe przedstawiłem w szkicowej postaci z nawiązaniem do obsługujących je ulic Nowego Bródna. Rysunki posiadają dawne nazwy ulic oraz otaczających osad, po których zaginął ślad.

Dla ułatwienia ogólnego zapoznania się z obrazem dawnej dzielnicy i umożliwienia dokonania analizy porównawczej z obecnym zagospodarowaniem, na rysunkach ogólnego widoku naniosłem:

a) wizualizację obecnego przebiegu głównych ulic, uproszczonego układu wielokondygnacyjnych budynków i przebiegu torów pociągów pasażerskich (ułatwiającą rozeznanie wzajemnego topograficznego usytuowania dawnej i nowej zabudowy),
b) barwne oznaczenie reliktów dotychczas zachowanej dawnej zabudowy,
c) numerowane prostokątne ramki określające usytuowanie fragmentarycznych rysunków szczegółowych w skali 1:1000.

Przy każdym rysunku szczegółowym znajduje się opis charakterystycznych obiektów oznaczonych identyfikacyjnym numerem, zapamiętanych ludzi i zdarzeń. Jak zwykle bywa, charakterystykę miast najczęściej określają znajdujące się w nich sklepy, lokale gastronomiczne, szkoły, budynki użyteczności publicznej, parki, pomniki oraz zapamiętani, znani mieszkańcy. Przy niektórych opisach zamieszczone zostały także posiadane lub użyczone zdjęcia ludzi i obiektów, które urealnią i przybliżą oglądane obrazy.

Niech te wspomnieniowe rysunki staną się cząstką tradycji współczesnego Nowego Bródna!
(Zygmunt Kupniewski)

Ze spisu treści:

Przedmowa
Od autora
Wstęp

Krótki rys historyczny powstania i rozwoju Bródna
Początki Bródna, pochodzenie nazwy
Położenie średniowiecznego Bródna
Wybudowanie Kolei Nadwiślańskiej
Powstanie Nowego Bródna pod koniec XIX w.
Rola specyficznej społeczności kolejarskiej Nowego Bródna
Mapa Nowego Bródna

Losy Nowego Bródna w czasie II Wojny Światowej
Plan Nowego Bródna i jego otoczenia w 1939 r.
Przedwojenne Nowe Bródno na mapach lotniczych – mała i duża skala
Wojna w 1939 r. – spalenie części Nowego Bródna i dalsze zniszczenie dzielnicy w 1944 r.
Odbudowa zniszczeń wojennych – likwidacja dawnego Nowego Bródna

Kolejarskie Nowe Bródno – widok ogólny od południa

Kolejarskie Nowe Bródno – rysunki szczegółowe od południa z opisem
Stacja kolejowa Warszawa–Praga
"Dom Dozorców”
Pętla linii tramwajowej „12” i wejście na cmentarz rzymsko-katolicki od ul. Odrowąża
Główne wejście do Warsztatów Kolejowych od ul. Palestyńskiej
Od ul. Julianowskiej do ul. Nadwiślańskiej
Od ul. Nadwiślańskiej do kina „Klub”
Kościół Matki Boskiej Różańcowej i zespół szkół przy ul. Bartniczej
Ulice: Poborzańska – Zagraniczna – Kurpiowska – Baryczków – Myszyniecka (między ul. Poborzańską a ul. Oliwską)
Ulice: Krakusa – Liwska – Majowa – Bazyliańska (między ul. Wysockiego a ul. Oliwską)
Pętla tramwajowa linii „21”
Szkoła Kolejowa
Ulice: Poborzańska – Białołęcka – Myszyniecka
Ulice: Kurpiowska – Białołęcka – Myszyniecka
Ulice: Poborzańska – Bolesławicka
Wylot ul. Majowej do ul. Białołęckiej
Ulice: Majowa – Białołęcka – Kondratowicza

Rysunek ogólnego widoku Nowego Bródna od północy i rysunki szczegółowe – bez opisu
Pętla tramwajowa linii „21”
Rozwidlenie ulic Wysockiego i Oliwskiej
Ulice: Myszyniecka – Wysockiego – Poborzańska – Białołęcka
Ulice: Myszyniecka – Baryczków – Kurpiowska – Zagraniczna – Poborzańska (między ul. Wysockiego a ul. Oliwską)
Kościół M.B. Różańcowej i zespół szkół przy ul. Bartniczej
Rozwidlenie ulic: Białołęckiej i Wysockiego – Kiejstuta – Nadwiślańska
Ulice: Kiejstuta – Nadwiślańska – Syrokomli – Julianowska (między ul. Oliwską a ul. Białołęcką)
Ulice: Julianowska – Palestyńska (między ul. Oliwską a ul. Białołęcką)

Dawne Nowe Bródno na starej i współczesnej fotografii

stron 108

wyd.
Wydawnictwo Dzielnica Targówek m.st. Warszawy
2010 r.
ISBN[zasłonięte]978-83508-46-6

twarda okładka

stan:
bardzo dobry -

uwaga: