Oprócz szeregu odznaczeń (np. za odwagę), w armii niemieckiej nadawano tarcze naramienne upamiętniające zwycięskie lub krwawe bitwy. Tak powstały m.in Tarcza Krym, Tarcza Narviku, Tarcza Kubań. Tarczami Warszawa odznaczano dławiących Powstanie Warszawskie.
Już 3 października 1944 roku dowodzący niemiecką 9 Armią gen. Smilo von Lüttwitz wydał specjalny rozkaz w którym chwalił swoich żołnierzy. W styczniu 1945 roku, na łamach „Reichsgesetzblatt” (niem. Biuletyn Ustaw Rzeszy) ukazał się rozkaz Adolfa Hitlera z 10 grudnia 1944 ustanawiający Waschauschild (niem. Tarcza Warszawa).
Odznakę mógł otrzymać każdy żołnierz biorący udział w tłumieniu Powstania Warszawskiego. Warunkiem był co najmniej siedmiodniowy staż na pierwszej linii walk na terenie obejmującym zabudowania Śródmieścia, Żoliborza, Woli, Mokotowa, Czerniakowa. Warschauschild mogli również otrzymać członkowie formacji tyłowych. Ich pobyt w strefie walk musiał być dłuższy-minimum wynosiło 28 dni. Wpływ na nominację do odznaczenia miały ponadto udokumentowane stosownymi odznaczeniami odniesione rany w walce i wyróżniające się akty odwagi.
Nieco inne reguły obowiązywały w przypadku żołnierzy wojsk lotniczych. Piloci musieli być nad miastem co najmniej 20 razy. Z kolei członkowie personelu naziemnego (np. artyleria przeciwlotnicza) i spieszeni lotnicy musieli odbyć służbę trwającą co najmniej 10 dni. Musieli też zostać odznaczeni za rany w boju i akty odwagi. Premiowany teren walk obejmował nie tylko Śródmieście, Żoliborz, Stare Miasto, Mokotów, Powiśle i Czerniaków, ale i Pragę (loty zwiadowcze).
Podobnie regulacje dotyczyły cudzoziemców walczących u boku Niemców. Musieli oni jednakowoż przedłożyć dokument potwierdzający zasadność odznaczenia podpisany przez Niemca dowodzącego oddziałem podczas walki w Warszawie.
Waschauschild (fot. Wikimedia Commons)
Warschauschild była podłużnym odznaczeniem o wymiarach 50 mm na 65 mm. U góry była spłaszczona, a na dole kończył ją szpic. Ta Tarczy przedstawiono patrzącego w prawo orła, ze swastyką na piersi. W swoich szponach trzymał on węża. Mniej więcej w połowie odznaki znajdował się napis Warschau 1944 (niem. Warszawa 1944). W pierwotnych planach napis ten miał znajdować się w górnej części.
Regulamin nakazywał nosić odznaczenie na lewym rękawie munduru, połowie przedramienia. W przypadku kiedy na rękawie był umieszczony stopień służbowy, Tarczę należało przyszyć 1 cm nad dystynkcjami. Tarcze naramienne wolno było nosić do mundurów galowych, wizytowych i polowych. W przypadku ubrań cywilnych, miniaturka miała być wpinana w klapę marynarki.
Przewidywano, że wnioski odznaczeniowe spłyną do 15 lutego 1945, a ich opiniowanie potrwa do 31 maja tegoż roku. Wtedy to bowiem upoważniony przez Hitlera SS-Obergruppenführer Erich von dem Bach-Zelewski miał rozpocząć nadawanie. Planowano, że przekazywanie Tarcz uhonorowanym zakończy się 1 września 1945 r. W Gansenstein (dziś Brzozówka koło Giżycka) i w Obersreiberhau (dziś Szklarka Poręba) przygotowano dokumenty.
Konflikt się skończył, nim von dem Bach zdążył podpisać pierwsze dokumenty odznaczeniowe. Zawieruchę przetrwało jedynie 10 gipsowych odlewów Tarcz Warszawa. Posłużyły one potem do wytworzenia licznych kopii, które obecnie zalewają rynek.
Na prawo od feldmarszałka Ericha von Mansteina (pochylony nad mapą) stoi gen. Karl Adolf Hollidt. Na jego rękawie widać Krimschild. podobnie miano nosić Warschauschild.(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)
możliwe zakończenie licytacji przed czasem
