Opis książki:
Stan prawny na 1.08.2008 r.Ustroje konstytucyjne państw współczesnych obejmują analizę prawa konstytucyjnego sześciu państw współczesnych - Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Republiki Federalnej Niemiec, Włoch, Francji i Szwajcarii - a więc państw, których konstytucje zawierają, w ocenie autora, modelowe rozwiązania konstytucyjne większości problemów ustrojowych państw współczesnych. Dotyczy to samego charakteru konstytucji, a także: statusu jednostki w państwie, ustroju władz naczelnych (pozycji parlamentu, Egzekutywy i władzy sądowniczej) oraz ustroju władz terenowych (federalizm, regionalizm, autonomia terytorialna).W miarę możliwości analiza ustrojowa przeprowadzona została w podobnym schemacie, w odniesieniu do wszystkich państw. Prezentowana książka posiada charakter wybitnie dydaktyczny, związany z prowadzonymi przez autora wykładami, stąd rozważania w niej zawarte obejmują zagadnienia podstawowe i nie włączają pełnej aparatury naukowej.
Wykaz skrótów
Od autora
Rozdział pierwszy
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytaniii Północnej Irlandii
I. Podstawy konstytucyjne
1. Konwencje konstytucyjne
2. Ustawy ustrojowe
3. Prawo zwyczajowe
4. Zasady ustrojowe
4.1. Zasada rządów prawa
4.2. Zasada podziału władzy
4.3. Zasada zwierzchnictwa parlamentu
II. Suwerenność narodu a supremacja parlamentu
III. Prawa jednostki i ustrój społeczno-polityczny
IV. Ogólna definicja ustroju
V. Parlament Zjednoczonego Królestwa
1. Izba Gmin
1.1. Skład i system wyborczy
1.2. Mandat członka Izby Gmin
1.3. System sesyjny
1.4. Organizacja wewnętrzna
1.4.1. Speaker Izby Gmin
1.4.2. Komisje Izby Gmin
1.4.3. Frakcje partyjne
2. Izba Lordów
2.1. Skład
2.2. Organizacja wewnętrzna
3. Komisje Wspólne obu Izb
4. Funkcje parlamentu
4.1. Ustawodawstwo
4.1.1. Charakter ustawodawstwa
4.1.2. Procedura ustawodawcza
4.1.2.1. Ustawy publiczne
4.1.2.2. Ustawy prywatne
4.1.2.3. Ustawy finansowe
4.2. Kontrola działalności rządu
VI. Rząd - gabinet - premier
1. Zestaw personalny i funkcje
2. Odpowiedzialność przed parlamentem
VII. Monarcha
VIII. Organizacja wymiaru sprawiedliwości
1. W sprawach cywilnych
1.1. Anglia, Walia i Irlandia Północna
1.2. Szkocja
2. W sprawach karnych
2.1. Anglia
2.2. Szkocja
3. W sprawach administracyjnych
3.1. Kontrola sprawowana przez sądy powszechne
3.2. Kontrola sprawowana przez trybunały administracyjne
IX. Ustrój terytorialny
1. Zarząd lokalny (local government)
2. Dewolucja w Szkocji, Walii i Irlandii Północnej
2.1. Szkocja
2.2. Północna Irlandia
2.3. Walia
3. Regionalizacja w Anglii
Rozdział drugi
Stany Zjednoczone Ameryki
I. Podstawy konstytucyjne
II. Zasada suwerenności ludu
III. Prawa jednostki i ustrój społeczno-polityczny
IV. Ogólne określenie ustroju
V. Zasada federalizmu
VI. Zasada podziału władzy
VII. Władza ustawodawcza - Kongres USA
1. Struktura
2. Wybory i konstytucyjne stanowisko kongresmanów
3. Funkcjonowanie
4. Funkcje Kongresu USA
4.1. Ustawodawstwo
4.1.1. Pojęcie ustawy
4.1.2. Procedura ustawodawcza
4.2. Kontrola nad Egzekutywą
4.3. Kompetencja wypowiadania wojny
VIII. Władza wykonawcza - Prezydent USA
1. Wybory Prezydenta
2. Funkcje Prezydenta USA
2.1. Stanowisko konstytucyjne
2.2. Promotor ustawodawstwa
2.2.1. Orędzia do Kongresu
2.2.2. Wykorzystywanie prawa weta
2.2.3. Współpraca z członkami Kongresu
2.3. Egzekutor ustaw i szef administracji federalnej
2.3.1. Aparat administracji federalnej
2.3.1.1. Wiceprezydent
2.3.1.2. Departamenty i ich szefowie
2.3.1.3. Tak zwane niezależne agencje wykonawcze
2.3.1.4. Tak zwane niezależne komisje regulujące
2.3.2. Zwierzchnictwo Prezydenta
2.3.3. Przejawy zwierzchnictwa Prezydenta
2.4. Kierownik polityki zagranicznej
2.5. Głównodowodzący Sił Zbrojnych
2.6. Uprawnienia nominacyjne poza sferą Egzekutywy
2.7. Prawo ułaskawiania
3. Aparat pomocniczy Prezydenta
IX. System hamulców
1. Hamulce Egzekutywy wobec Kongresu
1.1. Weto ustawodawcze
1.2. Zamrażanie kredytów
2. Hamulce Legislatywy wobec Prezydenta
2.1. "Władza nad sakiewką" (power of the purse)
2.2. Wymóg zgody Senatu na traktaty zawierane przez Prezydenta
2.3. Wymóg zgody Senatu na nominacjedokonywane przez Prezydenta
2.4. Tak zwane weto Legislatywy
X. Władza sądownicza
1. Organizacja sądownictwa
2. Sąd Najwyższy USA
2.1. Instancyjność
2.2. Właściwość odwoławcza
2.2.1. W trybie apelacji
2.2.2. W trybie certiorari
2.2.3. W trybie certification
2.2.4. W trybie mandamus
2.3. Zasady postępowania
3. Judical Review
XI. Zagadnienie odpowiedzialności za właściwe wykonywanie funkcji publicznych
Rozdział trzeci
Republika Włoska
I. Podstawy konstytucyjne
II. Ogólna charakterystyka ustroju
III. Pozycja jednostki i ustrój społeczno-polityczny
IV. Parlament
1. Dwuizbowość
2. System wyborczy
2.1. Do Izby Deputowanych
2.2. Do Senatu
3. Struktura izb
4. Funkcje parlamentu
4.1. Funkcja ustawodawcza
4.2. Funkcja kontrolna
V. Rada Ministrów
1. Powoływanie
2. Skład Rady Ministrów
3. Funkcje Rady Ministrów
4. Odpowiedzialność Rady Ministrów
4.1. Odpowiedzialność polityczna
4.2. Odpowiedzialność konstytucyjna
5. Konstytucyjne organy pomocnicze Rady Ministrów
5.1. Narodowa Rada Gospodarki i Pracy
5.2. Rada Stanu
5.3. Trybunał Obrachunkowy
VI. Prezydent Republiki
1. Obsadzenie i zajmowanie stanowiska
2. Funkcje Prezydenta Republiki
3. Odpowiedzialność Prezydenta Republiki
VII. Sądownictwo
1. Sądownictwo powszechne
2. Sądownictwo administracyjne
3. Prokuratura
VIII. Ustrój terytorialny
IX. Podstawowy gwarant konstytucyjności - Trybunał Konstytucyjny
1. Kontrola zgodności norm z Konstytucją
2. Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych
3. Egzekwowanie odpowiedzialności konstytucyjnej
Rozdział czwarty
Republika Federalna Niemiec
I. Podstawy konstytucyjne
II. Zasada suwerenności ludu
III. Prawa jednostki i ustrój społeczno-polityczny
IV. Ogólna definicja ustroju
V. Zasada federalizmu
1. Kraje federalne
2. Podział kompetencji
2.1. W zakresie ustawodawstwa
2.2. W zakresie administracji
2.3. W zakresie wymiaru sprawiedliwości
3. Powiązania obu rodzajów państwowości
4. Federalizm kooperatywny
5. Gwarancje zasady federalizmu
VI. Zasada podziału władzy
VII. Parlament Federalny (Bundestag)
1. System wyborczy i stanowisko deputowanych
2. Zasady działania
3. Struktura wewnętrzna
4. Funkcje
4.1. Ustawodawstwo
4.2. Kontrola nad działalnością Rządu Federalnego
4.2.1. Żądanie obecności
4.2.2. Kontrola komisji stałych
4.2.3. Komisje śledcze
4.2.4. Komisja ankietowa
4.2.5. Korzystanie z prac Izby Obrachunkowej
4.2.6. Zapytania
4.2.7. Godzina aktualności
4.2.8. Przesłuchanie Rządu Federalnego
4.2.9. Pełnomocnik Bundestagu do spraw wojskowych
4.2.10. Rezolucje
VIII. Rada Federalna (Bundesrat)
1. Skład Rady Federalnej i stanowisko jej członków
2. Struktura wewnętrzna
3. Funkcje
3.1. Udział w federalnym ustawodawstwie oraz w dokonywaniu zmian konstytucyjnych
3.1.1. Inicjatywa ustawodawcza
3.1.2. Opiniowanie projektów ustaw zgłaszanych przez Rząd Federalny
3.1.3. Wyrażanie zgody na ustawy uchwalone przez Parlament Federalny
3.1.4. Wyrażanie sprzeciwu wobec ustaw uchwalanych przez Parlament Federalny
3.2. Udział w wykonywaniu federalnej administracji w kontroli nad Rządem Federalnym
3.2.1. Wyrażanie zgody na przepisy prawne wydawane przez Rząd Federalny
3.2.2. Współdziałanie w wykonywaniu nadzoru nad krajami federalnymi
3.2.3. Uprawnienia kontrolne wobec Rządu Federalnego
IX. Rząd Federalny
1. Powoływanie i skład
2. Funkcje
3. Realizacja funkcji rządowych - stanowisko Kanclerza
4. Odpowiedzialność
4.1. Konstruktywne wotum nieufności
4.2. Odmowa wotum zaufania
4.3. Sprawa odpowiedzialności konstytucyjnej
X. Prezydent Federalny
1. Powoływanie
2. Funkcje
3. Odpowiedzialność
XI. Władza sądownicza
XII. Sądownictwo konstytucyjne
Rozdział piąty
Republika Francuska
I. Podstawy konstytucyjne
II. Zasada suwerenności narodu
III. Prawa jednostki i ustrój społeczno-polityczny
IV. Ogólna charakterystyka ustroju
V. Parlament
1. Struktura
2. System wyborczy
2.1. System wyborczy do Zgromadzenia Narodowego
2.2. System wyborczy do Senatu
3. Wewnętrzna struktura izb
4. Funkcje Parlamentu
4.1. Ustawodawstwo
4.1.1. Rodzaje ustaw
4.1.2. Podział materii prawodawczych między parlament a rząd
4.1.3. Procedura ustawodawcza
4.2. Kontrola działalności rządu
4.2.1. Środki kontroli
4.2.1.1. Składanie oświadczeń rządowych
4.2.1.2. Uprawnienia kontrolne komisji stałych i specjalnych
4.2.1.3. Komisje śledcze (commissions d'enquete)
4.2.1.4. Delegacje parlamentarne
4.2.1.5. Zapytania
4.2.1.6. Dysponowanie Izbą Obrachunkową
4.2.1.7. Petycje
4.2.2. Egzekwowanie przez parlament odpowiedzialności rządu
4.2.2.1. Odpowiedzialność polityczna
4.2.2.2. Odpowiedzialność konstytucyjna
VI. Rząd Republiki
1. Powoływanie
2. Skład i struktura rządu
3. Funkcje i kompetencje rządu
3.1. Konstytucyjne ujęcie funkcji
3.2. Kompetencje wobec parlamentu
3.3. Kompetencje wobec Prezydenta
3.4. Kompetencje wobec administracji państwowej
4. Tryb funkcjonowania
4.1. Pozycja premiera
4.2. Przewodniczenie posiedzeniom Rady Ministrów
VII. Prezydent Republiki
1. Wybór
2. Funkcje
2.1. Ogólna rola
2.2. Kompetencje Prezydenta wobec parlamentu
2.3. Kompetencje Prezydenta wobec rządu
2.4. Dwie sytuacje polityczne
2.5. Przejęcie przez Prezydenta pełni władzy
3. Odpowiedzialność Prezydenta Republiki za swe funkcje
3.1. Odpowiedzialność polityczna
3.2. Odpowiedzialność konstytucyjna
VIII. Władza sądownicza
IX. Pozostałe naczelne organy państwa
1. Rada Konstytucyjna
2. Rada Stanu (Conseil d'Etat)
3. Trybunał Kompetencyjny (Tribunal des Conflicts)
4. Rada Ekonomiczna i Społeczna
5. Izba Obrachunkowa (Cour des Comptes)
6. Mediator Republiki
Rozdział szósty
Konfederacja Szwajcarska
I. Podstawy konstytucyjne
II. Ogólna charakterystyka ustroju
III. Prawa jednostki i ustrój społeczno-polityczny
IV. Zasada federalizmu
V. Procedury demokracji bezpośredniej
VI. Parlament (Zgromadzenie Federalne)
1. Struktura
2. System wyborczy
2.1. Rada Narodu
2.2. Rada Kantonów
3. Konstytucyjne stanowisko deputowanych
4. Organizacja i funkcjonowanie izb parlamentarnych
5. Funkcje Zgromadzenia Federalnego
5.1. Udział w dokonywaniu zmian konstytucyjnych
5.2. Funkcja ustawodawcza
5.2.1. Formy
5.2.2. Procedura ustawodawcza
5.3. Funkcja elekcyjna
5.4. Funkcja kierowniczo-inspiracyjna wobec rządu
5.5. Funkcja wykonywania zarządu administracyjnego
5.6. Funkcja kontrolna
5.7. Funkcja quasi-sądowa - rozstrzyganie sporów
5.8. Funkcja współdziałania w mechanizmie państwa federalnego
VII. Rząd (Rada Federalna)
1. Zagadnienia strukturalne i organizacyjne
2. Konstytucyjne funkcje
2.1. Troska o wykonanie ustaw i uchwał Zgromadzenia Federalnego
2.2. Inicjowanie rozstrzygnięć parlamentarnych
2.3. Działania samoistne podejmowane w celu realizacji konstytucyjnych zadań państwa
2.4. Uprawnienia wynikające z mechanizmu funkcjonowania państwa federalnego
2.5. Synteza funkcji Rady Federalnej
VIII. Prezydent Federacji
IX. Trybunał Federalny
1. Funkcje
2. Organizacja
|
