Wbrew przepowiedniom nie wyczerpuje się historyczna rola partii politycznych. Nie zastąpiły ich inne organizacje, np. nowe ruchy społeczne, które miały być skuteczniejsze w politycznym organizowaniu społeczeństw. We współczesnej politologii dominuje przekonanie, że funkcje partii politycznych ulegają wprawdzie redefinicji, ale one same pozostają ważnymi aktorami sceny politycznej. Rozwój partii i systemów partyjnych jest postrzegany jako jeden z najważniejszych wskaźników kondycji rodzących się demokracji, a badanie partii i ich roli w systemach politycznych pozwala nie tylko na diagnozę procesów demokratyzacji ustrojów państwowych, ale służy także lepszemu zrozumieniu dynamicznych i żywiołowych procesów transformacji. Jednym z ważniejszych ugrupowań w polskim systemie partyjnym była przez wiele lat Unia Wolności. W 2001 roku poniosła jednak klęskę wyborczą, która doprowadziła do jej całkowitej marginalizacji. Dlaczego? Na tle rozważań o Unii Wolności autorka zadaje pytania o warunki stabilności partii politycznych, o ich kondycję w polskim systemie partyjnym oraz o miejsce i funkcję inteligencji we współczesnych społeczeństwach Europy Środkowej i Wschodniej.