Jest to nowoczesny podręcznik, w którym zaprezentowano podstawowe zagadnienia dotyczące ubezpieczeń. Omówiono w nim między innymi historię ubezpieczeń, główną terminologię, klasyfikację ubezpieczeń, regulacje prawne dotyczące działalności ubezpieczeniowej, nadzór nad sektorem ubezpieczeń, systemy gwarancyjne, zarządzanie finansami i działalność inwestycyjną zakładu ubezpieczeń. Ponadto przedstawiono ubezpieczenia oferowane przez sektory publiczny i prywatny, w tym ubezpieczenia emerytalne, zdrowotne, na życie, mienia, odpowiedzialności cywilnej, a także scharakteryzowano działalność reasekuracyjną. Walorami publikacji są trafny dobór zagadnień i przystępny język wykładu.

Autorzy książki są pracownikami naukowymi Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Gdańskiego, Szkoły Głównej Handlowej, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Politechniki Radomskiej i reprezentują praktykę biznesową sektora ubezpieczeń.

Podręcznik jest przeznaczony dla studentów kierunków ekonomicznych, a także praktyków gospodarczych zainteresowanych tą tematyką.

Spis treści

Wstęp

Część I
Istota i historia ubezpieczeń

Rozdział 1. Pojęcie ubezpieczenia i podstawowa terminologia (Piotr Jaworski, Jacek Micał)
1.1. Istota ubezpieczeń
1.2. Wspólnota ryzyka i zasada wzajemności
1.3. Ubezpieczenia komercyjne — prawo popytu i podaży
1.4. Ubezpieczenia społeczne — regulacje administracyjne
1.5. Podstawowa terminologia
1.6. Ryzyko a niepewność
1.7. Rodzaje ryzyka w ubezpieczeniach
1.8. Zarządzanie ryzykiem z wykorzystaniem ubezpieczeń
1.9. Dlaczego składka jest większa niż wartość oczekiwana straty spowodowanej potencjalną szkodą
1.10. Podstawy kalkulacji składki
Pytania sprawdzające

Rozdział 2. Zarys historii ubezpieczeń (Paweł Różycki)
2.1. Od praubezpieczeń do współczesności
2.2. Początki ubezpieczeń — czasy starożytne i wczesne średniowiecze
2.3. Średniowiecze i czasy nowożytne do końca XVI w.
2.4. Wiek XVII i wiek XVIII
2.5. Wiek XIX i wiek XX
2.6. Rozwój ubezpieczeń w Polsce .
Pytania sprawdzające

Rozdział 3. Klasyfikacja ubezpieczeń. Umowy ubezpieczenia (Małgorzata Iwanicz-Drozdowska)
3.1. Klasyfikacja ubezpieczeń
3.2. Podstawowe informacje dotyczące umów ubezpieczenia
Pytania sprawdzające

Część II
Bezpieczeństwo i finanse w sektorze ubezpieczeń prywatnych

Rozdział 4. Sieć bezpieczeństwa finansowego w sektorze ubezpieczeń (Małgorzata Iwanicz-Drozdowska)
4.1. Regulacje prawne dotyczące działalności ubezpieczeniowej
4.2. Nadzór nad sektorem ubezpieczeń
4.3. Systemy gwarancyjne w sektorze ubezpieczeń
Pytania sprawdzające

Rozdział 5. Zarządzanie finansami zakładu ubezpieczeń. Solvency II (Marzanna Lament)
5.1. Podstawy prawne zarządzania finansami w zakładach ubezpieczeń
5.2. Ryzyko w zarządzaniu finansami zakładów ubezpieczeń
5.3. Zarządzanie aktywami
5.4. Zarządzanie pasywami
5.5. Zasady tworzenia i podziału wyniku finansowego
5.6. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe i ich znaczenie
5.7. Wypłacalność zakładu ubezpieczeń i jej ocena
5.7.1. Pojęcie wypłacalności i czynniki ją kształtujące
5.7.2. Solvency I a Solvency II
5.7.3. Architektura Wypłacalności II (Solvency II)
5.7.4. Wymagania kapitałowe
5.7.5. Znaczenie mechanizmów kontrolnych w Solvency II
Pytania sprawdzające

Rozdział 6. Działalność inwestycyjna/lokacyjna zakładów ubezpieczeń (Marzanna Lament)
6.1. Pojęcie polityki inwestycyjnej i jej cele
6.2. Uwarunkowania prawne działalności inwestycyjnej/lokacyjnej zakładów ubezpieczeń
6.3. Strategie inwestycyjne zakładów ubezpieczeń
6.4. Wycena lokat w zakładzie ubezpieczeń
6.4.1. Ogólne zasady wyceny
6.4.2. Wycena według Polskich Standardów Rachunkowości
6.4.3. Wycena według MSR/MSSF
6.5. Asset Liability Management (ALM) jako metoda zarządzania aktywami zakładu ubezpieczeń
Pytania sprawdzające

Rozdział 7. Wykorzystanie analizy wskaźnikowej do oceny sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń (Marzanna Lament)
7.1. Podmioty zainteresowane oceną sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń
7.2. Charakterystyka wybranych wskaźników finansowych
7.2.1. Wskaźniki rentowności
7.2.2. Wskaźniki wypłacalności
7.2.3. Wskaźniki płynności finansowej i zdolności płatniczej
7.2.4. Wskaźniki sprawności działania i współzależności
7.3. Przykład oceny sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń
Pytania sprawdzające

Część III
Ubezpieczenia oferowane przez sektor publiczny

Rozdział 8. Ubezpieczenie społeczne w systemie zabezpieczenia społecznego (Kamila Bielawska)
8.1. Istota i cechy ubezpieczenia społecznego
8.2. Konstrukcja systemu ubezpieczeń społecznych
Pytania sprawdzające

Rozdział 9. Organizacja systemu ubezpieczeń społecznych (Daniela Kitala)
9.1. Wprowadzenie do organizacji systemu ubezpieczeń społecznych
9.2. ZUS
9.3. KRUS
9.4. OFE
9.5. NFZ
Pytania sprawdzające

Rozdział 10. Ubezpieczenia emerytalne. Reforma systemu ubezpieczeń emerytalnych (Kamila Bielawska)
10.1. Istota zabezpieczenia emerytalnego
10.2. Charakterystyka ubezpieczenia emerytalnego
10.3. Reformy emerytalne
10.4. Ubezpieczenie emerytalne w Polsce po reformie strukturalnej (1 stycznia1999 r.)
10.4.1. Ewolucja ubezpieczenia emerytalnego w Polsce
10.4.2. Zakres podmiotowy
10.4.3. Źródła i metody finansowania emerytur
10.4.4. Warunki uprawniające do emerytury i sposób jej obliczania
Pytania sprawdzające

Rozdział 11. Ubezpieczenia zdrowotne (Ewa Cichowicz)
11.1. Historia i istota ubezpieczenia zdrowotnego
11.2. Zakres ubezpieczenia zdrowotnego
11.3. Źródło i metody finansowania ubezpieczenia zdrowotnego
11.4. Warunki i sposób ustalania świadczeń z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego
Pytania sprawdzające

Rozdział 12. Ubezpieczenia chorobowe i macierzyńskie (Ewa Cichowicz)
12.1. Historia oraz istota ubezpieczenia chorobowego i macierzyńskiego
12.2. Zakres ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa
12.3. Źródło i metody finansowania ubezpieczenia chorobowego i macierzyńskiego
12.4. Warunki i sposób ustalania świadczeń z tytułu ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa
Pytania sprawdzające

Rozdział 13. Ubezpieczenia wypadkowe (Radosław Kitala)
13.1. Historia i istota ubezpieczenia wypadkowego
13.2. Zakres ubezpieczenia wypadkowego
13.3. Źródło i metody finansowania ubezpieczenia wypadkowego
13.4. Warunki i sposób ustalania świadczeń z tytułu ubezpieczenia wypadkowego
Pytania sprawdzające

Rozdział 14. Ubezpieczenia rentowe (Ewa Cichowicz)
14.1. Historia i istota ubezpieczeń rentowych
14.2. Zakres ubezpieczeń rentowych
14.3. Źródło i metody finansowania ubezpieczeń rentowych
14.4. Warunki i sposób ustalania świadczeń z tytułu ubezpieczeń rentowych
Pytania sprawdzające

Część IV
Ubezpieczenia oferowane przez sektor prywatny

Rozdział 15. Organizacja działalności prywatnych zakładów ubezpieczeń (Magdalena Dominiak)
15.1. Charakterystyka procesów związanych z działalnością ubezpieczeniową
15.2. Kanały dystrybucji w sprzedaży ubezpieczeń
15.3. Bancassurance jako szczególny kanał dystrybucji
15.4. Wybrane zagadnienia organizacji zakładów ubezpieczeń
Pytania sprawdzające

Rozdział 16. Ubezpieczenia na życie (Ewa Dąbrowska)
16.1. Znaczenie i rodzaje ubezpieczeń na życie
16.2. Podstawowe produkty z zakresu indywidualnych ubezpieczeń na życie
16.2.1. Podstawy konstrukcji ubezpieczeń na życie
16.2.2. Zakres ubezpieczenia
16.2.3. Podstawy oceny ryzyka w indywidualnych ubezpieczeniach na życie
16.3. Podstawowe produkty z zakresu grupowych ubezpieczeń na życie
16.3.1. Ubezpieczenia grupowe dla pracowników
16.3.2. Ubezpieczenia grupowe dla klientów instytucji
Pytania sprawdzające

Rozdział 17. Ubezpieczenia zdrowotne (Ewa Dąbrowska)
17.1. Rynek ubezpieczeń zdrowotnych
17.2. Model ubezpieczeń zdrowotnych — organizacja dostępu do leczenia
17.3. Zakres ubezpieczeń
17.4. Zasady odpłatności za świadczenia medyczne
17.5. Podstawy oceny ryzyka
Pytania sprawdzające

Rozdział 18. Ubezpieczenia emerytalne (Kamila Bielawska)
18.1. Istota i funkcje ubezpieczenia emerytalnego
18.2. Formy zabezpieczenia emerytalnego w III filarze polskiego systemu emerytalnego
18.3. Ubezpieczeniowe formy kwalifikowanego zabezpieczenia emerytalnego w Polsce — charakterystyka i sposób oceny ryzyka
Pytania sprawdzające

Rozdział 19. Ubezpieczenia mienia (Monika Wieczorek-Kosmala)
19.1. Znaczenie i rodzaje ubezpieczeń mienia
19.2. Podstawowe standardy w ubezpieczeniach mienia
19.2.1. Standardy dotyczące sposobu formułowania zakresu ubezpieczenia
19.2.2. Standardy dotyczące sum ubezpieczenia
19.2.3. Standardy dotyczące systemów ubezpieczenia
19.2.4. Standardy dotyczące ograniczeń odpowiedzialności ubezpieczyciela
19.3. Podstawowe produkty z zakresu ubezpieczeń mienia
19.3.1. Ujęcie produktowe ubezpieczeń mienia
19.3.2. Ubezpieczenia ogniowe, kradzieżowe i od wszystkich ryzyk
19.3.3. Ubezpieczenia techniczne
19.3.4. Ubezpieczenia transportowe
19.4. Podstawy oceny ryzyka w ubezpieczeniach mienia
Pytania sprawdzające

Rozdział 20. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (Daniel Szewieczek)
20.1. Funkcje i znaczenie ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej
20.1.1. Odpowiedzialność cywilna i jej implikacje ubezpieczeniowe
20.1.2. Charakterystyka ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej
20.2. Ubezpieczenia obowiązkowe odpowiedzialności cywilnej
20.2.1. Ubezpieczenia obowiązkowe odpowiedzialności cywilnej w systemie finansowym
20.2.2. Standardy powszechnych (ustawowych) ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej
20.2.3. Standardy pozostałych szczególnych ubezpieczeń obowiązkowych odpowiedzialności cywilnej
20.3. Ubezpieczenia dobrowolne odpowiedzialności cywilnej
20.3.1. Ubezpieczenia dobrowolne OC z tytułu szkód wyrządzonych oso- bom trzecim w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub wykonywaniem zawodu
20.3.2. Ubezpieczenia dobrowolne OC z tytułu szkód wyrządzonych oso- bom trzecim przez członków gospodarstw domowych
20.4. Podstawy oceny ryzyka w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej
Pytania sprawdzające

Rozdział 21. Ubezpieczenia finansowe (Maria Gorczyńska, Monika Wieczorek-Kosmala)
21.1. Znaczenie i rodzaje ubezpieczeń finansowych
21.2. Ubezpieczenia kredytu
21.2.1. Istota i rodzaje ubezpieczeń kredytu
21.2.2. Ubezpieczenie kredytu bankowego
21.2.3. Ubezpieczenie kredytu kupieckiego
21.2.4. Ubezpieczenie należności ratalnych, czynszów leasingowych oraz należności faktoringowych i forfaitingowych
21.3. Gwarancje ubezpieczeniowe
21.3.1. Istota i rodzaje gwarancji ubezpieczeniowych
21.3.2. Charakterystyka wybranych rodzajów gwarancji ubezpieczeniowych z punktu widzenia ich przeznaczenia i przedmiotu zabezpieczenia
21.4. Ubezpieczenie różnych ryzyk finansowych
21.5. Podstawy oceny ryzyka w ubezpieczeniach finansowych
Pytania sprawdzające

Rozdział 22. Działalność reasekuracyjna (Helena Ogrodnik)
22.1. Istota reasekuracji
22.2. Funkcje reasekuracji
22.3. Formy i metody reasekuracji
22.3.1. Reasekuracja fakultatywna, obligatoryjna i mieszana
22.3.2. Reasekuracja proporcjonalna i nieproporcjonalna
22.4. Ocena działalności reasekuracyjnej
22.5. Rynek reasekuracyjny
Pytania sprawdzające