Przedmowa – Bogdan Dróżdż, Janusz Wojdalski ... 9

1. Podstawy inżynierii materiałowej w przemyśle rolno-spożywczym ... 11

1.1. Materiały stosowane do budowy aparatury i urządzeń dla przemysłu rolno-spożywczego ... 11

1.1.1. Wprowadzenie – Marek Klimkiewicz ... 11

1.1.2. Stale nierdzewne – Marek Klimkiewicz ... 11

1.1.3. Metale nieżelazne i ich stopy – Elżbieta Kusińska ... 16

1.1.4. Tworzywa sztuczne – Marek Klimkiewicz ... 18

1.2. Korozja i migracja metali do produktów – Radosław Winiczenko ... 25

1.2.1. Wprowadzenie ... 25

1.2.2. Produkty winiarskie ... 25

1.2.3. Produkty spirytusowe ... 27

1.2.4. Produkty piwowarskie ... 28

1.2.5. Produkcja drożdży ... 28

1.2.6. Inne produkty spożywcze ... 28

1.3. Materiały opakowaniowe do produktów spożywczych – Radosław Winiczenko... 32

1.3.1.Wprowadzenie ... 32

1.3.2. Opakowania papierowe i z tworzyw papierniczych ... 32

1.3.3. Opakowania z tworzyw sztucznych ... 33

1.3.4. Opakowania szklane ... 35

1.3.5. Opakowania metalowe ... 37

1.3.6. Nowoczesne materiały opakowaniowe do produktów spożywczych ... 38

2. Mechaniczna obróbka żywności ... 41

2.1. Rozdrabnianie – Henryk Komsta, Marek Opielak ... 41

2.1.1. Wprowadzenie ... 41

2.1.2. Właściwości materiału istotne w procesie jego rozdrabniania ... 44

2.1.3. Klasyfikacja maszyn rozdrabniających ... 48

2.1.4. Charakterystyki pracy urządzeń rozdrabniających ... 53

2.1.5. Przykłady obliczeniowe ... 54

2.2. Ruch ciał stałych i płynów w płynach – Agnieszka Kaleta ... 59

2.2.1. Podstawy teoretyczne ... 59

2.2.2. Przykłady obliczeniowe ... 63

2.3. Transport pneumatyczny – Elżbieta Kusińska ... 68

2.3.1. Zasada działania, klasyfikacja ... 68

2.3.2. Przykłady zastosowania transportu pneumatycznego w przemyśle rolno-spożywczym ... 73

2.3.3. Zasady obliczeń wentylatorów, dmuchaw i sprężarek ... 78

2.3.4. Przykład obliczeniowy ... 80

2.4. Wytłaczanie i prasowanie ... 82

2.4.1. Ekstrudery – Adam Ekielski ... 82

2.4.2. Prasy hydrauliczne – Grzegorz Kosmala ... 99

2.4.3. Przykłady obliczeniowe ... 101

2.5. Rozdzielanie odśrodkowe układów niejednorodnych – Bogdan Dróżdż ... 103

2.5.1. Wprowadzenie ... 103

2.5.2. Czynniki wpływające na skuteczność rozdzielania mleka ... 105

2.5.3. Temperatura odwirowywania ... 109

2.5.4. Przykład obliczeniowy ... 111

2.6. Mieszanie ... 112

2.6.1. Charakterystyka procesu mieszania – Agnieszka Kaleta ... 112

2.6.2. Moc mieszania – Agnieszka Kaleta ... 113

2.6.3. Mieszalniki – Agnieszka Kaleta ... 114

2.6.4. Przykłady obliczeniowe – Agnieszka Kaleta ... 119

2.6.5. Technologiczno-energetyczne aspekty mieszania – Janusz Wojdalski, Bogdan Dróżdż ... 122

3. Przenoszenie ciepła ... 124

3.1. Wymienniki ciepła – Agnieszka Kaleta, Krzysztof Górnicki, Aneta Chojnacka ... 124

3.1.1. Podział wymienników ciepła ... 124

3.1.2. Podstawowe zależności ... 125

3.1.3. Bezprzeponowe wymienniki ciepła ... 128

3.1.4. Przeponowe wymienniki ciepła ... 130

3.1.5. Przykłady obliczeniowe ... 134

3.2. Odparowywanie – Antoni Laudański ... 160

3.2.1. Wprowadzenie ... 160

3.2.2. Odparowywanie w produkcji cukru ... 163

3.2.3. Przepływy materiałowo-cieplne ... 166

3.2.4. Układ cieplno-technologiczny wyparki ... 170

3.2.5. Przykład obliczeniowy ... 176

3.3. Przechowywanie żywności w obniżonej temperaturze – Agnieszka Kaleta ... 180

3.3.1. Wprowadzenie ... 180

3.3.2. Chłodzenie ... 181

3.3.3. Zamrażanie ... 189

3.3.4. Przykłady obliczeniowe ... 193

4. Przenoszenie masy ... 201

4.1. Suszenie – Agnieszka Kaleta, Krzysztof Górnicki ... 201

4.1.1. Charakterystyka procesu ... 201

4.1.2. Ogólne zasady obliczania suszarek ... 202

4.1.3. Sposoby klasyfikacji suszarek ... 205

4.1.4. Suszarki ... 208

4.1.5. Przykłady obliczeniowe ... 211

4.2. Destylacja i rektyfikacja – Janusz Wojdalski, Bogdan Dróżdż ... 220

4.2.1. Wprowadzenie ... 220

4.2.2. Przepływy materiałowo-energetyczne ... 225

4.2.3. Bilanse energetyczne i ich znaczenie ... 229

4.2.4. Przykłady obliczeniowe ... 232

4.3. Ekstrakcja – Antoni Laudański ... 238

4.3.1. Wprowadzenie ... 238

4.3.2. Ekstraktory do wysładzania krajanki buraczanej ... 239

4.3.3. Ekstrakcja soku komórkowego z krajanki buraczanej ... 240

4.3.4. Gospodarka materiałowa ... 245

4.3.5. Gospodarka ciepłem ... 249

4.3.6. Przykłady obliczeniowe ... 254

4.4. Procesy membranowe – Lidia Zander, Zygmunt Zander ... 262

4.4.1. Wprowadzenie ... 262

4.4.2. Wydajność membranowych metod rozdziału ... 265

4.4.3. Sposoby pracy stacji membranowych ... 269

4.4.4. Przykłady obliczeniowe ... 272

5. Mycie aparatury, urządzeń i opakowań – Marek Klimkiewicz ... 278

5.1. Przebieg procesu mycia i zjawiska w nim zachodzące ... 278

5.1.1. Wprowadzenie ... 278

5.1.2. Zjawiska zachodzące podczas mycia ... 280

5.2. Środki do mycia ... 282

5.3. Dezynfekcja ... 288

5.4. Metody mycia i urządzenia do mycia ... 290

5.5. Mycie opakowań ... 296

6. Zarys zagadnień związanych z doborem i użytkowaniem urządzeń w liniach produkcyjnych – Janusz Wojdalski, Bogdan Dróżdż ... 298

6.1. Wydajność i dobór urządzeń do linii produkcyjnych ... 298

6.1.1. Wprowadzenie ... 298

6.1.2. Przetwarzanie nasion oleistych ... 298

6.1.3. Przykład obliczeniowy ... 306

6.2. Źródła danych o różnych liniach produkcyjnych ... 307

6.3. Doprowadzanie energii cieplnej i zapotrzebowanie na paliwo ... 309

6.3.1. Wprowadzenie ... 309

6.3.2. Przykłady obliczeniowe ... 309

7. Komputerowe wspomaganie obliczeń – Krzysztof Górnicki ... 321

7.1. Wiadomości ogólne ... 321

7.2. Moduł „Chłodzenie i zamrażanie” ... 323

7.3. Moduł „Ekstrakcja” ... 325

7.4. Moduł „Odparowywanie” ... 325

7.5. Moduł „Rozdrabnianie” ... 326

7.6. Moduł „Ruch ciał stałych i płynów w płynach” ... 327

7.7. Moduł „Suszenie” ... 328

7.8. Moduł „Wymienniki ciepła” ... 329

7.9. Moduł „Miary” ... 332

7.10. Instalacja i uruchamianie programu ... 333

8. Wskaźniki jednostkowego zużycia energii i wody w wybranych branżach przemysłu rolno-spożywczego – Janusz Wojdalski, Bogdan Dróżdż ... 334

8.1. Zakłady mleczarskie ... 334

8.2. Zakłady piekarskie ... 336

8.3. Zakłady owocowo-warzywne ... 337

8.4. Zakłady olejarskie (tłuszczowe) ... 340

9. Dane techniczno-ruchowe i obsługa wybranych urządzeń – Janusz Wojdalski,

Bogdan Dróżdż ... 342

9.1. Maszyna do oddzielania mięsa od kości – separator SNV-180 „Herkules” ... 342

9.1.1. Deklaracja zgodności WE ... 342

9.1.2. Transport i składowanie ... 342

9.1.3. Przygotowanie do uruchomienia ... 345

9.1.4. Budowa i działanie ... 348

9.1.5. Obsługa ... 353

9.1.6. Utrzymanie maszyny w stanie gotowości do pracy ... 362

9.2. Masownica próżniowa ... 367

9.2.1. Prawidłowe użytkowanie ... 367

9.2.2. Dane techniczne ... 367

9.2.3. Zespoły i układy masownicy ... 369

9.2.4. Urządzenia towarzyszące ... 371

9.2.5. Wyposażenie elektryczne ... 371

Tabele i wykresy ... 374

Literatura ... 399

Definicje i określenia użytych terminów ... 412

Wykaz skrótów i oznaczeń ... 414

Skorowidz rzeczowy – Janusz Wojdalski, Bogdan Dróżdż, Dariusz Kieliszczyk ... 419