|
Witold Tyrakowski (1[zasłonięte]915-19)
Urodził się 24 lutego 1915 r. w Warszawie w rodzinie o bogatych tradycjach patriotycznych i społecznikowskich. Od najmłodszych lat interesował się naukami przyrodniczymi (zwłaszcza zoologią), umiłowanie bogactwa świata roślin i zwierząt kształtowało całe jego życie.
Był uczniem Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W 1933 r. po zdaniu egzaminu maturalnego jako ochotnik zgłosił się do Szkoły Podchorążych Artylerii Konnej na Wołyniu, po jej ukończeniu otrzymał awans oficerski na podporucznika. Studiował na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW), gdzie angażował się w prace Koła Leśników oraz Bratniej Pomocy Studentów SGGW.
W 1939 r. został przydzielony do 32 Dywizjonu Artylerii Lekkiej w Rembertowie i w jego szeregach przechodzi szlak bojowy w kampanii wrześniowej 1939 r. Prowadzi działalność konspiracyjną, zostaje żołnierzem AK. Ranny, wzięty do niewoli niemieckiej, osadzony w oflagu IIc w Woldenbergu. Swoje przeżycia obozowe opisał w książce wydanej w latach 70. pt. „Pluton R”. Po wyzwoleniu jego pasją było popularyzowanie ochrony przyrody, kultury turystyki i krajoznawstwa. Współpracował z Naczelnym Konserwatorem Przyrody nad przygotowaniem odpowiednich aktów prawnych dotyczących ochrony najcenniejszych obszarów i zabytków przyrody. W latach 50. był inicjatorem Straży Ochrony Przyrody, z ramienia Ligi Ochrony Przyrody został jej naczelnym inspektorem.
Od 1957 roku mieszkał w Podkowie Leśnej przy ul. Lotniczej 6, tu organizując grupy Straży Ochrony Przyrody, troszczył się o przyrodę Podkowy Leśnej i okolic. Później w ramach działalności PTTK głównie dla młodzieży powołał Służbę Kultury Szlaku, której celem było podtrzymywanie dobrych tradycji turystycznych. Współpracował z podkowiańską szkołą, organizując wycieczki czy prelekcje przyrodnicze. Popularyzując przyrodoznawstwo napisał wiele przewodników, informatorów. Jest autorem ok. 20 publikacji, należą do nich m.in.: Ogłasza się alarm dla planety Ziemia, To nie sztuka być turystą, lecz turystą być — to sztuka. Wspólnoty życia i śmierci, W lesie, W górach, Poradnik młodego przyrodnika, Zwierzęta na naszych szlakach. Instynkt?... O miejsce na ziemi. Krajobraz wczoraj–dziś–jutro i inne.
Pisze Czesław Łaszek: „Witold Tyrakowski doskonale zdawał sobie sprawę, że skutecznie chronić przyrodę można jedynie w społeczeństwie świadomym zagrożeń jakie niesie jej zniszczenie. Uważał, że tylko przez poznawanie przyrody, praw nią rządzących, przez budzenie wrażliwości na jej piękno, można pozyskiwać sprzymierzeńców jej ochrony”.
Był inicjatorem utworzenia licznych pomników przyrody oraz kilku rezerwatów, m.in. rezerwatu im. Bolesława Hryniewieckiego w Lesie Młochowskim i rezerwatu „Parów Sójek” w centrum Podkowy Leśnej. Pod koniec lat 70. opuścił Podkowę i zamieszkał w Warszawie. Mimo choroby podejmował wciąż nowe działania na rzecz ochrony przyrody. Za swoją działalność żołnierską, społeczną, literacką otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m.in.: Krzyż Armii Krajowej, medal za udział w wojnie obronnej 1939r., medal Komisji Edukacji Narodowej, złotą honorową odznakę LOP, odznakę „Za zasługi dla ochrony przyrody”.
Zmarł 23 grudnia 1982 roku. W 1984 r. w podkowiańskim kompleksie leśnym, który otaczał szczególną opieką — miejscu lęgowym licznych gatunków ptaków, utworzono rezerwat o nazwie Zaborów im. Witolda Tyrakowskiego, pragnąc w ten sposób uczcić jego pamięć.
Grażyna Zabłocka
Opracowano na podst: „Rocznik Podkowiański” nr 1, wyd. Parafialny Komitet Pomocy Bliźniemu, Podkowa Leśna 1986 oraz wspomnień Czesława Łaszka w: „Twórcy i działacze ochrony przyrody w Polsce”, LOP, Warszawa 1988.
|
