Trener WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Liceum – poziom rozszerzony

Maturalna praca pisemna

Wyd. I

Autor: Franaszek Michał

Wydawca: Wydawnictwo Szkolne PWN Park Edukacja

Okładka miękka

Aby poprawnie skonstruować maturalne wypracowanie, nie wystarczy umiejętnie posługiwać się językiem polskim. Przede wszystkim ważne jest precyzyjne odpowiedzenie na pytania zadane w temacie pracy przy wykorzystaniu licznych materiałów źródłowych. Ich prawidłowa analiza może zadecydować o wyniku egzaminu.

Umiejętności układania wypowiedzi pisemnej można się nauczyć, korzystając ze schematu kilku kroków przedstawionych w naszej książce. Trenując na przykładzie zamieszczonych zadań uzupełnionych o szczegółową analizę, maturzysta może oswoić się z formą maturalnej pracy pisemnej z wiedzy o społeczeństwie.

Każdemu zadaniu towarzyszą teksty źródłowe w takiej formie, w jakiej występują w arkuszach maturalnych. Oprócz tego podano przykłady prac pisemnych na wszystkie omawiane tematy.

Pisanie pracy pisemnej z wiedzy o społeczeństwie rok po roku stanowi najtrudniejsze wyzwanie dla maturzystów. Pozornie łatwa sprawa – umiejętność przelania własnych myśli na papier na określony temat – stanowi procentowo największą przyczynę utraty maturalnych punktów. A że stanowią one aż 40 proc. całego możliwego dorobku arkusza (20 pkt), jest się nad czym zastanawiać i do czego przygotowywać. Jednak mimo tak znaczącego udziału w punktów z pracy w arkuszu, umiejętność jej pisania – w kolejnych latach wcale nie wzrasta. Są tego z pewnością dwie przyczyny: realny brak czasu w programie szkolnym wos-u na realizację tego zadania i brak jasnego pomysłu jak to robić. Nauka pisania – aby dojść do swobody operowania tekstem pisanym – wymaga naprawdę dużego nakładu prób i dużej ilości popełnionych błędów. A że wiąże się dodatkowo z umiejętnością rozumienia standardów oceniania pracy – całość staje się niemal niemożliwa do zrealizowania w szkole. Przystępuje się zatem do pisania matury z postawą, iż „jakoś to będzie, pisać umiem”, ale efekty w skali poszczególnych roczników są mało optymistyczne.

Egzamin maturalny wymaga od nas bardzo specyficznego sposobu pisania pracy. Nie daje nam możliwości pełnej swobody, gdyż sam jest ograniczony tzw. standardami oceniania. Są to reguły oceniania prac, które umożliwiają porównywanie dowolnej pracy z każdą inną w skali punktowej, która jest obiektywna i bardzo konkretne mierzalna. To ma zasadnicze znaczenie, gdyż punkty z matury (a zatem i z pracy) są przepustką na studia. Pisanie pracy musi zatem pociągać za sobą takie działanie, które możemy porównać do układania poprawnych gramatycznie zdań w danym języku. Bez gramatyki w jakimś zakresie możemy się obejść, ale nasza komunikatywność będzie znacznie niższa. Struktura pozwala bowiem każdemu zachować pełne rozumienie kontekstu i sensu. Ocenianie zadań wedle standardów nie jest więc bezcelowym wymysłem, ale narzędziem pozwalającym porównywać wartość poszczególnych prac.

Zadaniem poradnika Trener – maturalna praca pisemna jest zatem stać się osobistym doradcą dla każdej osoby, która chciałaby się nauczyć poprawnie pisać pisemną wypowiedź na egzaminie maturalnym z wiedzy o społeczeństwie. Poprawnie czyli – w mojej ocenia – na poziomie gwarantującym co najmniej 14-16 punktów na 20 możliwych do zdobycia. Służy do tego odpowiedni podział książki, który wpierw zapoznaje uczniów z metodą umożliwiającą jak najlepsze dopasowanie treści pracy do standardów oceniania, a następnie właściwe konstruowanie wymaganej przez polecenie wypowiedzi. Zasadniczą częścią książki są trzy rozdziały, w których pokazuję jak pisać pracę wedle trzech występujących na egzaminie schematów polecenia: z pełnym opisem, z niepełnym opisem oraz bez opisu. Właściwe dopasowanie metody do odpowiedniego typu polecenia jest kluczową kwestią dla końcowego sukcesu.