|
|
Grzegorz Odoj
TOŻSAMOŚĆ KULTUROWA
SPOŁECZNOŚCI MAŁOMIASTECZKOWEJ wyd. Katowice 2007, stron 255, bibliogr., tab., mapa, fot. barwne oprawa miękka z zakładkami foliowana, format ok. 15 cm x 20,5 cm Nakład : 220 + 50 egz. !!! Z notatki wydawniczej : Głównym tematem pracy Grzegorza Odoja jest tożsamość kulturowa, której Autor poszukuje na obszarze dotąd niezbyt eksploatowanym – w obrębie społeczności małomiasteczkowych. Praca podzielona jest na następujące rozdziały: 1. Tożsamość kulturowa i społeczność lokalna jako problemy badawcze, 2. Historia i współczesność Sławkowa, 3. System przekazu kultury, 4. Uwarunkowania identyfikacji mieszkańców z miastem, 5. Wymiary tożsamości kulturowej społeczności małego miasta. Z recenzji prof. zw. dr hab. Anny Szyfer : Głównym nurtem niniejszej pracy jest tożsamość kulturowa. Jest to obecnie bardzo aktualna problematyka badawcza. A pojęcie tożsamości z licznymi przymiotnikami ją dookreślającymi, jak: narodowa, etniczna czy właśnie kulturowa, stanowi przedmiot zainteresowań wielu badaczy i jest treścią licznych prac. Doktor Grzegorz Odoj poszukuje jej jednak na obszarze niezbyt dotąd „eksploatowanym" - w społecznościach małomiasteczkowych. Przyjmując, że małe miasta [...] stanowią charakterystyczną społeczność lokalną, z wielu jej cechami i funkcjami zbieżnymi ze społecznościami wiejskimi, pokazuje, jak kształtuje się więź mieszkańców i ich identyfikacja z miejscem zamieszkania. Na podstawie analizy materiału empirycznego wyodrębnia główne czynniki kształtujące charakterystyczną dla takich typów społeczności lokalnej tożsamość kulturową. Ważne jest również, że sięgając do historii, rekonstruuje zmitologizowany obraz badanego miasteczka, przechowywany i przekazywany przez mieszkańców. Z Wprowadzenia : W polskim krajobrazie szczególne miejsce zajmują małe miasteczka. Ich mieszkańcy wywodzący się z rodów rzemieślniczych i handlowo-kupieckich, powiązanych ze sobą wielopokoleniową współpracą i współistnieniem, systemem wartości, obyczajowością, do dziś zachowali znamiona społeczności ceniącej sobie własną tradycję i miejscową swojskość. Miasteczko — forma niewielkiej społeczności lokalnej o silnej świadomości tożsamości społecznej i kulturowej wyrażającej się poczuciem więzi wewnętrznej, przywiązaniem do miejsca pochodzenia, swoistą formą życia społecznego i kulturalnego — jest niemal zupełnie pomijane w badaniach polskich etnologów. Zasadniczy dorobek naukowy w zakresie badań nad małym miastem — niezbyt zresztą obszerny — to głównie prace socjologów, demografów, geografów, historyków i urbanistów. Przyczyn słabszego zainteresowania etnologów społecznościami małomiasteczkowymi należy upatrywać przede wszystkim w funkcjonującym jeszcze do niedawna stanowisku klasycznej etnografii, dla której tradycyjnym wątkiem zainteresowań badawczych była kultura rolniczej społeczności wiejskiej. Tymczasem stosunkowo niewielki rozmiar, złożona struktura i skomplikowana nieraz sieć małych grup społecznych (rodzinnych, sąsiedzkich, zawodowych i in.), zagęszczenie ludności, intensyfikujące specyficzne rodzaje społecznych interakcji, koncentracja rozmaitych funkcji związanych z miejską organizacją i stylem życia to tylko niektóre przesłanki wzmacniające atrakcyjność społeczności małomiasteczkowych jako swoistego laboratorium badań etnologicznych. Ponadto coraz większy odsetek ludności zamieszkuje w miastach lub w strefach zurbanizowanych a ekspansja kulturowa miejskiego stylu życia już od dawna jest zjawiskiem typowym. Wprawdzie systematycznie wzrasta liczba mieszkańców wielkich miast, niemniej niekwestionowany pozostaje fakt, iż znacznie większa liczba ludności zamieszkuje nadal miasta małe. Poza tym to one właśnie są często etapem w procesie przechodzenia ludności z siedzib wiejskich do wielkomiejskich. Wydaje się więc nad wyraz uzasadnione retoryczne pytanie Anny Kuczyńskiej-Skrzypek.„Skoro dominującym środowiskiem życia współczesnego człowieka jest miasto — czy ma ono w dalszym ciągu pozostawać na marginesie zainteresowań etnografii konsekwentnie zwróconej w kierunku wsi, która mu się nawykowo przeciwstawia ? I choć od początku lat siedemdziesiątych XX wieku szeroko rozumiana problematyka małych miast znalazła się w kręgu zainteresowań i podejmowanych prac badawczych Zakładu Badań nad Współczesnością Ośrodka Badań Naukowych im. Kętrzyńskiego w Olsztynie, kierowanych przez prof. Annę Szyfer, to jednak etnologiczna refleksja o polskim miasteczku opiera się w głównej mierze na dorobku innych nauk społecznych — zwłaszcza socjologii. Dlatego też wiedza o tym ze wszech miar interesującym układzie lokalnej społeczności jest tylko wiedzą fragmentaryczną, wymagającą nadal wnikliwych, systematycznych badań empirycznych i uściśleń teoretycznych. Wciąż pozostaje jeszcze wiele zagadnień mało zbadanych lub całkowicie pomijanych w badaniach. Brak jest opracowań specjalnie ukierunkowanych na problemy zachowań i interakcji, choć problemy te ubocznie występują w niektórych opracowaniach. W dużym stopniu zapoznane zostały aspekty świadomościowe w funkcjonowaniu miasta jako zbiorowości społecznej. Nie podjęto dotychczas wnikliwych badań zjawiska tożsamości kulturowej i identyfikacji lokalnej wśród mieszkańców konkretnych małych miast, choć na podstawie pobieżnego nawet przeglądu literatury socjologicznej i etnologicznej, w różnym stopniu dotyczącej tematyki tożsamości społeczno-kulturowej i identyfikacji można dojść do wniosku, że odznacza się ona obfitością przemyśleń teoretycznych i analiz pojęciowych przy niewspółmiernie mniejszej liczbie pogłębionych badań empirycznych, zwłaszcza w małych grupach lokalnych. A przecież badania prowadzone w odniesieniu do niezbyt wielkiej społeczności, umożliwiając ogarnięcie całości problemów w niej zachodzących, pozwalają w sposób bardziej precyzyjny i konsekwentny wyjaśniać tworzenie się grup społecznych, ich trwanie, dynamikę rozwoju oraz spójność. Ma to nadzwyczaj istotne znaczenie dla formułowanych później szerszych generalizacji teoretycznych. Względna izolacja przestrzenna i bliskość kontaktów społecznych mieszkańców małych miast stwarzają przy tym warunki do weryfikowania dotychczasowych hipotez. Badania w Sławkowie podjęto w celu opracowania monografii problemowej tej miejscowości, tzn. takiego opisu, w którym zjawisko tożsamości kulturowej uznane zostało za znamienne i ważne dla badanej zbiorowości, zagadnienie zaś tożsamości kulturowej społeczności małego miasta za zagadnienie kluczowe. Z perspektywy tego właśnie zagadnienia, wysuniętego na czoło zainteresowań badawczych, dokonano charakterystyki różnych stron życia społeczności, a mianowicie tych „które pełnią w monografii niejako rolę tła centralnego problemu"... SPIS TREŚCI : Wprowadzenie Rozdział pierwszy Tożsamość kulturowa i społeczność lokalna jako problemy badawcze Rozdział drugi Historia i współczesność Sławkowa — Położenie geograficzne i charakterystyka miasta — Zarys dziejów miasta do 1945 roku — Sławków po II wojnie światowej Rozdział trzeci System przekazu kultury — Kontakty wewnątrzspołeczne i ich specyfika — Rola instytucji kulturalnych i oddziaływanie kultury masowej Rozdział czwarty Uwarunkowania identyfikacji mieszkańców z miastem — Środowisko zamieszkania w doświadczeniu sławkowian — poczucie społecznej satysfakcji i frustracji —— Opinie na temat sytuacji socjalnej i ekonomicznej w mieście —— Ocena stanu i wyposażenia miasta w urządzenia komunalne i socjalne —— Estetyka i porządek —— Poczucie bezpieczeństwa —— Aktywność społeczna — postawy i działania na rzecz miasta — Tendencje migracyjne i poczucie stabilizacji Rozdział piąty Wymiary tożsamości kulturowej społeczności małego miasta — Doświadczanie i waloryzowanie przestrzeni miejskiej —— Struktura przestrzeni małego miasta —— Symboliczny wymiar miejskiej przestrzeni —— Podział miasta w społecznej świadomości — poczucie miejskości —— Obiekty znaczące — Lokalna tradycja historyczna w świadomości społecznej —— Tradycje „początku" —— Chlubna przeszłość —— Historia „żywa" — Poczucie odrębności i świadomość wspólnoty —— Wizerunek własny mieszkańców Sławkowa —— Stosunek do obcych —— Przezwiska i uprzedzenia Podsumowanie Bibliografia — Materiały źródłowe Summary Zusammenfassung KAŻDY OFEROWANY EGZEMPLARZ JEST SPRAWDZANY W CELU WYKLUCZENIA EWENTUALNYCH DEFEKTÓW DRUKARSKICH ! ZAPRASZAM DO PRZEJRZENIA OFERTY KSIĘGARNI E-KODEKS NA AUKCJACH ALLEGRO !!! W przypadku dodatkowych pytań proszę przesłać wiadomość. |
|
|
|
|
|