The Settlers: Rise of an Empire to kolejna odsłona legendarnego cyklu gier strategicznych, zapoczątkowanego przez studio Blue Byte w 1993 roku. Po niezbyt dobrym przyjęciu przez fanów poprzedniego odcinka, zatytułowanego Dziedzictwo Królów, niemiecka firma zdecydowała się powrócić do starej konwencji, dorzucając garść interesujących nowości.

Głównym celem gry jest zarządzanie średniowiecznym miastem, począwszy od malutkiej wioski, na wielkiej i dobrze ufortyfikowanej metropolii kończąc. Na początku zmagań użytkownik wybiera bohatera, który wykorzystując swoje unikatowe zdolności, wspomoże tytułowych osadników w rozbudowie wioski. Dobrym przykładem jest tu Kupiec, potrafiący śpiewem odsunąć na bok problemy codziennej egzystencji, a co za tym idzie zwiększyć morale poszczególnych mieszkańców.

Podobnie jak w poprzednich odsłonach cyklu, także i w The Settlers: Rise of an Empire trzeba zadbać o pozyskanie surowców, które okażą się niezbędne w rozbudowie wioski. Wszystkie materiały muszą być zniesione do zamku przez tragarzy, ale gracz nie może samodzielnie wytyczać ścieżek, po których transportowane będą towary. To program zadecyduje, gdzie pojawi się droga, biorąc pod uwagę ruch jaki panuje na danym odcinku. Pewnym uproszczeniem w stosunku do pierwszych odsłon cyklu jest rezygnacja z usług geologów. Użytkownik od początku rozgrywki może zaobserwować, gdzie znajdują się interesujące go minerały i w zależności od aktualnych potrzeb, rozpocząć wydobycie.