WSTĘP
Pierwszy stały teatr austriacki w Krakowie zawdzięczał swoje założenie politycznym zmianom na ziemiach polskich — przyłączeniu Krakowa do Austrii w roku 1796. Polityczne zmiany spowodowały również jego likwidację — w r. 1809 miasto zostało włączone do Księstwa Warszawskiego. W okresie istnienia Wolnego Miasta Krakowa, 1815—1846, odwiedzały miasto prowincjonalne teatry austriackie, spośród których operowy zespół Karla Burghausera wyróżniał się ciekawym repertuarem, dobrymi śpiewakami i staranną inscenizacją.
Teatr austriacki lat 1796—1809, po nieszczęśliwej dyrekcji Wothego, zakończonej bankructwem i ucieczką przedsiębiorcy, przeszedł w zarząd Jacka Kluszewskiego. Będąc przedsiębiorcą sceny niemieckiej Kluszewski, zgodnie z udzielonym mu przywilejem, dawał przede wszystkim niemieckie przedstawienia. Obok nich jednak wprowadził i stopniowo zwiększał ilość polskich spektakli i — co w Polsce wyjątkowe — dawał je mieszanymi siłami, przy czym większość stanowili zwykle Austriacy mówiący po polsku. Kilkoro z nich spolonizowało się całkowicie i pozostało na polskiej scenie.
Letnie występy zespołów austriackich w Wolnym Mieście były pozbawione akcentów politycznych. Odbywały się za zgodą władz miasta i polskiego przedsiębiorcy, który nieźle na nich zarabiał w okresie, kiedy polskie przedstawienia były
(9)
Tytuł: TEATR AUSTRIACKI W KRAKOWIE W LATACH 1853 —1865
Autor: Jerzy Got
Wydawnictwo i rok wydania: WYDAWNICTWO LITERACKIE KRAKÓW — WROCŁAW
1984 Wyd. I
3tys.+283 egz.
Stan: -bdb lekkie przytarcia, przybrudzenia obwoluty
Oprawa: twarda
Ilość stron: 250 str.
Format: 15x21 cm
Ilustracje: posiada
Spis treści:
1. 2.
3.
4. 5. 6.
7. 8.
9. 10.
11.
12. 13. 14.
15.
16. 17. 18. 19.
SPIS ILUSTRACJI
Budynek teatru w Krakowie w r. 1845 17
Afisz z zapowiedzią pierwszego przedstawienia opery niemieckiej: Cyrulika sewilskiego Rossiniego, na dzień 12 III 1853 . 22 Sprawozdanie c.k. Teatru Krakowskiego na rok 1854 wydane przez Karola Schródera i Antoniego Heinleina .... 54 Afisz z zapowiedzią gościnnych występów baletu Franciszka
Weissa na dzień 13 XII 1853 59
Afisz z zapowiedzią Cara i cieśli A. Lortzinga na dzień
18 stycznia 1854 63
Afisz z zapowiedzią opery Belliniegb Norma na dzień 20 II
1854 68
Ira Aldridge w roli Otella . 77
Afisz z zapowiedzią opery Verdiego Hernani Bandyta na
dzień 20 XII 1854 79
Pepita de Oliva w tańcu el Ole 82
Afisz z zapowiedzią Otella Szekspira z Irą Aldridge'em na
dzień 7 XI 1854 87
Afisz z zapowiedzią występów Iry Aldridge'a w Kupcu weneckim Szekspira i Kłódce Bekerstaffa na dzień 9 XI 1854 . 88
Gustav Roger 91
Josef Staudigl w roli Orowista w operze Belliniego Norma 92 Afisz z zapowiedzią występu Josefa Staudigla w operze Me-yerbeera Robert Diabeł na dzień 14 III 1855 .... 93 Afisz z zapowiedzią opery Rossiniego Wilhelm Tell na dzień 23 III 1855 (występ Josefa Staudigla) . . ... .94
Lucylla Grahn 105
Róża Csiilag ,. . . 106
Gustav Walter w nieustalonej roli 121
Friederike Blum (córka dyrektora Friedricha Bluma) w nie-
(250)
ustalonej roli 136
Almanach teatru austriackiego w Krakowie na Nowy Rok j
(1858) . , i37
Eduard Klischnig (Małpa Mamock) w farsie Nestroya Der ,
Affe und der Brautigam (Małpa i narzeczony, przedstawienie
wiedeńskie, w roli Hechta — J. Nestroy) 140
Pozy Eduarda Klischniga w roli Małpy Mamock w farsie
Nestroya Der Affe und der Brautigam (Małpa i narzeczony) 141
Afisz z zapowiedzią występu Fryderyka Devrienta w roli
Hamleta Szekspira na dzień 11 II 1860 .146
Angelo Neumann 149
Afisz z zapowiedzią opery Rossiniego Wilhelm Tell na dzień
11 II 1860 151
Aleksander Strakosch . . . . . . . . . . . 165
Juliano Donato 167
Paszkwil Manifest cesarski 177
Wiązanka noworoczna na dochód suflera (1864) .... 184
Katharina Lanner 189
i. -.
Materiał ilustracyjny pochodzi z następujących zbiorów: Biblioteka Jagiellońska: U. 1—3, 6, 8, 10, 11, 14, 15, 20, 23, 25, 29 Hans-Hof-und Staatsarchiv Wien: ii. 28 Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Krakowie: ii. 4, 5 Zbiory prywatne: ii. 7, 9, 12, 13, 16—19, 21, 22, 24, 26, 27, 30
Zdjęcia wykonali:
Jerzy Got: ii. 7, 9, 12, 13, 16—19, 21, 22, 24, 26, 27, 30 Wojciech Plewiński :il. 1, 2, 4—6, 8, 10, 11, 14, 15, 23, 25, 28 Pracownia Fotograficzna Biblioteki Jagiellońskiej: ii. 3, 20, 29
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów : 7
Wstęp . 9
Rozdział I Nowy ład 15
Rozdział II Dyskusja o metodzie 37
Rozdział III Wobec braku innych zgłoszeń 46
Rozdział IV Stracone złudzenia .56
Rozdział V Opór ludności wobec życzliwych zamiarów rządu 70
Rozdział ' VI Aby umocnić niemiecki element 98
Rozdział VII W celu stłumienia polskich dążeń narodowych . 111
Rozdział VIII Niezdolna do życia instytucja 125
Rozdział IX Sezon zbliża się pogodnie do końca .... 143
Rozdział X Wilhelm Tell a sprawa polska 160
Rozdział XI Subwencję przesłać telegraficznie . . . . . 183
Aneks 197
Zusammenfassung . 227
Summary 233
Indeks osób 239
Indeks utworów scenicznych 245
Indeks miejscowości 248
Spis ilustracji ' 250
Strona o mnie
Moje aukcje (książki o zbliżonej tematyce. Kliknij.)
Uwaga! Na zdjęciach wokół liter możliwe charakterystyczne zniekształcenia - wynikają z konieczności kompresji zdjęć. W rzeczywistości zniekształcenia nie występują. Możliwe też błędy w opisie - z powodu niedoskonałości odczytu OCR, za co przepraszam.
