Autor: Jan Tadeusz Nowak

W zbiorach Muzeum przechowujemy tarcze z Bochni, Kałusza, Krosna, Ziemi Niskiej, Olkusza, Rudek, Sambora, Ziemi Starosamborskiej, Suchej, Tarnobrzega, Złoczowa, Żółkwi. Kolekcję uzupełniają miniatury tarcz z Brzeska, Kałusza, Nowego Sącza, Pilzna, Suchej, Tarnobrzega, Ziemi Miechowskiej i Złoczowa.Publikacja prezentuje unikatową kolekcję tzw. tarcz legionowych. Pod patronatem Naczelnego Komitetu Narodowego poszczególne miejscowości fundowały tarcze, do których każdy obywatel mógł wbić gwóźdź, wpłaciwszy wcześniej odpowiednią kwotę na fundusz wdów i sierot po poległych legionistach. Początkiem przedsięwzięcia było ufundowanie w Krakowie Kolumny Legionów 16 sierpnia 1915 r. Widząc zapał i ofiarność społeczeństwa, postanowiono wyjść z tą inicjatywą poza Kraków. Jednak fundowanie kolumn w innych, mniej zasobnych miastach, wymagałoby zbyt wiele pieniędzy od ciężko doświadczonych wojną mieszkańców. Zaproponowano więc formę mniejszą – tarcze. Projektowali je bardzo często artyści cieszący się dużym uznaniem, m.in.: Kazimierz Witkiewicz, Karol Stryjeński, Antoni Procajłowicz, Wojciech Brzega. Tarcze Legionów należą do wyjątkowych pamiątek. Na gwoździach można odczytywać wygrawerowane dziesiątki nazwisk, instytucji i miejscowości. Świadczą o ogromnym poświęceniu patriotycznym tego pokolenia Polaków, które po latach zaborów doczekało niepodległości w 1918 roku. Jest to jedyna taka kolekcja w Polsce.