Pionki są podobne do siebie jak kropelki wody. Jednakże w trakcie gry, zajmując na szachownicy różne pola, wypełniają najbardziej różnorodne role. Są pionki atakujące, jak też broniące. Pionki mogą stanowić o sile lub słabości pozycji. Teoria szachów nazywa je w różny sposób: izolowane i połączone, oddalone i odstałe, wolne i zablokowane, wiszące i zdwojone. Spotyka się pionka-klina, a nawet pionka-gwoździa.
Pionki są o wiele mniej mobilne niż figury. Z tego powodu często stają się obiektem ataku. Atakując je, siły bojowe jednoczą się w działaniu, co stanowi jeden z ważniejszych atrybutów gry.
Istnieją efektowne kombinacje związane ze schwytaniem króla, zdobyciem hetmana lub innych figur, ale nie mniej interesujące są operacje taktyczne, wykorzystywane przy chwytaniu pionków. Tutaj również można spotkać szeroki zakres najbardziej różnorodnych przykładów. Konfliktowe pozycje, w centrum których znajduje się pionek, często prowadzą do maksymalnych komplikacji, których rozwiązanie powoduje pogrom jednej ze stron.