TAJEMNICA WILCZEGO JARU + GORSZY NIŻ FASZYSTA PAWEŁ ZYZAK
Najnowsza książka Pawła Zyzaka Tajemnica Wilczego Jaru przenosi czytelnika w okres sprzed wybuchu społecznego latem 1980 roku. Osią narracji jest sprawa katastrofy autobusowej, która wydarzyła się 15 listopada 1978 roku w Beskidach.
Autor, łącząc style badacza, reportażysty oraz dziennikarza śledczego, dąży do wyjaśnienia przyczyn tragedii. Tłem dla tytułowej historii są największe katastrofy PRL-u. Paweł Zyzak wraca do wypadków z Osiecznicy i z Otłoczyna, do pożaru w rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach czy do wybuchu gazu w warszawskiej Rotundzie. Nie tylko stara się wyjaśnić towarzyszące im kontrowersje, ale ukazuje uniwersalny mechanizm działania władz, sterujących organami śledczymi oraz przekazem medialnym, po to, by zablokować rozprzestrzenianie się niewygodnych informacji.
Niniejsza książka stanowi emocjonalne świadectwo rodzin, które straciły w Wilczym Jarze swoich bliskich. Opisuje zmagania mieszkańców Żywiecczyzny z szarą rzeczywistością PRL-u, przedstawia meandry funkcjonowania lokalnej administracji, prokuratury, wojska i milicji.
Ukoronowaniem całości są wyniki historycznego śledztwa, które poprzez setki relacji i dokumentów zaprowadziło autora do konkretnych i niespodziewanych wniosków w sprawie przyczyn katastrofy w Wilczym Jarze.
Narastający na moście skowyt dobywający się z ludzkich gardeł. Silne uderzenie. Piskliwy dźwięk tarcia metalu o metal. Głuchy odgłos silnika i… Ryszard Bargiel ocknął się na dnie wąwozu: „Gdy podniosłem głowę, zobaczyłem, że jedzie podobny autobus jak nasz... w tym samym miejscu, tym samym otworem w barierze wpada do jeziora. Wpadał on przodem, miał zapalone światła”.
„Te światła widzę do teraz” – mówi dziś Józef Bojęś.
Z brzegu upadek, jakby w zwolnionym tempie, obserwował Janusz Kinek:
„…Widziałem jego długie cielsko, jak koziołkował, nie słyszałem pracy silnika. Przed tym na moście zobaczyłem ogień i słyszałem łoskot. (…) W czasie jak leciał, słyszałem krzyki, aby go zatrzymać i dalej, aby się ratować”.
Tak to widział Benedykt Szwed:
„Dźwięk silnika mieszał się z krzykiem ludzkim. Takim cichym jękiem. Zdawało się, że to ci ludzie w środku autobusu tak wyją. Na moście było wtedy ponad sto osób i to oni tak naprawdę wydawali ten dźwięk... Zrobił takie pół obrotu i spadł na dach.
Odbił się – dźwignął się raz i zatonął. Uderzenie o wodę to był taki wielki trzask. Po nim zapanowała zupełna cisza, jakby makiem zasiał. Przez kilkadziesiąt sekund nikt się do nikogo nie odzywał. Tylko pomruki…”.
Siła uderzenia była olbrzymia. Wewnątrz z mocowań powypadały siedzenia, a z okien wyleciały wszystkie szyby. Wedle ocen biegłych autokar zawadził jeszcze kabiną kierowcy o dno zatoki, co dopełniło bezmiaru zniszczeń...
35. rocznica katastrofy w Oczkowie
Autor głośnej biografii Lecha Wałęsy, laureat Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza
Nowa książka Pawła Zyzaka jest wycinkiem z jego osobistych przeżyć między rokiem 2008, kiedy zasłynął swą biografią Lecha Wałęsy, a rokiem 2010, kiedy emocje wokół publikacji dopiero dogasały. Książka jest krótką historią IPN w momencie, gdy Instytut na skutek działań obozu rządzącego przeszedł zasadnicze zmiany, które na trwałe zmieniły jego oblicze. Książka „słynnego magistra” jest wreszcie kontynuacją losów Lecha Wałęsy, uzupełniających jego książkową biografię. Autor przypomina zapomniane fakty z życia Wałęsy, dostarcza nam wiedzy o sposobie myślenia polskiego noblisty, o źródłach jego decyzji oraz przypomina i zestawia jego dokonania, znajdując dla nich wspólny mianownik.
Politycy i uczeni o pierwszej książce Pawła Zyzaka Lech Wałęsa. Idea i historia oraz o samym autorze:
„...on śmierdzi z kilometra, śmierdzi fałszem, śmierdzi bezczelnością, chamstwem. Ja mówię, faszyzm to mało. Bezpieka to mała sprawa”.
Lech Wałęsa – noblista, były prezydent RP
„…można mechanizmami też prawnymi starać się wymusić na IPN-ie, żeby dopuszczał w większym stopniu historyków spoza… zaklętego kręgu ludzi o radykalnych poglądach”.
Bronisław Komorowski – prezydent RP
„…praca magisterska… nie była pracą magisterską tylko paszkwilem i politycznym atakiem…”
Donald Tusk – premier RP
„Jest...Zyzak dzieckiem IPN i [Janusza] Kurtyki zgrabnie pływającym w potoku łajna…”
Tomasz Lis – dziennikarz (aktualnie TVP)
REKOMENDACJA:
„Książka Pawła Zyzaka pozostanie na zawsze ważnym świadectwem czasów ograniczania swobody wypowiedzi, a nawet naukowych poszukiwań w III Rzeczpospolitej. Jest ona również zapisem społecznej choroby, której charakterystycznym objawem jest »abdykacja rozumu«. Co najsmutniejsze choroba ta dosięgła przede wszystkim środowiska opiniotwórcze i intelektualne – dziennikarzy, naukowców i artystów”.
Sławomir Cenckiewicz
