Wojciech Grzelak Szamani, mumie, ałmysy
Tajemnice z serca Azji
KOS Katowice 2006
okładka miękka
302 strony + wklejka z kolorowymi zdjęciami + wkładka (mapa Ałtaju)
książka jest nowa
Ałtaj to kraina położona na południowym skraju Syberii Zachodniej, w samym środku Azji. Dzieją się tu rzeczy niezwykłe, gdzie indziej w takiej koncentracji niespotykane: szamani odprawiają swoje misteria, zapomniane ludy, które rozpłynęły się w pomroce dziejów, przypominają o swoim istnieniu budząc przerażenie obywateli Federacji Rosyjskiej, a ziemia objawia swój gniew wstrząsami o ogromnej sile. Jednym z głównych wątków książki są relacje dotyczące spotkań z ałtajskim śnieżnym człowiekiem, istotą przypominającą yeti, nazywaną przez Ałtajczyków ałmasem, czyli nieuchwytnym. Właśnie z obszaru Ałtaju pochodzą zaskakujące obserwacje tego reliktowego hominida. Przed trzema laty w ałtajskich górach znaleziono tajemniczą zmumifikowaną kończynę, określoną przez media jako "noga yeti". Pomimo badań prowadzonych w najważniejszych ośrodkach naukowych na świecie do tej pory nie poinformowano opinii publicznej, do przedstawiciela jakiego gatunku należy to znalezisko. Książka zawiera również historię fotografii wykonanej przez autora w odludnym zakątku Ałtaju, która wywołała burzliwą dyskusję w rosyjskiej i światowej prasie. Część jej uczestników, w tym również naukowcy, uznała to zdjęcie za przekonujący portret ałmasa.
Zdarzenia opisane w książce układają się w zdumiewającą sekwencję, wynikają jakby jedno z drugiego. Proces ten rozgrywa się nieomal na oczach czytelnika, który stopniowo pogrąża się całkowicie w egzotycznym świecie Ałtaju – zarówno tym dostrzegalnym, jak i tym, który pozostaje w większej części ukryty przed wzrokiem śmiertelników. Autor, mieszkający na Ałtaju od kilku lat, uczestniczył osobiście w wielu z przedstawionych w książce historii, poznał ich głównych bohaterów książki i spisał ich wypowiedzi. Poza prezentacją najnowszych świadectw związanych z tajemniczą włochatą istotą z gór Ałtaju oraz niespodziewanymi następstwami spotkań z nią, książka prezentuje rytuały szamanów, zadziwiające przygody archeologów badających scytyjskie mumie sprzed 2500 lat, protesty miejscowej ludności, która, nękana przez starożytne zjawy, pragnie ponownych pochówków znalezisk wydobytych z ałtajskich kurhanów, a także złowrogą zagadkę prehistorycznego ołtarza skalnego. Ponadto uchyla rąbka tajemnic lokalnej medycyny, opartej na cudownym wyciągu z rogów pewnego gatunku jelenia; jest również w niej mowa o zgubnych konsekwencjach nieprzemyślanych łowów. Stałym motywem książki są złowieszcze skutki lekceważenia przez człowieka współczesnego podstawowych prawd przyrody oraz lokalnych tradycji. Ponadto książka przynosi dużą ilość pasjonującego materiału etnograficznego podanego w popularnej formie i ciekawostki z życia współczesnych mieszkańców Ałtaju – małego, lecz bogatego w tradycje narodu Ałtajczyków. Na uwagę zasługuje rzetelność faktograficzna książki oraz jej reportażowa forma, która sprawia, że wędrówka z autorem po tej części świata staje się dla czytelnika niezapomnianą przygodą.
O autorze:
Wojciech Grzelak (ur. 1961), z wykształcenia filolog, wykonywał różne zawody. Autor wielu reportaży, artykułów naukowych i popularnonaukowych, a także opowiadań o rozmaitej tematyce. Publikuje w prasie polskiej, rosyjskiej, amerykańskiej i niemieckiej. Tłumaczy poezję, układa antologie wierszy, pisze również książeczki dla dzieci. Od 2001 roku dzieli swoje życie pomiędzy Beskidy oraz Ałtaj (Zachodnia Syberia), gdzie wykłada na uniwersytecie w Gornoałtajsku i angażuje się w sprawy syberyjskiej Polonii. Jego artykuł o ałtajskim ałmysie wydrukowany na łamach Nieznanego Świata został uznany za publikację roku 2004. Za umacnianie wielopłaszczyznowych związków pomiędzy Polską i Syberią władze rosyjskie i organizacje biznesowe w Polsce nagrodziły autora licznymi wyróżnieniami; otrzymał m.in. statuetkę Ambasador Polski. Dużo podróżuje po Azji, najczęściej samochodem.
