Fabryka Sztucznego Jedwabiu w Myszkowie



6 emisji (widoczne na zdjęciu) - prawdopodobnie pełen zestaw


start od połowy ceny za te papiery (wg Allegro)

idealny zestaw dla początkującego kolekcjonera oraz w celach inwestycyjnych (ceny papierów wartościowych systematycznie idą w górę: http://www.rp.pl/artykul/555245.html)

kto wie - może również zostaną wreszcie wypłacone odszkodowania za zawłaszczone mienie.......

Więcej o spółce:

Wytwarzanie sztucznego jedwabiu metodą kolodionową opatentował Hilaire de Chardonnet w 1885 r. Produkcję rozpoczęto w Belgii; na ziemiach polskich - w 1912 r. w Tomaszowie Mazowieckim. Po rozmowach w Koncernie Braci Lagache w Renaix utworzono w 1912 firmę Soie Artificielle de Myszkow-Bruxelles z kapitałem 25,6 mln franków belgijskich. Jednak do wybuchu pierwszej wojny światowej sztuczny jedwab wyprodukowano w niewielkich ilościach tylko w Tomaszowie; fabryka w Boryszewie k Sochaczewa była gotowa do podjęcia produkcji jednak została niemal zrównana z ziemią (1914 rok). Fabryka w Myszkowie rozpoczęła produkcję dopiero w 1925 roku; planowano wytwarzać jedwab metodą miedziową, jednak produkcję podjęto metodą wiskozową na maszynach szpulowych. Zakład zaprojektowano w Belgii i stamtąd sprowadzono większą część aparatury. W założeniu Fabryka Sztucznego Jedwabiu "Myszków" miała wytwarzać[zasłonięte]600-10 kg jedwabiu dobowo, jednak osiągięto tylko 274 t przez cały 1928 rok (ok 10%) i 280 t w 1938 (ok 5 % produkcji krajowej). W latach 30. w wielu branżach dochodziło do łączenia się przedsiębiorstw (na naszym podwórku znanym przykładem był koncern "Steinhagen i Saenger" zawiązany jeszcze pod koniec lat 20.); dopiero w 1933 doszło do porozumienia między spółkami z Tomaszowa, Chodakowa i Myszkowa celem utworzenia kartelu. Przed wojną roczne obroty Towarzystwa Akcyjnego Myszkowskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu sięgnęły 1,8 mln zł.

Zatrudnienie w fabryce wynosiło od ok 450 do ok 590 osób (w 1938 r). Pracownicy zrzeszeni byli w Związku Zawodowym Robotników Przemysłu Chemicznego; ów związek był prawdopodobnie jednym z "mocniejszych ogniw" Komunistycznej Partii Polski na terenie Myszkowa. Komitet Dzielnicowy KPP oraz młodzieżówka (KZMP) liczyły kilkanaście członków - jak widać partia ta nie miała dużego poparcia w gminie; jednak niektóre źródła wskazują, że KPP miała sporo sympatyków m.in. wśród tutejszych organizacji żydowskich i TUR, a w tym oddziale Z.Z. Robotników Przemysłu Chemicznego pod wpływami komunistów już w 1926 było ok 15%, a później miało być 40-50 % członków związku! Nie wiadomo o żadnym strajku, jednak wystąpiły problemy pracownicze w tej fabryce. Otóż w 1939 interpelację poselską złożył J. Milewski w sprawie uchylania się pracodawców od pertraktacji ze związkami, zwalczania związków zawodowych i represji (łącznie ze zwalnianem) stosowanych m.in. przez dyrektorów "Światowitu", fabryki "Myszków", innych. Rzeczywiście potwierdzono zarzuty i przeprowadzono skuteczną interwencję wobec dyrekcji "Światowitu". W stosunku do fabryki sztucznego jedwabiu minister stwierdził, że poważnych zatargów nie było - jedynie incydent w listopadzie 1938 między robotnikami a jednym z majstrów. Według danych za 1929 rok przeciętne pensje w fabrykach sztuczego jedwabiu wyniosły 147 zł miesięcznie, wobec 143 zł w cegielniach i przędzalniach oraz 183 zł w papierniach (średnie krajowe). Dokładniejszych informacji o warunkach pracy w tej fabryce brak.

Mało wiadomości mamy o wojennym losie fabryki. Na pewno pod koniec wojny była unieruchomiona (czy przez całą wojnę?), a w dniach 15-18. stycznia 1945 Niemcy wywozili wszystkie cenne sprzęty znajdujące się w okolicy - z tej fabryki zabrali główne elementy napędowe bez których działanie ocalałych maszyn nie było możliwe. Zabrane przez okupanta części z myszkowskiej fabryki sztucznego jedwabiu zostały wykorzystane do odbudowy fabryki w Żydowcach k Szczecina. Zabudowania przy ul. Waryńskiego zostały zaadaptowane na filię Zakładów Mięsnych "Pomer" z Warszawy (do końca lat 80.).

Mimo stosunkowo krótkiego istnienia rola tejże fabryki warta jest podkreślenia. Przemysł włókien sztucznych w dwudziestoleciu międzywojennym można było zaliczyć do przemysłu wysokich technologii - niewątpliwie była to nowoczesna gałąź przemysłu w której Polska uzyskała w I połowie lat 30. znaczącą 8. pozycję w ówczesnym świecie. Fabryka myszkowska była trzecią w kolejności polską fabryką która podjęła produkcję sztucznego jedwabiu, a uwzględniajac datę utworzenia spółki (1912) - drugą! Co prawda miała słabszą pozycję w kraju, jednakże była to jedyna tego typu fabryka w całym województwie [kieleckim]. Obok papierni było to drugie przedsiębiorstwo w Myszkowie, które nie odczuło poważnie wielkiego kryzysu gospodarczego; ciekawy jest też fakt działania Związku Zawodowego i jego powiązań z KPP.

Obecnie pozostałości po zabudowaniach wyglądają następująco: od strony torów kolejowych niszczejąca hala z dachem kopułowo-mansardowym (grozi zawaleniem), obok niej kamienica czynszowa z jasnego kamienia. Równolegle do ul. Waryńskiego stała długa hala z jasnego kamienia (fot. 1) - obecnie znacznie zniszczona (pozbawiona dachu); w głębi pozostałość po wieży ciśnień i jakiejś dużej wieży (fot. 2). Na tym terenie działa stacja paliw; niedługo ma powstać również złomowisko. Zwróćmy uwagę na te pozostałości - z czasem będzie ich coraz mniej, a niedługo jedyną pamiątką może być tylko nazwa drogi biegnącej na południe od dawnej fabryki - ulica Jedwabna...

Najwięcej na ten temat poczytać można w opracowaniu Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego "Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego" wyd. w latach 1[zasłonięte]995-20, a dokładnie t. 7: K. Hempel "Historia polskiego przemysłu włókien sztucznych", Warszawa-Gliwice 1998 (główne źródło do dzisiejszego wpisu). Poza tym wykorzystano: Ciechocińska M: Położenie klasy robotniczej 1929-39, Warszawa 1965 ; Ławnik J: KPP w województwie kieleckim 1[zasłonięte]918-19, Wyd. WSP, Kielce 1994 ; Poliński D. (red): Warunki pracy i życia w Polsce międzywojennej w świetle badań społecznych, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1980 ; Przewodnik po Zagłębiu Dąbrowskim, Sosnowiec 1939.

Przedstawione dokumenty pochodzą z prywatnej kolekcji.
Zdjęcie obrazuje analogiczny egzemplarz.

UWAGA!!! ZDARZAJĄ SIĘ PRÓBY PODSZYCIA PODE MNIE I WYŁUDZENIA ZAPŁATY - PROSZĘ DOKŁADNIE SPRAWDZAĆ SKĄD I OD KOGO PRZYCHODZĄ WIADOMOŚCI!!!!