|
Szarotka alpejska
Leontopodium alpinum
Pokrój
Niska roślina, cała pokryta gęstym, filcowatym kutnerem, który chroni ją przed zimnem, gorącem i nadmiernym parowaniem.
Liście
Wąskolancetowate, skrętoległe, zwężające się ku podstawie, szarawoniebieskie. Ich nasady zwężają się w niewyraźny ogonek liściowy. Przy ziemi występuje kępka liści różyczkowych szerszych nieco od liści łodygowych i mających dłuższe ogonki.
Kwiaty
Kwiatostan tworzą koszyczki zebrane w szczytowy baldaszkowy kwiatostan. Pod nimi występuje kilka liści tworzących okrywę podkwiatostanową (przez laików uważane są one za płatki korony). Są one dużo większe od liści łodygowych. Wewnątrz koszyczków kwiaty męskie, obrzeżone kwiatami żeńskimi. Pojedynczy kwiat żeński składa się z czteroząbkowej korony i słupka z długą szyjką i dwudzielnym znamieniem. Kwiat męski ma 5-ząbkową koronę i 5 pręcików o pylnikach zrośniętych w rurkę. Kielich przekształcony w puch kielichowy.
Owoc
Niewielkie jednonasienne niełupki (1 mm) z puchem kielichowym długości 3–4 mm.
- Rozwój
- Bylina. Okres kwitnienia: lipiec-sierpień. Najpierw zakwitają środkowe koszyczki w kwiatostanie.
- Siedlisko
- Występuje najczęściej w piętrze alpejskim, rzadziej subalpejskim, na nasłonecznionych górskich murawach, półkach skalnych, często w miejscach trudno dostępnych. Roślina światłolubna i wapieniolubna, występująca wyłącznie na glebach zasadowych (wapień). W Tatrach najwyższe odnotowane jej stanowisko znaleziono na Wielkiej Turni (1840 m n.p.m.). Zdarza się spotkać ją jednak dużo niżej, np. na stromych ścianach Bramy Kraszewskiego w Dolinie Kościeliskiej i na Nosalu. Dość licznie występuje w Wąwozie Kraków. Szarotka alpejska jest reliktem epoki lodowcowej.
Uprawa
Jest uprawiana jako roślina ozdobna w ogródkach skalnych. Należy jej zapewnić stanowisko w najwyższym punkcie ogródka, lub w szczelinach pionowych skał, źle bowiem znosi nadmiar wody w glebie. Może rosnąć na jałowej glebie, ale musi być ona bogata w wapń.
Zagrożenia i ochrona:
Na terenie Polski gatunek objęty jest ochroną gatunkową ścisłą. Szarotka alpejska chroniona jest w wielu innych krajach Europy, między innymi w Szwajcarii, Słowenii (od 1898) i Rumunii (od 1933). Dawniej była bardziej zagrożona wskutek zrywania.
Obecność w kulturze i symbolice
-
-
Ze względu na białe kwiaty szarotka uważana jest w Szwajcarii za symbol czystości, niewinności. Szarotka alpejska jest kwiatem narodowym Szwajcarii.
-
-
Szarotka w formie korpusówki jest noszona na kołnierzach współczesnych mundurów jednostek podhalańskich Wojska Polskiego.
-
Była kiedyś nazywana na Podhalu kocią łapką. |
|
|
Przedmiotem aukcji jest roślina w donieczce.
| |
