Iwona Michalak-Widera

Syczące wierszyki

Materiał językowy do utrwalania wymowy głosek syczących

Książeczki  (drugi tytuł "Szumiące wierszyki" dostępny na innej naszej aukcji) zawierają krótkie teksty rymowane do automatyzacji głosek: pierwsza - szeregu szumiących, a druga - szeregu syczących. W każdej publikacji jest około dziewięćdziesięciu wierszyków, częściowo zilustrowanych. Ich podział zgodny jest z porządkiem prowadzenia terapii poszczególnych dźwięków. Rozpoczęto od izolacji danej głoski, poprzez logotomy, nagłos wyrazowy pierwszej z szeregu ćwiczonych głosek, następnie śródgłos, ewentualnie wygłos. Stopniowo wprowadzano kolejne z głosek w szeregu.

Zaprezentowane teksty w większości pochodzą z literatury pięknej, czasopism dla dzieci lub podręczników dla klas nauczania zintegrowanego. Niektóre z nich to modyfikacje wierszy popularnych poetów lub autorskie wytwory, co wynikło z potrzeby wielokrotnego użycia wybranego dźwięku. Zastosowanie krótkich rymowanek w automatyzacji poszczególnych głosek spowodowane było przyjemnością, z jaką dzieci słuchają łatwo wpadających w ucho wierszyków. Częstość ich powtórzeń wywołuje wrażenie zabawy, a nie żmudnych ćwiczeń. 

Ilustrowanie wszystkich możliwych do narysowania desygnatów użytych w wierszach wynikło z kilkunastoletnich doświadczeń autorek w terapii dzieci z upośledzeniem umysłowym. Na przykład jednozwrotkowy wiersz "Entliczek-pentliczek" zawiera aż jedenaście zobrazowanych wyrazów. Forma pokazu i pracy na konkretnym przedmiocie umożliwia dzieciom czytanie oraz pamięciowe opanowanie tekstu, które często sprawia im kłopot. 
Ogólnie wiadomo, że jedynie ciągłe powtórzenia sprzyjają bezbłędnej realizacji danej głoski. Jeżeli tym powtórkom towarzyszy forma rymowana i obraz graficzny, to ułatwiają one zadanie zautomatyzowania dotychczas nieprawidłowo brzmiącej głoski.

Książeczkę "Szumiące wierszyki" otwiera wierszyk "Szumiszsz". Logopeda czyta cały tekst, a dziecko wymawia wyłącznie przedłużone "szszsz" w izolacji. W kolejnym wierszu uczeń wybrzmiewa tylko logotomy utrwalanej głoski. W trzeciej rymowance w ramkach umieszczono wyraz "szybko". Poinstruowane dziecko wypowiada powyższe słowo, a logopeda, jak w poprzednich przypadkach, mówi pozostały tekst. Następny wierszyk jest przykładem, jak osoba nie potrafiąca czytać, może odtworzyć niemalże cały wierszyk. Logopeda ćwiczy wybrzmiewanie czasownika "szumi" wielokrotnie pojawiającego się w tekście, a także zilustrowanych rzeczowników, co pozwala na wyrecytowanie przez dziecko trzech fraz wiersza bez dosłownego odczytywania tekstu. 
"Szumiące wierszyki" i "Syczące wierszyki" to pozycje, które powinny być uzupełnieniem warsztatu każdego logopedy. Uatrakcyjnią zajęcia zwłaszcza z dziećmi małymi bądź o specjalnych potrzebach edukacyjnych, zaś materiał w nich zawarty wystarczy na kilka miesięcy pracy z głoskami danego szeregu. 
Wierszyki w obydwu książkach stanowią wyłącznie matrycę, którą można kserować, powiększać do formatu A4 i wklejać do zeszytów w trakcie prowadzenia terapii dyslalicznej.