Sword of the Stars to kosmiczna gra strategiczna zrealizowana w konwencji 4X (Xplore, Xpand, Xploit i Xterminate). Znajdziemy w niej zarówno rozległą, trójwymiarową mapę przestrzeni kosmicznej, stanowiącą centrum naszych poczynań, turowy system budowy imperium, możliwość eksploracji planet, a także specjalny tryb walki gwiezdnej przywodzący na myśl takie gry jak Homeworld (pełne 3D, czas rzeczywisty). Cel rozgrywki jest dokładnie taki sam jak w innych przedstawicielach gier strategicznych typu 4X (jak np. Master of Orion czy Galactic Civilizations), tzn. objęcie pieczy nad jedną z nacji i podbój kosmosu. W tej produkcji możemy zająć się dowodzeniem jednej z czterech ras: Ludzi, Hiverian, Tarkasian i Liirian. Wszystkie diametralnie różnią się między sobą wizualne i technologicznie, a także posiadają swoje mocne i słabe punkty. Każda z nich wykorzystuje także inny sposób podróży pomiędzy systemami gwiezdnymi, np. Hiverianie poruszają się z prędkością podświetlną, a Ludzie wykorzystują specjalnie punkty załamania się przestrzeni.

Ważnym elementem gry jest postęp. Autorzy proponują ponad 150 ulepszeń do odkrycia. Drzewo wynalazków nie jest za każdym razem takie samo – w każdej rozgrywce jego trzon pozostaje niezmienny, lecz już poszczególne gałęzie czy grupy wynalazków generowane są losowo. Jak łatwo zauważyć, taki zabieg bardzo urozmaica nasze zmagania. Niemniej istotnym aspektem jest budowa floty. W sumie możemy konstruować okręty zaliczane do trzech klas: niszczyciele, krążowniki i potężne okręty liniowe (tzw. Dreadnought), dobierając w tym celu poszczególne części i rodzaje wyposażenia, bronie, pancerze, silniki, czy sekcje kadłuba. Asortyment uzbrojenia składa się sponad 40 broni podzielonych na sześć klas (m.in.: wieżyczki defensywne i potężne działa energetyczne).

Sword of the Stars oferuje szereg scenariuszy i kampanii przeznaczonych dla pojedynczego gracza, jak i pełnoprawny tryb wieloosobowy pozwalający na równoczesną zabawę ośmiu osób za pośrednictwem sieci lokalnej oraz Internetu.