Aktywność kulturalna i postawy twórcze to uzupełniające się wzajemnie zachowania ludzi, będące wynikiem ich związku z tradycją kulturową i utrwalonym w świadomości poczuciem tożsamości i więzi z konkretną rzeczywistością kulturową i społeczną.
Autorzy, którzy podjęli rozważania na ten temat, poprzedzone badaniami terenowymi na obszarze Polski i poza jej granicami, dowodzą, że zarówno tradycja, jak i kultura współczesna rodzą się na poziomie grupy lokalnej.
Treść tomu podzielono na cztery części: Aktywność kulturalna i postawy twórcze, Twórcze postawy jednostek, Komunikat ikoniczny i zwyczajowo-obrzędowy jako twórcza postawa wobec tradycji, Instytucjonalna działalność twórcza a pamięć o przeszłości. Badacze odwołują się do więziotwórczych i kulturotwórczych wartości aktywności kulturalnej, do tradycji patriotyzmu lokalnego i narodowego jako kreatora postaw twórczych. Zwracają uwagę na potrzeby estetyczne, religijne i normatywne oraz podkreślają rolę współczesnych organizacji i instytucji kulturalnych jako nosicieli tradycji i pamięci o przeszłości.




Wstęp - Irena Bukowska - Floreńska


Władysław Jacher
Aktywność kulturalna jako czynnik więzi społecznej w społecznościach lokalnych i regionalnych
Ryszard Kantor
Współczesna działalność kulturoznawcza na poziomie grupy lokalnej
Irena Bukowska-Floreńska
Postawy twórcze i aktywność kulturalna na Górnym Śląsku
Andrzej Brencz
Tworzenie się więzi regionalnych na "dawnym" i "nowym" pograniczu - przykład "regionu kozła lubuskiego"
Helga Bieniusa
Współczesne formy aktywności twórczej we wsi Żyrowa w opolskim
Kornelia Lach
Aktywność kulturalna wspólnot lokalnych na pograniczu śląsko - morawskim
Adam Bobryk
Amatorka twórczość artystyczna mniejszości polskiej w Republice Litewskiej 1[zasłonięte]944-19


Maria Śmiełowska
Twórcza aktywność jednostek w kreowaniu własnej przestrzeni lokalnej
Edyta Korepa
Wpływ nieprofesjonalnych pisarzy na rozwijanie świadomości regionalnej mieszkańców pogranicza
(na przykładzie twórczości Emanuela Grima w Cieszyńskim)
Bronisław Dymara
Wiersze dzieci jako forma aktywności twórczej i przejaw związków z kulturą lokalną
Kinga Czerwińska
Współczesna twórczość samorodna - studium artysty
Tadeusz Mikołaj Trajdos
Twórczość Stanisława Wyrtla (Orawa, Zubrzyca Górna)
Grzegorz Błahut
Amatorskie kino Franciszka Dzidy w Chybiu jako wartość kulturowa lokalnej społeczności


Olga Goldberg - Mulkiewicz
Komunikat ikoniczny na pograniczu kulturowym i etnicznym.
Żydowska wycinanka w procesie przemian
Zdzisław Kupisiński SVD
 Liderzy w obrzędowości pogrzebowej i ich znaczenie w kontynuacji tradycji na pograniczu regionów etnograficznych opoczyńskiego i radomskiego
Józef Nowak
Zespoły kolędnicze z kozą i z koniem na tomaszowskim pograniczu polsko - ukraińskim
Barbara Bazielich
Niedźwiedzie tradycje


Urszula Kaczmarek
Stowarzyszenia kulturalne jako przejaw aktywności twórczej społeczności lokalnej pogranicza.
Przykład Gorzowa Wielkopolskiego
Joanna Świtała - Mastelarz
Bielowickie Stowarzyszenie Twórców i Przyjaciół Kultury Ludowej w Opoczyńskiem.
Idee i inspiracje
Tomasz Michalewski
Muzeum Regionalne i jego znaczenie w społeczności lokalnej
(na przykładzie działalności Konrada Mientusa)
Dobrawa Skonieczna
Prywatne "muzeum" "Ocalenie" - obraz życia i twórczości Jana Talika
Dorota Świtała - Trybek
Muzeum Miejskie im . Maksymiliana Chroboka w Rudzie Śląskiej jako inicjator zróżnicowanych form życia kulturalnego