Opis książki

Strindberg August (1[zasłonięte]849-19), szwedzki dramatopisarz, prozaik, eseista, publicysta i poeta. Tragiczne przeżycia z dzieciństwa, na które złożyła się śmierć matki i pięciorga rodzeństwa oraz brak więzi uczuciowej z ojcem, zaważyły na psychice i twórczości Strindberga. Długo szukał swojej drogi życiowej, studiując po trosze medycynę, filozofię, parając się dziennikarstwem i aktorstwem.
Pisać zaczął na przełomie lat 60. i 70. XIX w., pozostając pod wrażeniem lektury H. Ibsena, S. Kierkegaarda, G. Brandesa i H.T. Buckle’a. Pierwszymi znaczącymi utworami w jego twórczości były dramat Mistrz Olof (1872) i powieść Czerwony pokój (1879). Po tym ostatnim, okrzyknięty przywódcą radykalnej młodzieży w Szwecji, zwrócił się ku tematyce historycznokulturowej, co zaowocowało m.in. dwutomowym dziełem Naród szwedzki (1882) oraz zbiorem nowel Szwedzkie losy i przygody (1882).
Zdeklarowany antyfeminista, czego źródła należy być może upatrywać w braku szczęścia do kobiet (jego trzy małżeństwa okazały się porażką), w zbiorach Dzieje małżeńskie I (1884) i Dzieje małżeńskie II (1885), będących głosem w polemice na temat emancypacji, ograniczył rolę kobiety do funkcji żony i matki. Powieścią Syn służącej (1886) otworzył nowy rozdział swojej twórczości, w którym rangę prawdziwej literatury nadał jedynie utworom autobiograficznym. Powstała wówczas m.in. Spowiedź szaleńca (1893) – zaliczana do najoryginalniejszych powieści europejskich. Począwszy od 2. połowy lat 80. Strindberg zajął się tworzeniem dramatów naturalistycznych, z których największy rozgłos zyskały: Koledzy (1886), Ojciec (1887) i Panna Julia (1888).
Konflikt ze środowiskiem artystycznym Europy Zachodniej, gdzie Strindberg udał się w 1892, spowodował u niego głęboki kryzys psychiczny, objawiający się m.in. atakami manii prześladowczej. Literackim odzwierciedleniem tego trudnego okresu stały się książki Inferno (1897) i Legendy (1899). Po powrocie do Sztokholmu pisarz wzbudził entuzjazm dramatami historycznymi, wzbogaconymi psychologicznie: Gustaw Waza (1899), Eryk XIV (1899), Karol XII (1901) i Krystyna (1903), oraz nawiązującymi do konwencji baśniowej sztukami: Oblubienica ślubna (1902) i Biały łabędź (1902). Dramatem Gra snów (1902) Strindberg zasłużył sobie na miano prekursora ekspresjonizmu. W 1907, wspólnie z reżyserem A. Falckiem, pisarz założył Własny Teatr, dla którego napisał cykl sztuk kameralnych: Burza (1907), Pogorzelisko (1907), Sonata widm (1907) oraz Pelikan (1907). Dramaty te, kompozycją nawiązujące do utworów muzycznych, łączące nierealistyczne wizje z naturalistyczną ostrością postrzegania świata, ukazują ludzi uwikłanych w niszczące sytuacje życiowe, atakują fałsz i zakłamanie.
Żalowi za odchodzącym życiem poświęcił Strindberg swoją ostatnią sztukę Wielki gościniec (1909). Pisarz wielkiego formatu, który wyprzedził wiele europejskich prądów artystycznych, uważany za prekursora dramatu symboliczno-ekspresjonistycznego, nie doczekał się uznania tylko w swoim kraju.
Szwedzka Akademia nigdy nie zdecydowała się uhonorować go Nagrodą Nobla. Powód? – Strindberg niepochlebnie wypowiedział się o A. Noblu jako wynalazcy dynamitu. Na język polski utwory pisarza tłumaczyli m.in.: J. Klemensiewiczowa, L. Staff, M. Żurowska.
Hasło opracowano na podstawie “Słownika Encyklopedycznego - Literatura Powszechna” Wydawnictwa Europa. Autorzy: Anna Cisak, Maria Żbik. ISBN 83[zasłonięte]85336-5. Rok wydania 1999.

Uwagi:

Oprawa lekko wytarta, brzegi stron trochę zakurzone i poplamione.