Zjawiska i procesy marginalizacji społecznej są przedmiotem zainteresowania naukowego od dawna, wzrasta bowiem liczba ludzi z rozmaitych powodów biorących udział w życiu zbiorowym w mniejszym stopniu niż jego pozostali uczestnicy. Współcześnie marginalizacja przybiera charakter problemu społecznego o zasięgu globalnym, wymaga zatem przeciwdziałania w interesie całej ludzkości. Z pedagogicznego punktu widzenia zasadnicze znaczenie mają działania pomocowe, profilaktyczne, wsparcie, ratownictwo, mające na celu przeciwdziałanie zjawisku, ale także poszukiwanie realnych przykładów wykorzystania zasobów i potencjału lokalnego środowiska w pobudzaniu działań społecznych. Niepoślednią rolę odgrywają tu organizacje pozarządowe (NGO-sy). Przykładem takiej organizacji, dającej młodzieży szansę uczestnictwa w życiu społecznym, zachęcającej i jednocześnie uczącej tego uczestnictwa, poznawania i rozwijania własnych możliwości, a także zdolności do znajdowania oparcia w rówieśnikach i dorosłych, nawiązywania więzi i budowania poczucia przynależności, jest Stowarzyszenia Tratwa. Celem autorki było poznanie form, metod, uwarunkowań i efektów działalności Stowarzyszenia w aspekcie profilaktyki marginalizacji młodzieży, a także odpowiedź na pytanie: jak doświadczenia aktywności w Stowarzyszeniu Tratwa wpłynęły na funkcjonowanie młodzieży uczestniczącej w jego działaniach? Praca składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym autorka omawia pojęcie młodzieży, koncepcje młodości, marginalizację polskiej młodzieży, jej style życia, wartości i poglądy w świetle badań. W drugim - marginalizację społeczną, m.in. przyczyny i skutki zjawiska, perspektywy przeciwdziałania marginalizacji, rolę organizacji społecznych w profilaktyce marginalizacji. Trzeci rozdział przedstawia działalność Stowarzyszenia Tratwa, m.in. jego genezę, podstawy prawne, cele i ważniejsze inicjatywy w latach 1[zasłonięte]996-20. Rozdział czwarty poświęcony został młodzieży i dorosłym w Stowarzyszeniu Tratwa. Autorka dokonuje tu m.in. analizy socjodemograficznej badanej młodzieży, uwarunkowań jej aktywności w Stowarzyszeniu, roli liderów i dorosłych w Tratwie. Rozdział piąty dotyczy Stowarzyszenia Tratwa jako miejsca profilaktyki marginalizacji młodzieży. Omówione tu zostały m.in. formy aktywności i działania animacyjne Stowarzyszenia, opinie tratwowiczów na temat wartości własnej aktywności, typy doświadczeń wyniesionych z działalności w Tratwie, a także opinie badanej młodzieży o Stowarzyszeniu Tratwa.
Rozdział 1. Młodzież jako element struktury społecznej
Pojęcie młodzieży i młodości
Koncepcje młodości w ujęciu M. Mead i E. H. Eriksona
Oblicza marginalizacji współczesnej młodzieży polskiej
Style życia, wartości, poglądy młodzieży polskiej w świetle badań
Rozdział 2. Marginalizacja społeczna i jej identyfikacja-dylematy definicyjne
Wokół interpretacji pojęć: marginalność, marginalizacja społeczna, ekskluzja
Kryteria identyfikacji grup marginalnych
Przyczyny i skutki marginalizacji społecznej
Perspektywy przeciwdziałania marginalizacji
Rola organizacji społecznych w profilaktyce marginalizacji
Rozdział 3. Działalność Stowarzyszenia Tratwa w latach 1[zasłonięte]996-20
Sektor pozarządowy w Polsce
Geneza i powstanie Stowarzyszenia Tratwa
1. Interdyscyplinarna Placówka Twórczo-Badawcza "Pracownia" (1[zasłonięte]977-19)
2. Program "Tratwa" (1[zasłonięte]993-19)
Podstawy prawne, cele i organizacja działań Stowarzyszenia Tratwa
Działalność Stowarzyszenia Tratwa w latach 1[zasłonięte]996-20
1. Okres "punktowy" (1[zasłonięte]996-19)
2. Profesjonalizacja działań (1[zasłonięte]998-20)
3. Okres "laboratoryjny" (2[zasłonięte]001-20)
Rozdział 4. Młodzież i dorośli w Stowarzyszeniu Tratwa
Charakterystyka socjodemograficzna badanej młodzieży
Uwarunkowania aktywności młodzieży w Stowarzyszeniu Tratwa
Liderzy Stowarzyszenia Tratwa jako koordynatorzy działań
Rola dorosłych w Stowarzyszeniu Tratwa
Rozdział 5. Stowarzyszeni Tratwa jako miejsce profilaktyki marginalizacji młodzieży
Formy aktywności i działania animacyjne w Stowarzyszeniu Tratwa
Wartość własnej aktywności w opiniach tratwowiczów
Typy doświadczeń Tratwa w opinii badanej młodzieży
Stowarzyszenie Tratwa w opinii badanej młodzieży
Uwarunkowania działalności Stowarzyszenia Tratwa w latach 1[zasłonięte]996-20