Stowarzyszenie Ludu Polskiego w Królestwie Polskim

26-09-2014, 10:06
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Cena kup teraz: 79.99 zł

Użytkownik historycznySquad

numer aukcji: 4552501413

Miejscowość Internet

Koniec: 26-09-2014 10:01:36

Dodatkowe informacje:
Tematyka: Konspiracja, partyzanci
Stan: Używany

historycznySquad

Stowarzyszenie Ludu Polskiego w Królestwie Polskim. Gustaw Ehrenberg i "świętokrzyżcy"
Ossolineum 1978
480 s., tw., 24 cm
stan dobry

SPIS TREŚCI

Od Komitetu Redakcyjnego............................V

Wykaz skrótów .................................XI

Studia

Stefan Kieniewicz, Przedmowa ......................... 3

Włodzimierz Djakow, Stowarzyszenie Ludu Polskiego w Królestwie Polskim (1836—1839) 11

Wiktoria Śliwowska, Dlaczego „świętokrzyżcy"?.................. 72

Maria Janion, Literatura i spisek......................... 77

|Boleslaw Łopuszański|, Przegląd źródeł pochodzenia polskiego i polskich opracowań dotyczących dziejów Stowarzyszenia Ludu Polskiego w Wolnym Mieście Krakowie i w Królestwie Polskim (1[zasłonięte]835-18) .........................101

Włodzimierz Borys, Igor Niefiedow, Dokumenty programowe i inne materiały do dziejów Stowarzyszenia Ludu Polskiego w zbiorach Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego we Lwowie ............................116

Bolesław Szostakowicz, Warszawscy członkowie Stowarzyszenia Ludu Polskiego

we Wschodniej Syberii (na podstawie materiałów Archiwum Państwowego w Irkucku) 148 Dora Kacnelson, „Świętokrzyżcy" na katordze nerczyńskiej (na podstawie materiałów

Państwowego Archiwum Okręgu Czityńskiego) ................155

Materiały Część I. Dokumenty programowe i teksty agitacyjno-propagandowe

1. [Ustawa Stowarzyszenia Ludu Polskiego], 22 VII 1835 ............. 161

2. Rozwinięcie Ustawy Stowarzyszenia] L[udu] P[olskiego], 5 i 6 VIII 1835...... 169

3. Dalsze rozwiniecie Ustawy Stowarzyszenia Ludu Polskiego, [3 XII 1835-styczeń 1836] 174

4. [Ustawa Związku Włościańskiego, grudzień 1835-styczeń 1836] ......... 177

5. [Ustawa karna, 1 XII 1835].......................... 181

6. [Ustawa Patriotycznego Stowarzyszenia Polek, b.d.] .............. 185

7. [Uzupełnienia do Ustawy Patriotycznego Stowarzyszenia Polek, druga połowa 1835— Początek 1836] ................................ jgg

8. Zasady republikańskie, [1[zasłonięte]836-18, przed lutym 1838] . . . . . . . . . . .... 189

9. Wszechwładztwo ludu, [przed czerwcem 1838]...... .... 192

10. Jedyny wszechwladca - lud, [przed czerwcem 1838] ............... 195

11. [Mowa na pogrzebie studenta krakowskiego Wojciecha Bednarczyka nie pozniej niż czerwiec 1838] ....... ' 199

12. [Ustawa organizacji warszawskiej Stowarzyszenia Ludu Polskiego, grudzień 1837] . . 202

13. Odezwa do Żydów, [maj 1838].........................207

14. Dwa warianty tekstu ,,O wojnie moralnej z despotyzmem, [przed kwietniem 1838] . . 210

Część II. Zeznania śledcze i protokoły konfrontacji

15. Zeznania Prawdymowa Wyrzykowskiego, Warszawa 27—28 V/8—9 VI 1838 .... 217

16. Zeznania Gustawa Ehrenberga, Warszawa 7/19—9/21 VII 1838 ..........227

17. Zeznania Stanisława Morozewicza, Warszawa 7/19 VII 1838 ...........248

18. Zeznania Michała Olszewskiego, Warszawa 12/24—16/28 VII 1838 ........265

19. Zeznania Aleksandra Ambrożewicza, Warszawa 12/24 VII 1838..........273

20. Zeznania Michała Gruszeckiego, Warszawa 13/25 VII—26 IX/8 X 1838......277

21. Zeznania Aleksandra Krajewskiego, Warszawa 15/27 VII-22 VII/3 VIII 1838 .... 283

22. Zeznania Karola Balińskiego, Warszawa 15/27 VII 1838 .............290

23. Zeznania Antoniego Wałeckiego, Warszawa 18/30 VII—8/20 X 1838.......292

24. Zeznania Aleksandra Bielińskiego, Warszawa 18/30 VII 1838 ...........300

25. Zeznania Marcelego Brochockiego, Warszawa 20 VII/1 VIII 1838.........303

26. Zeznania Eugeniusza Żmijewskiego, Warszawa 25 VII/6 VIII 1838.......307

27. Zeznania Władysława Rabcewicza, Warszawa 27 VII/8 VIII 1838.........314

28. Zeznania Konstantego Sawiczewskiego, Warszawa 29 VII/10 VIII-23 IX/3 X 1838 . . 322

29. Zeznania Onufrego Świerczewskiego, Warszawa 1/13 VIII 1838..........329

30. Zeznania Aleksandra Wężyka, Warszawa 18/30 VIII-26 IX/8 X 1838.......331

31. Zeznania Karola Podlewskiego, Warszawa 3/15 VIII 1838-22 VII /3 VIII 1839 .... 345

32. Zeznania Karola Bogdaszewskiego, Warszawa 24 VII/5 VIII-18/30 VIII 1839 ... 371

Część III. Korespondencja władz zaborczych i konfirmacje wyroków

33. Przekład raportu rezydenta rosyjskiego w Krakowie Ungera-Stemberga, {Kraków 2/17 IV 1838] ................................410

34. Iwan Paskiewicz do Aleksandra Czernyszowa, Warszawa 22 X/[3 XI] 1838.....412

35. Raport Iwana Paskiewicza dla Mikołaja I o wyrokach zapadłych w sprawie oskarżonych

o przynależność do Stowarzyszenia Ludu Polskiego, Warszawa 21 V/[3 VI] 1839 . . 415

36. Raport Warszawskiej Komisji Śledczej dla Iwana Paskiewicza o rezultatach śledztwa

w sprawie „kolka łomżyńskiego", Warszawa 10/22 XI 1839............418

37. Konfirmacja wyroku w sprawie uczniów gimnazjum kieleckiego, Warszawa 7/19 IV 1841 426

Indeks nazwisk .................................427

Spis ilustracji ..................................473

Darmowy Hosting na Zdjęcia Fotki i Obrazki

INDEKS NAZWISK* Adam (pseud.) zob. Sawicz Franciszek Adamowska, córka Stróżkiewiczowej, właśc. maj. Stróże koło Gorlic 411 Adler, lichwiarz 367, 377-379 Aleksander 1(1777—1825), cesarz ros. od 1801 r. 242, 290 Aleksander II (1[zasłonięte]818-18), cesarz ros. od 1855 r. 73, 228, 265, 274, 284, 291, 293, 301, 311 Aleksandrowicz, emisariusz, wysłany do Ber¬lina przez Zbór Główny SLP z misją utwo¬rzenia Zboru Ziemskiego w zaborze pruskim 407 d'Alembert Jean le Rond (1[zasłonięte]717-17), franc. filozof, matematyk i fizyk. Wraz z Diderotem założyciel i współredaktor Wielkiej encyklopedii franc. Czołowy przed¬stawiciel filozofii franc. Oświecenia 68, 424 Ambrożewicz Aleksander, ur. 11 IX 1816 r. w Radomiu, pochodzenia szlacheckiego; syn Onufrego i Tekli ze Statkiewiczów. Uczył się w szkołach w Sandomierzu, Radomiu, Lublinie i Warszawie. Od października 1836 r. aplikant sądowy; od grudnia 1837 r. przy Trybunale Cyw. gub. mazowieckiej. Przyjęty do SLP przez S. Morozewicza w lutym 1838 r.; należał do gminy Wężyka; przybrał pseud. Kuczępa (Kuczempa). Aresztowany 10 VI 1838 r. Skazany na osiedlenie na Syberię. Do r. 1841 przebywał na osiedleniu w miejs¬cowości Tara w gub. tobolskiej 16—18, 20, 22, 73, 76, 215, 219, 220, 224-226, 232, 234, 236, 244, 245, 250, 258-261, 266-269, 273-279, 283, 284, 288, 337, 352, 414, 415, 417, 418 Ambrożewicz Onufry, ojciec Aleksandra, b. se¬kretarz Komisji Woj. Sandomierskiego. W r. 1840 otrzymał nagrodę pieniężną za przy- prowadzenie na policję swego syna, Kon¬stantego, zbiegłego spod aresztu 273 [zasłonięte] 276, 414 Ambrożewiczowa Tekla ze Statkiewiczów, mat¬ka Aleksandra 273, 274, 276 Andrejewski Fiodor, urzędnik kancelarii przybocznej namiestnika, młodszy pomocnik naczelnika Wydziału 425 Ascher (Aszer) Jan, bankier (?) żydowski, zamieszkały na Solcu w Warszawie, utrzy¬mywał kontakty z emigrantami; figurował następnie w spisach emigrantów polskich otrzymujących zasiłki od rządu angielskiego 48, 207, 209, 222, 271, 343, 417 Askenazy Szymon, historyk 82 Awerkowicz Mikołaj, starszy pomocnik na¬czelnika Wydziału w kancelarii przybocznej namiestnika, sekretarz kolegialny, członek Komisji Śledczej w Warszawie. Od r. 1839 urzędnik w Saratowie 220, 224, 234, 242, 263, 268, 271, 272, 276, 285, 289, 290, 292, 295-299, 303, 307, 312, 313, 319, 322, 327, 328, 331, 333, 335, 337, 339, 342, 343, 349, 353, 355 Baczyńscy z Wiślicy, znajomi K. Bogdaszew-skiego 383 Baczyńska Józefa, ur. w r. 1820, siostra Ro¬mana 390 Baczyńska Karolina z Grabowskich, matka Romana 405 Baczyńska Teodora, ur. w r. 1S19, siostra Romana 390 Baczyński Józef, burmistrz w Wiślicy, ojciec Romana 390, 405 Baczyński Roman, ur. 31 VII 1821 r. w Chę¬cinach, syn Józefa, burmistrza Wiślicy i Ka¬roliny, szlachcic. Uczył się kolejno w Piń- * Opracowała Wiktoria Śliwowska. Za pomoc w opracowaniu biogramów zapoznanych spiskowców galicyjskich pragnę wyrazić wdzięczność p. Włodzimierzowi Borysowi ze Lwowa. «owie Radomiu, od r. 1835 w Kielcach. Urwany, ,.0*1 szczegółowe zezna™ przyznając sie do przynależność, do ..klubu patriotyczno-demokratycznego" ^°™™° „rzeź K Bogdaszewskiego; skazany w 1841 r. „a rok więzienia warownego w Zamościu (stosunkowo łagodny wyrok zawdzięczał szczerym" zeznaniom) i następnie odesłanie do miejsca zamieszkania pod dozór policji 50, 51, 53, 57, 58, 60-63, 384- 386, 390, 39J, 399-401, 405, 408, 426 Bajkowska, Julia z Brodzkich, matka Aleksan¬dra 317 Bajkowski (Baykowski) Aleksander, ur.wl818 r, na Wołyniu, ukończy! gimn. w Owru-czu; aplikant w KRPiS, prawdopodobnie przyjęty do SLP przez Rabcewicza. Skazany na 8 miesięcy więzienia warownego w Za¬mościu 19, 22, 38, 47, 241, 248, 252, 253, 261, 262, 280, 317-319, 414 Bakałowicz Stefan, ojciec uczniów K. Pod- Jewskiego w Krakowie 346 Balicka Zofia, historyk 11, 63, 64 Balińska Maria, z domu O'Ryan, ur. w Ma¬drycie, matka Karola 290 Baliriska Paulina, siostra Karola 291 Baliiski Antoni, brat Karola 290, 291 Balinski Aureli, brat Karola, administrator maj. ziemskiego Klesztów w Lubelskiem, podejrzany o to, że „wiedział o istnieniu w Warszawie tajnego związku" (SKŚ, 1/700); zwolniony z braku wystarczających dowodów winy i oddany pod dozór policji. Ponownie aresztowany w r. 1841 w związku ze sprawą K. Levittoux. Pobyt w areszcie zaliczono mu w poczet kary i ponownie oddano pod dozór policji. Był następnie członkiem Koła Towiańczyków, w r. 1866 utrzymywał przy¬jazne stosunki z S. Goszczyńskim 22, 232 [zasłonięte]-292 Balinski Karol (1[zasłonięte]817-18), poeta i publi¬cysta, syn Marii O'Ryan i Tomasza, dra me¬dycyny. Jako uczeń należał do „Szewców" -kółka M. Olszewskiego. W r. 1838 aplikant w biurze prokuratora gen. przy Sądzie Apelacyjnym. W marcu t. r. przyjęty do SLP przez M. Olszewskiego, przybrał pseud. Marcin. Skazany „a zwianie na Syberię w r. 1839, przebywał tam do r. 1842 Uwię¬ziony ponownie w r. 1846. Członek Gwardii Naród, we Lwowie w 1848 r. W r 1851 osiadł w ParyżUi skąd wr6d, do kraju pa wiesc o powst. styczniowym 16-18. 22. 76-78, 80, 81, 99, 114, 215, 225, 232, 241, 244, 247, 266, 267, 269, 272, 277- 279^ 285, 288, 290—292, 352, 414, 415, 417, 418 Balinski Tomasz, ojciec Karola, dr med. 290,291 Bałabucha Konstanty, syn Szymona, urzędnika kancelarii przybocznej głównodowodzącego Armią Czynną, adiutant gen.-policmajstra A. Storożenki; członek Komisji Śledczej w Łomży 425 Baranowska Maria Jurjewna, historyk 155 Baranowski, krawiec 233 Barchwic Robert, aplikant sądowy, podejrzany o przynależność do SLP, agitowany przez M. Olszewskiego. Wypuszczony z braku dowodów winy i oddany pod tajny dozór policji 22, 215, 225, 269, 273 Bamiel Augustin, de (1741 — 1820), jezuita, uczony. Redagował do r. 1792 „Journal Ecclesiastiąue". W czasie rewolucji emigro¬wał do Anglii. Autor głośnej, tłumaczonej na wiele języków, w tym także polski i ros., historii jakobinizmu (Memoires pour senir a 1'histoire du jacobinisme, t. I—V, 1797— 1803) oraz dzieła podejmującego polemikę z filozofami Oświecenia Les Hefoiennes, ou Lettres provinciales philosophiąues (1781, 1812), wydanego również po polsku 68, 424, 426 Bartkiewicz, wędrowny muzykant 67 Barycz Henryk, historyk 96, 108 Barycz Maria, historyk 108 Batko Jakób, pseud. członka Zboru Głównego SLP (być może S. Goszczyńskiego) 123, 173 Bazanow Wasilij Grigorjewicz, historyk 79 Bąkowski Klemens, historyk, autor Kroniki krakowskiej 1796-[zasłonięte] 18440 Beaupre de Józef Antoni (1[zasłonięte]800-18), dr med., konarszczyk. Ukończył Liceum Krzemie¬nieckie w r. 1824, a w r. 1829 medycynę na Uniw. Wileńskim. W r. 1831 podejrzany o sprzyjanie powst. i wywieziony do Kurska. Po powrocie do Krzemieńca członek SLP, pseud. Tojad, sekretarz do spraw Wołynia. Aresztowany w lipcu 1838 r., skazany na karę śmierci zamienioną w ostatniej chwili na 20 lat ciężkich robót i zesłanie na Syberię. Wrócił do Krzemieńca w 1857 r. na mocy amnestii. W r. 1865 więziony jakiś czas w Równem 106, 114 Bednarczyk-Bednarzycki Emilian (1[zasłonięte]812-18). student Instytutu Politechnicznego, żołnierz powst. listop. Emigrant, członek TDP. Emisariusz w Galicji w r. 1833 — 35. Działacz emigr. ««■ Francji i Turcji. Po r. 1S77 wrócił do Krakowa 201 BednartTyk Wojciech, student krak., osoba nic zidentyfikowana 199-201 Bednarski Pioir, członek Koła Studenckiego »■ Krakowie U 835 r.) 228 Behm (pseud.) -ob. Malinowski Stanisław Behrens :ob. Pawlowski Jan Belejowski Kajetan (1771 — 1839), ur. we Wsch. Gaiicji. ukończył studia filozofii i prawa na Uniw. Lwowskim w 1795 r. W r. 1816 powołany na sędziego apelacyjnego, w r. 1833 otrzymał nominację na sędziego Sądu Naj¬wyższej Instancji. Od r. 1837 na emeryturze, zezwolono mu jednakże na własną prośbę dalej urzędować. Był opiekunem braci Ba-lińskich 291 Bem Józef Zachariasz (1794— 1850), gen. wojsk poi., węg. i tur., uczestnik powst. Iistop. Na emigracji związany z Hotelem Lambert. Odegrał wybitną rolę w obronie rew. węg. 1848—1849 mianowany przez Kossutha nacz. wodzem armii węg. Po upadku rew. — w Turcji, przyjął islam i jako Murat Pasza otrzymał rangę w armii tur. 3 Bem (Behm), pseud. zob. Malinowski Stanisław Bentkowski Władysław (1[zasłonięte]817-18), uczestnik powst. Iistop., publicysta. Walczył w legionie polskim na Węgrzech. Po r. 1850 redaktor i współpracownik „Gońca Polskiego". „Dziennika Poznańskiego". Od r. ] 852 poseł do sejmu pruskiego. W 1863 r. szef sztabu M. Langiewicza 22 Berg Mikołaj Wasiljewicz, historyk 133 Berghauzen Janusz, historyk 11, 29, 35, 36, 46, 49, 63, 64, 67. 70, 83, 88, 94, 112 Bergsohn (Berckson), Gabriel (1[zasłonięte]790-18), kupiec i bankier żydowski w Warszawie, utrzymywał kontakty z emigracją polską w Londynie 207, 209, 222, 271, 341, 417 Bestużew-Marliński Aleksander Aleksandro-wicz (1797—1837), ros. powieściopisarz ro¬mantyczny, poeta i krytyk literacki, deka-brysta, członek Zw. Półn. Skazany na ka¬torgę, potem wcielony do wojska jako szeregowiec, poległ na Kaukazie 16, 43, 278, 283 Bibikow Dmitrij Gawriłowicz (1792—1870), kijowski wojenny gen.-gubernator (1839— 1848), minister spraw wewn. (1[zasłonięte]852-18), członek Rady Państwa od 1848 r. 117, 118 z Malskich, matka Karola Bogdaszewskiego 54, 338, 351, 358-360, 373, 374, 376, 377, 382. 385, 391, 394, 396, 403, 404, 413, 416 Biegańska Józefa, matka Stanisława 404 Biegański Fortunat, ur. ok. 1807 r., brat Stanisława, szlachcic. Absolwent wydz. prawa UW. W I. 1[zasłonięte]830-18 patron Trybunału Cyw. w Kielcach; w 1. 1[zasłonięte]847-18 adwokat przy Sądz.e Apelacyjnym Król. Poi., od r. 1863 obrońca przy warsz. departamentach Rządzącego Senatu 54, 59, 246. 351, 360, 384. 388-390. 404 Biegański Roman, brat stryjeczny Fortunata i Stanisława, ojczym K. Bogdaszewskiego 54, 351, 360, 380, 382, 383, 389, 390, 395-[zasłonięte] 404, 407, 408, 426 Biegański Stanisław, ur. ok. 1817 r. w Czu-wicach w obrębie WM Krakowa, syn Onu¬frego, właśc. ziemskiego z obwodu olkuskiego i Józefy. Miał 3 braci: Fortunata, Hipolita i Jana, i 3 siostry. W 1. 1[zasłonięte]835-18 mieszkał z ojcem w maj. Przychody, następnie u swego brata, Fortunata, w Kielcach. Najbliższy współpracownik K. Bogdaszewskiego. Ska-zaDy na 1 rok ciężkich robót i osiedlenie na Syberii 54, 56-63, 191, 380. 381, 384-391, 393, 395-401, 404, 407, 408, 426 Biegański Onufry, wlaśc. wsi Przychody w Ol-kuskiem, ojciec Stanisława 404 Bielawski, wymieniony wśród osób ..bywa¬jących" u A. Kra iewskiego 17, 2S4 Bielińska Julianna Barbara z Kornów 1780— 1850), matka Aleksandra 301. 302 Bielińska Maria, siostra Aleksandra, autorka wspomnień 108 Bieliński Adam (1[zasłonięte]766-18), ojciec Aleksan¬dra. Służbę wojsk, rozpoczął jako kadet 10. pułku piechoty im. Działyńskich w r. 1783. Uczestnik insurekcji kościuszkowskiej; od r. 1800 w legionach, następnie w służbie włoskiej; kampanie 1812 r. odbył jako mjr; od r. 1815 ppłk. W r. 1831 był plackomen-dantem Lublina 301-303, 414 Bieliński Aleksander (1[zasłonięte]819-18), syn Adama i Julianny z Kornów, ur. w Lublinie, gdzie ukończył w 1837 r. gimnazjum. W 1838 r. aplikant Trybunału Mazowieckiego w War¬szawie. Przyjęty do SLP w marcu t. r. przez S. Morozewicza, przybrał pseud. Gunia. Skazany w 1839 r. na „wysłanie do Syberii na mieszkanie bez pozbawienia praw stanu i bez konfiskaty majątku". Powrócił do krain DO 2 latach. W sierpniu 1843 r. areszto- wany ponownie za przynależność do tajnego ZZtoO. Gzowskiego. Skazany na cięzk* „boty na Syberii. Karę odbywał w kopal-£hNerczyńskichodlVIII845r Odr. 1851 na osiedleniu. Wrócił do kraju w 1859 r. 20 26 46 81,86,96,108, 114, 149-152, 234, 238, 241, 247, 254, 255, 270, 273, 279, 300-303, 414, 417, 418 Bielowski August (1[zasłonięte]806-18), historyk, li¬terat. Uczestnik powst. listop., po jego klęsce osiadł we Lwowie. Wydawca noworocznika „Ziewonia" (1834 i 1838). W 1. 1[zasłonięte]834-18 więziony przez władze austr. za działalność spiskową. Od r. 1845 pracował w Zakładzie Narad. im. Ossolińskich, od r. 1851 jako kustosz, od r. 1869 jako dyrektor 407 Biełkowski Aleksander, syn Jana i Marianny, uczeń gimn. w Kielcach; powziął w r. 1839 zamiar ucieczki z kolegami do Francji, by tam wraz z wychodźcami utworzyć oddział powst. i wrócić z nim do Król. Poi. Początkową karę oddania go w rekruty zamieniono na dozór policyjny w miejscu zamieszkania 51-53, 60, 63 Biełkowski Jan, ojciec Aleksandra, aptekarz w Kielcach 52 Bieniarzówna Janina, historyk 111, 370 Biernacki, brat Włodzimierza, mieszkał razem z nim w Krakowie przy ul. Kanonicznej w mieszkaniu, w którym odbywały się wy¬kłady G. Ehrenberga z filozofii, psychologii i logiki 243, 244 Biernacki Włodzimierz, ur. w woj. kaliskim. Członek SLP. Studiował w Krakowie. W jego mieszkaniu na ul. Kanonicznej odbywały się wykłady G. Ehrenberga dla młodzieży związkowej. Po przyjeździe do Warszawy aresztowany w r. 1837 razem z G. Ehren-bergiem. Decyzją z 9 VIII t. r. zwolniony i oddany pod dozór policji. Przed drugą falą aresztowań zdołał się ukryć, najwidoczniej zbiegł za kordon 221, 228 [zasłonięte] 243 244 335, 337, 341, 344 ,,•*., Błoński F., stryj Rafala] mieszka, W 22], 226 Budziszewski Stanisław (?), urzędnik KKSW 296 Bujalski Emilian Juliusz, syn Kazimierza i Katarzyny ze Świeckich 245 Bujalski Julian, student Uniw. Kijowskiego kuzyn M. i I. Gruszeckich. Pociągany do śledztwa w Kijowie w maju —listopadzie 1837 r. Za udział w kółku studenckim od¬dany w rekruty. Służył w okręgu oren-burskim 22, 234, 235, 245 Bukowski Julian, uczeń gimn. w Łomży, uciekinier do Prus, aresztowany po powrocie do domu w styczniu 1839 r. 67 Bużak Hryć (pseud.) — zob. Gruszccki Michał Bylicki Wiktor, siudent UJ, należał od Koła Studenckiego, członek SLP, aresztowany w 1837 r. złożył obszerne zeznania. Być może identyczny z dzierżawcą (1817—1893) maj. pod Wilanowem, który w 1863 r. był człon¬kiem organizacji naród, i aresztowany niczego nie wydał, skazany został 2 III 1864 r. na zesłanie do gub. kazańskiej pod dozór po¬licji. W 1. 1[zasłonięte]868-18 w Krakowie był pre¬zesem Wzajemnej Pomocy Sybiraków; lata 1[zasłonięte]876-18 spędził znowu w Król. Poi., następnie wrócił do Krakowa 103, 104, 114, 129 Caba, pseud. emisariusza mającego przybyć do Warszawy z odezwami do Żydów (być może Lublinera?) 271, 273, 342 Caillois Roger, pisarz i krytyk franc. 93, 99 Cener Magdalena, matka Juliana 403 Cener Jan, ojciec Juliana, Jekarz 403 Cener Julian WaJenty,ur. w 1816 r. w Krakowie, syn Jana i Magdaleny. Ojciec był lekarzem. Uczył się w Krakowie w Liceum Św. Barbary i Św. Anny. Od lipca 1836 r. leśniczy w ma¬jątku hr. S- Wodzickiego w Miechowskiem. Związany z K. Bogdaszewskim, ułatwiał mu przewożenie zakazanych wydawnictw, uczes¬tniczył w rozmowach demokratcznych" Aresztowany złożył szczegółowe zeznania. Wysłany do Krakowa z zakazem przyjazdu do Król. Poi. 54-57, 61, 63, 359, 360, 364, 368, 371, 373, 377, 378, 381, 383. 385, 387-391, 396-399, 401. 403, 405, 406 Cessac zob. Lacuee Gerard-Jean Cękalski, malarz, mieszkał razem z A. Wę¬żykiem na ul. Świętokrzyskiej (zapewne Antoni; wystawiał swoje prace w r. 1840. zra. po r. 1854) 336, 342, 344 Chilewski (Hilewski) Stanisław, uczeń w Kra¬kowie. Na przełomie 1837 i 1838 r. wstąpił po PKNP, przybrał pscud. Bolesław, opła¬cił składkę: brał udział w zebraniach u F. Ma¬tuszewskiego: słuchał wykładów i katechizmu polit.. klóre prowadził A. Hoszowski 372 Chleb (pseud.) zob- Czcrniawski Karol Chłop (pseud.) zob. Łempicki Michał Chłopicki Józef Grzegorz (1[zasłonięte]771-18). gen., dyktator powst. listop. 52 Chmiel Adam. historyk Ul Chodkiewicz Jan Karol (1[zasłonięte]560-16), hetman wielki litewski, jeden z największych wodzów Rzeczypospolitej 293 Chorąży Antoni, współmieszkaniec A. Krajew- skiego na ul. Świętokrzyskiej 17, 285 Chrząstowscy, wlaśc. maj. Szczepanowice i Dą¬brówka w Tarnowskiem 25, 144, 244, 308. 310 Chrząslowska Marcjanna, wlaśc. wsi Szczepa¬nowice w Tarnowskiem, wdowa. Ciotka E. Żmijewskiego. W mająlku jej od r. 1836 znajdowali przytułek „emigranci wyparci z Krakowa". Wraz z 2 starszymi synami i 6 córkami prowadziła agitację wśród włościan. Zorganizowała głośne „obrzynki" (3 i 10 X 1837 r.) dla bratania się z ludem. W r. 1840 uwięziona i skazana na 1 rok więzienia. Karę odbywała we Lwowie u Kar¬melitów. Po wyjściu z więzienia zajęła się organizowaniem pomocy dla uwięzionych. W r. 1846 w czasie ,.rzezi galicyjskiej" stra¬ciła 2 synów: Aleksandra i Juliana, trzeci, Eugeniusz, aresztowany został w 1840 r. i do 1848 r. przebywał w Spielbergu 19, 25, 144, 232, 233, 244, 245, 308, 314, 370 Chrząstowski Aleksander (1[zasłonięte]812-18), właść. ziem., najstarszy syn Marcjanny, właśc. Szczepanowie. Członek SLP, następnie PKNP. Uwięziony, skazany na 5 lat ciężkiego wię¬zienia. Karę odbywał w Spielbergu. Zamor¬dowany przez chłopów w Szczepanowicach w czasie „rzezi galicyjskiej" 19, 245, 308, 310 Chrząstowski Edward (1818—1846), student filozofii, członek SLP. Zbiegł przed areszto¬waniami do Warszawy, gdzie ukrywał się pod nazwiskiem Ksawerego Lisowskiego w domu Romana Lisowskiego. Uwięziony został przesłuchany w Cytadeli 4 IX 1839 r i „wraz z protokołem" odesłany do Lwowa (SKŚ, 1/772). Byl następnie uczestnikiem spisku w pułku Mazzuchelli w Przemyślu (1[zasłonięte]840-18). Skazany na 1 rok ciężkiego więzienia. Karę odbywał w Spielbergu (1843/44). Zamordowany przez chłopów w Szczepanowicach w czasie ,.rzezi galicyj¬skiej" 245. 308 Chrząstowski Eugeniusz (1818 — 1851), student prawa na Uniw. Lwowskim, nauczyciel domowy; członek SLP i Młodej Sarmacji. Działał w Rzeszowskiem i Przemyskiem (w pułku Mazzuchelii). Aresztowany w 184Or., skazany na 12 lat ciężkiego więzienia. Karę odbywał w Spielbergu, W r. 1848 odzyskał wolność, wrócił do Lwowa, gdzie wydawał czasopismo „Postęp", następnie „Gazetę Powszechną". Od czerwca 1849 r. kierował administracją i drukarnią „Czasu" 308 Chrząstowski Julian, najmłodszy syn Marcjan¬ny, aresztowany w związku ze sprawą tar¬nowską, jednakże wypuszczony jako mniej winny od brata Aleksandra 19, 308, 310 Chrzoński (Chrzanowski?) B., pociągany do śledztwa w sprawie „świętokrzyżców", zwol¬niony dla braku dowodów winy, oddany pod dozór policji 65 Ciankiewicz Józef, praktykant górniczy w Żych-cicach koło Będzina. Wg notatki w indeksie SKŚ z 3 H 1840 r. miał „wiedzieć od A. Bo-rzęckiego o istnieniu w Krakowie tajnego związku" (SKŚ, 1/812). Pobyt w śledztwie zaliczono mu w poczet kary i oddano pod dozór policji w miejscu zamieszkania 57 Cichowski Roman (1[zasłonięte]819-18), syn Piotra i Róży z Chomentowskich, uczeń Liceum Warsz., mieszkał z S. Morozewiczem od października 1837 do końca lutego 1838 r. Przyjęty przezeń do SLP w styczniu t. r., przybrał pseud. Gołąbek. Skazany na wcie¬lenie do wojska bez pozbawienia praw sta¬nu. Następnie właśc. dóbr Linowo w San¬domierskiem, konstruktor udoskonalonych narzędzi rolniczych 21, 22, 26, 37, 75, 76, 234, 238, 241, 245, 259-261, 279. 336, 343, 344, 414, 415, 417, 418 Cięga (pseud.) zob. Mułkowski Stefan Cięglewicz Kasper (1[zasłonięte]807-18), spiskowiec, inspirator związku studenckiego w Samborze (1836), organizator agitacji wśród chłopów. Poeta, autor wierszy polit. w języku ukraiń¬skim przeznaczonych dla ludu. Aresztowany 27 II 1837 r., zbiegł z więzienia w przebraniu kobiecym. Działał nadal w okręgu zło-czowskim i żółkiewskim pod przybranym nazwiskiem Baumana, Michała MoŚcińskiego. Aresztowany ponownie w grudniu 1838 r., skazany na 20 lat ciężkiego więzienia. Do r 1848 przebyual w Kufsteinie. Uczestnik Kongresu Słowiańskiego w Pradze. Następ¬nie osiadł w Paryżu. Wrócił do kraju w 1869 r., był nauczycielem domowym pod Krosnem; od 1884 r- we Lwowie, na utrzymaniu Dzie-duszyckich 130, 133, 141 Considerant Victor (1[zasłonięte]808-18), franc. socja¬lista utopijny, uczeń Ch. Fouriera i populary¬zator jego idei, założyciel i redaktor cza¬sopism „La Phalange" i „La Reformę IndustrieUe". Po r. 1849 emigrował do Belgii, a stąd do Teksasu 43, 348, 370 Cottin Marie Risteau (1[zasłonięte]770-18), powieścio¬pisarka franc, autorka popularnych również w Polsce powieści dla kobiet 382, 405 Czapska Maria, historyk 369 Czapski Edward (1[zasłonięte]819-18), ziemianin, sy- birak, autor wspomnień 369 Czartoryski Adam Jerzy (1770—1861), książę mąż stanu, przywódca obozu konserwatyw¬nego (Hotel Lambert) na emigracji polisto-padowej 3, 38, 44, 103, 105, 285, 290 Czepulis-Rastenis Ryszarda, historyk 8, 89 Czermińska Karolina, tłumaczka 405 Czerniawski, ojciec Karola, urzędnik KRPiS 414 Czerniawski Karol, ur. w r. 1818 w pow. łuckim na Wołyniu w rodzinie szlacheckiej Aplikant Banku Polskiego. Przyjęty do SLP w kwietniu 1838 r. przez M. Olszew-skiego, przybrał pseud. Chleb Skazany na oddanie w rekruty bez utraty praw stanu. W r. 1840 ułaskawiony, otrzymał prawo powrotu do kraju 16, 22, 37, 98, 215, 224, 225, 227, 241, 247, 266, 267, 269, 272, 277^ 284, 291, 352, 414, 415, 417, 418 Czerniawski Stanisław, brat Karola, uczeń 7 klasy gimn. na Lesznie; nie przyjęty do SLP jako zbyt miody. Pracował następnie w KRPiS w Sekcji Technicznej jako komisarz ekonomiczny 22, 45, 270, 273, 339 Czernicki Ludwik, absolwent gimn. w Lubli¬nie, student uniw. w Dorpacie, kolega szkolny A. Wałeckiego, związany z ruchem spisko¬wym 46, 253, 264, 298 Czernyszew Aleksander Iwanowicz (1[zasłonięte]785-18), hrabia (1826), następnie książę (1841), gen.-adiutant, minister wojny w I. 1827-^852. Od r. 1848 prezes Rady Państwa 412, ^w (pseud.) 2ofc. Bogdaszewski Karol zubaty Dymitr (1[zasłonięte]808-18), mieszczanin * Tarnopola, spiskowiec, wciągnięty do związku przez A. Zgierskiego. Prowadził propagandę wśród młodzieży rzemieślniczej. Aresztowany w r. 1836 i 1839, zwolniony Uczestniczył w konspiracji w 1846 r. Dalsze losy nieznane 142 Czulicki, urzędnik w Pińsku 317 Czyński Jan (1801 -1867), działacz dem. nurtu polskiego ruchu narodowowyzw. Uczestnik powst. listop. Na emigracji współ¬pracował z Lelewelem i Konarskim, z którym wydawał czasopismo „Północ". Członek redakcji „Nowej Polski". Autor cieszącej się ogromną popularnością powieści Cesa-rzewicz Konstanty i Joanna Grudzińska czyli jakobini polscy 142, 237, 246, 316, 403, 405 Czyż Hipolit, student wydz. filolog. UJ, zaagi-gitowany do SLP przez A. Wężyka. Zna¬jomy K. Sawiczewskiego. Aresztowany w mar¬cu 1837 r. i wkrótce zwolniony z braku wy-starczających poszlak 324, 328 Czyżewicz Rafał, syn właśc. domu w Tarno¬wie, nauczyciel prywatny u hr. Tarnowskiej w Chorzelowie. Członek SLP (pseud. Dy¬mitr), mianowany przez L. Zaleskiego se¬kretarzem Zboru Obwodowego na cyrkuł tarnowski. Jesienią 1837 r. zadenuncjował spiskowców staroście tarnowskiemu Brein-lowi 134, 137 Daniszewski Bonawentura, ur. w r. 1817, syn Marcina, właśc. ziemskiego. Aplikant Sądu Policji Poprawczej obwodu warsz. Był przy¬gotowany do przyjęcia do SLP przez M. 01-szewskiego. Skazany na 1 rok twierdzy w Zamościu 17, 22, 220, 221, 226, 241, 259, 269, 284, 288, 290, 352, 414 Daniszewski Marcin, ojciec Bonawentury, właśc. ziemski 226, .414 Darowska z Mieroszewskich Helena, autorka wspomnień 105 Dawid Wincenty (1[zasłonięte]816-18), pisarz i pe¬dagog. W 1837—1841 studiował filologię na Uniw. Petersb. Nauczyciel w Suwałkach i Lublinie. Należał do związku G. Gzow-skiego, aresztowany w 1843 r. złożył obszerne zeznania. Skazany na wcielenie do wojska do r. 1853 przebywał na Kaukazie. Po po¬wrocie do kraju nauczyciel w Lublinie, Płocku i Warszawie, zajmował się pracą literacką i redaktorską (redagował m. in. „Wędrowca"). Autor wspomnień 22, 247 Dąbrowolski Jan, kolega szkolny G. Ehren-berga, mieszkał razem z S. Morozewiczem. Pracował jako sekretarz Komisji Centralnej Likwidacyjnej. Nie byl pociągany do śledz¬twa. W 1. 4O-tych pracował nadal w War¬szawie jako adiunkt Sekcji Długów Księ¬stwa Warsz. w KRPiS 16, 231, 249, 264, 284, 288 Dąmbska Izydora, historyk literatury 82 Dembowski Edward (1822—1846), filozof, kry¬tyk literacki i działacz społeczny, rew. de¬mokrata. Redaktor i założyciel „Przeglądu Naukowego" w Warszawie, działacz spis¬kowy, związany z A. Karpińskim i G. Gzo-wskim. Latem 1843 r. zbiegł przed areszto¬waniem w Poznańskie. Emisariusz w Galicji, przywódca powst. 1846 r. w Krakowie V, VI, VIII, IX, 3, 14, 70, 85-88, 95, 98, 100, 125 Dernałowicz Maria, historyk literatury 77, 242 Diderot Denis (1713 — 1784), pisarz, teoretyk sztuki, krytyk literacki i filozof, redaktor (z d'Alembertem) Wielkiej encyklopedii franc, jeden z czołowych przedstawicieli franc. Oświecenia 68, 424 Djakow Włodzimierz Anatoljewicz, historyk VII, X, 12, 51, 69, 86, 91, 130, 206, 209, 210, 225, 227, 242, 263, 272, 276, 328, 344, 370, 403, 405, 425, 426 Długosz (pseud.) zob. Krzywicki Hipolit Dmitrassinovich (Dmitrasinović) Tomasz, ur. w r. 1812 lub 1813, oficer austr., Serb lub Chorwat, ppor. 10. pułku piechoty hr. Mazzuchelli. Przywódca spisku wojsk, w Prze¬myślu. Nawiązał przez Józefa Pragłowskiego stosunki z SLP, m. in. z E. Chrząstowskim. Podobno dotarł incognito do Warszawy w momencie aresztowań wśród „święto-krzyżców". Uwięziony w czerwcu 1840 r. Skazany w 1844 r. na 20 lat „twierdzy w że-lazach". Dalsze jego losy są nieznane 243, 407 Dobiecki, uczeń w Warszawie, podejrzany o to, że wiedział o istnieniu tajnego związku. Z braku dowodów winy zwolniony i od¬dany pod dozór policyjny 22, 45, 258, 265, 339, 344, 408 Dobijanka Olga, tłumaczka, historyk litera¬tury 95 Dobkiewicz Franciszek, nauczyciel prywatny, księgarz w Wilnie, związany ze spiskiem Sz. Konarskiego 296, 300 Dobój (Doboy) Wojciech, pseud. nie rozszy¬frowany członka Zboru Głównego SLP 122, 123, 173 Dobromil Krzew (pseud.) zob. Malinowski Stanisław Dobrzański Ignacy, ur. ok. 1819 r. we wsi Ostrowiu, syn właśc. wsi Budziszowice w obw. miechowskim. Uczeń gimn. w Kielcach, aplikant Sądu Pokoju. Oskarżony o słuchanie opowieści A. Haenela o mających nastąpić zmianach polit. w Król. Poi. i niedoniesienie władzom oraz o czytanie zakazanych książek. Skazany na chłostę i oddany pod dozór policji 51, 53, 57, 60, 385, 396-398, 405 Doliwa Lucjan, ur. w r. 1819, b. uczeń gimn. w Łomży, przesłuchiwany w „sprawie łom¬żyńskiej", zwolniony z braku dowodów winy 424 Dołgorukow Mikołaj A. (ok. 1[zasłonięte]895-18), gen.-adiutant, wileński gubernator wojenny i cywilny w 1. 1831-[zasłonięte] 18405, 300, 412 Domański, oficjalista w maj. F. I. Engela w pow. reczyckim gub. mińskiej 314 Domański Leopold, uczeń gimn. w Łomży, figuruje w indeksie SKŚ (1/801) jako po¬dejrzany o dostarczenie J. Mocarskiemu książki pieśni masońskich 425 Domżalska, siostra cioteczna Antoniego Wa-ełckiego 296 Donat zob. Świerczewski Onufry Donat Dowoyna (Dowojna) Żelisław, (pseud.) zob. Malinowski Stanisław Dropsy Józef (1809 — 1876), lekarz, autor wspomnień 108 Drotkiewicz Konstanty, uczeń gimn. w Kiel¬cach, usiłował razem z kolegami uciec z Król. Poi., aby wzorem Zawiszy utworzyć razem z wychodźcami oddział partyzancki. Przyłapany przy próbie przekroczenia gra¬nicy 21 II1839 r. Skazany w r. 1841 na 1 rok ciężkich robót i osiedlenie na Syberii z utratą praw stanu i konfiskatą majątku 51-53, 60, 63, 426 Dunin Władysław, ur. ok. 1819 r., syn dzier¬żawcy, uczeń gimn. w Kielcach, związany z K. Bogdaszewskim. Oskarżony o czytanie zakazanych wydawnictw. Jako karę zali¬czono mu roczny pobyt w więzieniu śled¬czym i oddano pod dozór policji 51, 53, 57, 60, 3S5, 398, 400, 405, 408 Duve (duwe) Piotr, ur. ok. 1803 r., mieszczanin; absolwent prawa UW, w 1. 1[zasłonięte]837-18 pisarz kancelarii ziemiańskiej przy Trybunale Cyw. w Łomży 425 Dwernieki Józef (1779- 1857), gen., brał udział w kampaniach napoleońskich i po«st. 436 lislop. Emigrant, prezes Kom. Naród. Emi¬gracji Polskiej (1[zasłonięte]832-18) i Konfederacji Narodu Polskiego (1836). Od r. 1836 w Lon¬dynie Wrócił do Galicji w 1848 r. Autor pamiętnika (Lwów 1870) 131 Działyński Ignacy (1[zasłonięte]754-17), poseł na Sejm Czteroletni, zwolennik Konstytucji 3 maja; w 1793 r. jeden z kierowników sprzysiężęnia w Warszawie, zesłany w 1794 r. na Syberię. Ułaskawiony przez Pawła wróci! do kraju 265, 272 Dzwonkowski Aleksander, lir. w r. 1819 w Raj-grodzie w Augustowskiem w rodzinie szla¬checkiej, syn tamtejszego burmistrza, uczeń gimn. w Łomży, członek kółka R. Błońskiego. Skazany na osiedlenie na Syberii 64—66, 68, 247, 418-426 Dzwonkowski Lucjan, uczeń gimn. na Lesznie, bywał u M. Olszewskiego; próbował nań wpłynąć A. Wężyk, podbno bez rezultatu Podejrzany o to, że wiedział o istnieniu tajnego związku; oddany pod dozór policji 45, 247, 339 Dzwonkowski Władysław (1[zasłonięte]817-18), dzia¬łacz polit., syn Stanisława i Ludwiki z Czarn¬ków. Ojciec — właśc. dóbr. Nowodwór, b. referendarz Stanu. Uczył się w konwik¬cie ks. ks. pijarów, następnie w gimn. na Lesznie i tzw. Kursach Dodatkowych. Wciąg¬nięty do SLP w 1838 r. uniknął aresztowania. Członek związku G. Gzowskiego, areszto¬wany w 1843 r. i zwolniony pod dozór po¬licji. Przed powtórnym aresztowaniem w zwią¬zku ze spiskiem P. Ściegiennego zbiegł do W. Ks. Poznańskiego. Wszedł do Kom. Poznańskiego przygotowującego powstanie 1846 r. W 1848 r. wybrany reprezentantem Król. Poi. w Rządzie Naród. Uczestnik powstania wielkopolskiego. Od r. 1852 w Paryżu; w 1854 wstępuje do Koła To-wiańczyków. Wrócił do kraju w 1871 r. 22, 45, 241, 247, 270, 271, 339 Dzwonkowski Włodzimierz (1[zasłonięte]880-19) hi¬storyk 72, 112 Ehrenberg Ferdynand i Krystyna, rzekomi rodzice Gustawa Ehrenberga 242 Ehrenberg Gustaw (1[zasłonięte]818-18), poeta, aulor Elosnjch wierszy rewolucyjnych. Bvl po-aobno synem Aleksandra 1 i Heleny z Dzier-zanowskich Raulenstrauchowtj. Członek SLP oi 1836 r., przybrał pscud. Wiara Areszto¬wany w Krakowie w kwietniu t.r., zwol- niony w maju; wyjeżdża do Warszawy gdzie nawiązuje kontakt z kółkiem młodzieży skupionej wokół S. Moroz:wicza i M. 01-szewskiego. Przywódca warsz. filii SLP. tzw. świętokrzyżców. Aresztowany 11 Ul 1837 r. przebywa w więzieniu do 13 VIII t. r. nikogo nie wydając. Po wyjściu z wię¬zienia nadal działa w SLP; przeciwstawia się próbie A. Wężyka podporządkowania warsz, filii SLP-PKNP. Aresztowany na skutek zeznań P. Wyrzykowskiego w maju 1838 r. w Sielcach. Skazany wraz z A. Wężykiem na karę śmierci, którą zamieniono na bez¬terminowe ciężkie roboty. Spędzi na Syberii prawie 20 lat — 15 na katordze i 5 na osied¬leniu. Wraca do kraju na mocy amnestii w 1858 r. W 1861 r. jest w redakcji tajnego „Sternika". Wysiany z Warszawy do Brześ¬cia Litewskiego pod dozór policji, przebywa jakiś czas w maj. barona Mohrenheima. W 1862 r. wraca do Warszawy, Współpra¬cuje z „Gazetą Polską", „Gazetą Warsz." i „Biblioteką Warsz." Od r. 1870 w Krakowie V-X, 13, 15-21, 23-29, 31-36, 37-39, 41, 42, 44, 46, 51, 53, 54, 70, 73, 75-78, 80, 83, 88, 92-94, 98-100, 103, 106, 114, 133, 144, 149, 150, 152, 155, 156, 210, 215, 218-222, 224-247, 249-257, 259-275, 278-292, 294, 310, 314, 325, 327, 335-339, 341, 342, 344, 346, 347, 352, 354, 370, 387, 393, 402, 405-407, 412, 413, 415-417 Eisenbach Artur, historyk 48, 209, 227, 246, 370 Eligi zob. Sawicz Franciszek Engel Fiodor Iwanowicz, senator, rzecz, tajny radca, członek Rady Państwa. Na służbie od r. 1776; w r. 1787 w sztabie gen. Riep-nina; następnie sekretarz ks. N. W. Riepnina w gub. ryskiej. W 1802 r. otrzyma! za zasługi maj. Wołkołaty w gub. mińskiej. Członek wielu komitetów i komisji (m. in. sądzącej dekabrystów). W 1831 r. prezes Rządu Tym¬czasowego Król. Poi. W czasie nieobecności Paskiewicza w Petersburgu stał na czele Komitetu do Spraw Król. Poi. Zmarł 9 Il[ 1837 r. 314 Engelhardt Maksymilian, syn Jerzego, radca koi., urzędnik do szczególnych poruczeń w Kancelarii Przybocznej Paskiewicza; czło¬nek Komisji Śledczej; następnie jeden z dy¬rektorów Banku Polskiego 360. 362, 364. 368, 369, 374, 375, 378, 381, 384, 3S5, 387, 389, 392—395, 398, 401, 402 Englert, kupiec w Suwałkach 3.10 d'Este Ferdynand (1[zasłonięte]781-18), arcyksiążę, gubernator Galicji w 1. 1833-[zasłonięte] 18467, 119 Esireicher Stanisław, historyk literatury 108, 114 Estreicherówna Maria, historyk 111 Ettinger (Etynger), spiskowiec, związany z A. Michniewskim, prowadzi! agitację wśród czeladników 56. 377, 380 Eysmont (Ejsmont). emigrant, uczestnik za¬machu na szpiega Behrensa 6 11836 r. w Kra¬kowie 202 Fabre Jean, historyk literatury 98 FaJeński Felicjan Medard (1[zasłonięte]825-19), poeta, dramaturg, tłumacz, prozaik i krytyk liter. Brał udział w ruchu spiskowym. Autor wspomnień 108, 292 Fenelon de Salignac de la Mothe Francois (1651 — 1715), franc. pisarz i kaznodzieja 382, 404 Fichte Johann Gottlieb (1762—1814), jeden z głównych przedstawicieli klasycznej filo¬zofii niemieckiej, propagator walki o wolność i zjednoczenie Niemiec 43, 218, 226 Florek (pseud.) zob. Zaleski Leon Fourier Charles (1[zasłonięte]772-18), franc. myśli¬ciel, socjalista utopijny 43, 348, 370 Frank R. zob. Giedrojć Romuald Franko Iwan (1856—1916), ukraiński pisarz, uczony, publicysta i działacz społeczny 141 Fryderyk Wilhelm III (1[zasłonięte]770-18), od r. 1797 król pruski 369 Frythuber, nauczyciel muzyki w Krakowie 395 Gałęzowski Seweryn (1[zasłonięte]801-18), lekarz chi¬rurg, działacz emigr. Uczestnik powst. listop. W 1. 1[zasłonięte]834-18 lekarz w Meksyku. Od r. 1848 w Paryżu, zajął się tu Szkołą Bati-niolską 73 Gardner Henryk, wydawca Manifestu Ludu Polskiego Gromady Grudziąż w Portsea-Portsmouth 245 Gasztowt Wacław (1[zasłonięte]844-19), literat, pe¬dagog, emigr. działacz polit. we Francji 114 Gawecki, dzierżawca wsi Wilcza Ruda; w r. 1837 ukrywał się u niego Józef Wałecki 279, 280, 283 Gawrońska Franciszka, matka Antoniego 409 Gawroński, uczeń gimn. w Łomży, kolega A. Dzwonkowskiego 421 Gawroński Antoni, ur. w r. 1819 w Rzepinie w Sandomierskiem, syn Wincentego i Fran- ciszki. Ojciec był dzierżawcą majątków rzą¬dowych. Ukończył gimn. w Kielcach w ] 838 r. Był aplikantem w biurze Rady Administra¬cyjnej Król. Poi. Aresztowany. Oskarżony 0 czytanie zakazanych książek i zamiar uciecz¬ki do Francji. Pobyt w śledztwie zaliczono mu na poczet kary. Oddany pod dozór policji 51. 57, 58, 385, 396-398, 408 Gawroński Wincenty, dzierżawca, ojciec Anto¬niego 408 Gawroński Rawita Franciszek Salezy (1[zasłonięte]787-18), autor wspomnień 104 Gąsiorowski Franciszek (1[zasłonięte]806-18), powieś-ciopisarz, bibliograf i krytyk naukowy, zbieracz pamiątek historycznych. Po powst. listop. w Krakowie, redagował w r. 1834 „Tygodnik Krakowski". Po przeniesieniu do Warszawy był współpracownikiem „Bi¬blioteki Warsz." 16, 21 Genlis Stephanie Fćlicite du Crest de Saint--Aubin, de, hrabina (1[zasłonięte]746-18), pisarka franc, wychowawczyni dzieci ks. Ludwika Filipa Orleańskiego. Od r. 1793 na emigracji. Autorka popularnej Adeli i Teodora, czyli Listów o edukacji (1782, wyd. poi. 1787-88) 1 popularno-dydaktycznych powieści dla młodzieży 382, 405 Geyer Ludwik (1805 — 1869), przemysłowiec, założyciel fabryki wyrobów bawełnianych w Łodzi, w r. 1839 uruchomił wielką przę¬dzalnię i tkalnię mechaniczną, których okres świetności przypada na 1. 1840—1850 6 Giebułtowski, znajomy A. Wężyka z Krakowa 332 Giedrojć Romuald, członek Wydz. Włościań¬skiego SLP i Zboru Głównego SLP, w któ¬rym był kasjerem (wg innej wersji: zawia¬dywał bezpieczeństwem). Ukrywał się ped nazwiskiem R. Franka. Po zabójstwie Be¬hrensa (6 11836 r.) opuścił Kraków i wyjechał do Francji 125, 173, 184 Giedrowicz, absolwent gimn. w Kielcach, nauczyciel szkółki elementarnej we wsi Barczów (Barczew? Barczków?), gdzie zna¬leziono u niego całą bibliotekę nielegalnych wydawnictw 52 Giełdoń, młynarz, członek Związku Włościań¬skiego w cyrkule wadowickim (przełom 1. 30-tych i 40-tych) 130 Giersz (Giersza) Michał (ur. ok. 1[zasłonięte]810-18), syn ekonoma ze wsi Poręba. W r. 1824 ukoń¬czył gimn. w Krakowie. Uczestnik powst. listop., razem z korpusem Dwernickiego wrócił do Galicji. Członek SLP i PKNP. Aresztowany w listopadzie 1937 r., złożył obszerne zeznanie. Skazany w 1840 r. na 10 lat Kufsteinu. W r. 1848 wrócił do Kra¬kowa gdzie pracował jako nauczyciel gimn. 118, 134, 138, 142, 144, 145, 314, 325, 370, 371, 402, 410, 411 Giller Agaton (1[zasłonięte]831-18), dziennikarz, hi¬storyk. Aresztowany za udział w propa¬gandzie rew. i ucieczkę z Król. Po). Zesłany został na Syberię w r. 1853, przebywał tam do r. 1860. Po powrocie do Warszawy uczest¬niczył w organizowaniu manifestacji politycz¬nych, współpracował z Delegacją Miejską. Od czerwca 1862 r. członek Kom. Centr.; usiłował przeciwstawić się wybuchowi pow¬stania. W lutym 1863 r. członek Komisji Wykonawczej. Przyczynił się do dyktatury Langiewicza. Od marca 1863 r. członek Rządu Naród. Po powstaniu na emigracji, następnie we Lwowie 73, 74, 76, 84, 108, 109, 152 Girtler Kazimierz, autor wspomnień 108 Glucksberg Jan (1784—1859) księgarz warsz. W r. 1826 nabył dawną drukarnię rządową i w 1. 1[zasłonięte]832-18 wydawał wiele książek, czasopism i kalendarzy. Autor pierwszego Przewodnika po Warszawie 15, 344 Głownia Przemysław, pseud. nie rozszyfro¬wany członka Zboru Głównego SLP 176,184 Godyński Ignacy, komornik Trybunału Cyw. gub. augustowskiej Wydziału I w Łomży. Aresztowany za „rozpowszechnianie pogło¬sek" o spisku w Warszawie. Skazany w „spra¬wie łomżynkiej" R. Błońskiego na 1 miesiąc aresztu i dozór policyjny. Wrócił do pracy komornika 64, 419, 420, 423 Gołąbek (pseud.) zob. Cichowski Roman Gołębiowski, doktor z Nowego Miasta 400 Gołębiowski, syn doktora z Nowego Miasta, lat 19, uczeń szkół technicznych w Krakowie 400 Gołębiowski Seweryn (mylnie: Gołembiowski) (1[zasłonięte]820-18), historyk ur 8 I w Puławach, syn Łukasza, dzierżawcy w dobrach hr. T. Druckiego-Lubeckiego i Józefy z Pa-łuckich. Ojciec, znany historyk, bibliotekarz, autor wspomnień, kształcił syna w War¬szawie, następnie w Lublinie, od r. 1837 na Uniw. Peteisb. W 1838 r. aresztowany w związku ze sprawą „świętokrzyżców" i Sz. Konarskjtgo, zesłany trybem admini¬stracyjnym do Permn o*-,i------~-.....i ... l-«- celarii gubernatora. W 1. 1843 — 1844 w Grod¬nie. Utrzymywał kontakty ze związkiem G. Gzowskiego. W 1. 1[zasłonięte]846-18 nauczyciel domowy w Odesie; w 1848—1849 przebywa z ojcem w Hrubieszowskiem. Od r. 1850 w Wilnie, gdzie wydaje Czasy Zygmunta Augusta (t. I—II, Wilno 1851). Autor wielu artykułów. Zmarł na gruźlicę w Diwocz-kach koło Żytomierza 20 V 1855 r. 20, 22 46, 239, 247, 253, 264, 267, 416 Gołowin Eugeniusz (Jewgienij Aleksandrowicz) (1782—1858), gen., warsz. wojenny guber¬nator w 1.1[zasłonięte]836-18, dyrektor KRSWiDiOP od 2 II 1834 do 12 XII 1837 r. Do r. 1842 na Kaukazie. Od r. 1845 ryski gen.-guber-nator. Członek Rady Państwa (od 1848) 266, 272 Gomulicki Juliusz Wiktor, historyk literatury 93 Gonta Przecław, pseud. nie rozszyfrowany członka Zboru Głównego SLP 121, 184 Gordon (Jatowt) Jakub, autor wspomnień 108 Górecki Antoni (1787—1861), poeta, uczestnik wojen napoleońskich i powst. listop. W 1. 1802—1806 studiował na Uniw. Wileńskim. Zaprzyjaźniony z Mickiewiczem. Po powst. na emigracji, początkowo w Dreźnie, na¬stępnie w Paryżu. W 1834 r. podpisał akt Braci Zjednoczonych, zamieszkał na krótko (1836) w domku Jańskiego. Przez pewien czas towiańczyk, zbliżył się do zmartwych¬wstańców, w dobie zaś Wiosny Ludów do TDP. Ostatnie lata życia spędził w domu zdrowia w trudnych warunkach material¬nych 397 Gorzkowski Ludwik Jędrzej (1811- przed 1857), syn dozorcy z Krakowa, student wydz. filozof, na oddziale mat.-fiz. UJ, od 1 XI 1835 r. adiunkt przy prof. Markie-wiczu na katedrze fizyki. Członek SLP, aresztowany w marcu 1838 r., zwolniony z braku bezpośrednich poszlak winy. Usu¬nięty z UJ. Nawiązuje kontakty z emigracją i w 1843 r. wchodzi do miejscowego komi¬tetu rewol., prowadzi agitację na wsi pod¬krakowskiej i wśród rzemieślników. Od marca 1845 r. jest w kontakcie z E. Dembowskim, wchodzi do władz spisku. W r. 1846 członek 3-osobowego rządu w Krakowie. Po r. 1848 mieszka w Krakowie, gdzie prowadzi pensjonat 27, 327, 358-360, 363, 366, 367, 374 377-379, 383, 388, 389, 403 /-.„.„ii., IU^^T. znajomy A. Krajewskiego, „młynarczyk", zatrudniony w młynie paro¬wym na Solcu, zamieszkały koło Piaseczna 241, 288, 290 Goszczyński Seweryn (1[zasłonięte]801-18), pseud. Jakub Kozłowski, Jakób Batko, poeta ro¬mantyczny, publicysta, radykalny działacz połit. Członek tajnego Związku Wolnych Polaków w Warsz. (1820); belwederczyk, w r. 1831 przeszedł wraz z armią powst. do Prus, a stąd do Galicji, gdzie prowadził działalność konspiracyjną. Jeden z założycieli SLP. Od 1838 r. na emigracji. Współpraco¬wał początkowo z TDP, od 1842 w Kole Towiańczyków. W r. 1872 powrócił do kraju i osiadł we Lwowie 14, 15, 25, 91, :07, 108, 114, 121, 130, 132, 140, 142, 146, 173, 184, 227, 232, 242, 244, 245, 247, 251, 252, 256, 315, 322, 370, 407 Górnicki (vel Samicki) Leopold, ksiądz, póź¬niejszy kanonik kapituły krak., wysłany w r. 1835 do Król. Poi. z misją zorgani¬zowania tam spisku. Niczego podówczas nie zdziałał 16, 114 Górski Henryk, prawnik, członek SLP i Kom. Akademickiego we Lwowie, następnie Sprzy-siężenia Demokratów Polskich. Utrzymywał kontakt z K. Bogdaszewskim. Aresztowany w r. 1840 razem z W. Hellerem, powtórnie w 1841 r. 324, 328 Górski Jan, uczeń K. Podlewskiego w Krakowie 324, 346 Grabowska Maria, historyk literatury 87 Grabowski Ambroży (1[zasłonięte]782-18), znany księ¬garz i historyk krak. W r. 1836 podczas rewizji znaleziono u niego wiele zakazanych książek. Autor wspomnień 108 Gregorowicz J. zob. Hryhorowicz Jarosław Grigorow, przedsiębiorca w Jenisiejsku 154 Gródecki Ludwik, ur. ok. 1814 r., pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Student Akademii Med.-Chirurg. w Wilnie. Znajomy A. Wałeckiego. Czynny członek Tow. Dem. F. Sawicza, przyjęty przezeń w lipcu 1837 r., Przybrał pseud. Tadeusz 293, 294, 296 Gradzińska Joanna (1[zasłonięte]799-18), od r. 1820 żona w. ks. Konstantego, który dla niej rozszedł się z Anną Julianną sasko-koburską i zrzekł praw do tronu ros.; księżna łowicka. Bohaterka powieści J. Czyńskiego 57, 142, 348, 373, 376, 377, 382—385, 391, 396, 403, 404 Gniszccka Józefa ze Staniszewskich, matka Michała i Józefa 277, 282 Gruszecki Jan, administrator dóbr hr. Bra-nickiego Kodeń, ojciec Michała i Józefa 277, 282, 413 Gruszecki Józef, aplikant Trybunału Cyw. gub. mazowieckiej, brat Michała. Mieszkał razem z nim na ul. Świętokrzyskiej, kon¬taktował się ze spiskowcami; aresztowany; zwolniony z braku wystarczających poszlak winy i oddany pod tajny dozór policyjny 17, 22, 75, 225, 232, 235, 244, 274, 277 [zasłonięte] 282, 291 Gruszecki Michał Jan Ignacy (1[zasłonięte]814-18), prawnik, dziennikarz, uczestnik ruchu spis¬kowego. Syn rządcy dóbr Branickich. Po ukończeniu Liceum Warsz. pracował jako aplikant Sądu Kryminalnego gub- warsz. Przyjęty do SLP w październiku 1837 r. przez S. Morozewicza, przyjął pseud. Hryć Bużak. Pełnił funkcję „stróża postępu naród." Skazany na 5 lat ciężkich robót i osiedlenie na Syberii. Wrócił do Warszawy po amnestii, w 1858 r. W okresie powst. styczniowego ponownie zesłany do wsch. Syberii. Podej¬mował podróże oraz badania etnograficzne i botaniczne w dorzeczu Angary i Amuru. W 1. 1[zasłonięte]873-18 był stałym współpracowni¬kiem „Gazety Polskiej"w Warszawie, nie tracąc kontaktu z dawnymi członkami SLP. Zmarł w Żytomierzu 5 X 1892 r. 16, 17, 20, 23, 31, 32, 37-39, 41, 42, 47, 48, 65, 75, 97, 114, 149, 151, 156, 157, 218, 221, 224-226, 232, 234-238, 240-242, 244, 247, 249, 250, 253, 255, 258, 259, 261, 262, 266-270, 272-275, 277-283, 285, 288, 291, 302, 325, 337-339, 344, 352, 413, 415-417 Gruszeckie, siostry Michała i Józefa 277 Grzecznarowski Józef, kancelista, następnie rachmistrz w sekcji kontroli i wypłat w Dy¬rekcji Poczt w Warszawie; znajomy A. Kra-jewskiego, nie dał się wciągnąć do spisku 288 Grzymalski Józef, członek Koła Studenckiego w Krakowie i Związku Republikanów Słowiańskich. W SLP (przyjęty przez E. Tar-łowskiego) pełnił funkcję sołtysa. Używał pseud. Grzymisław Zasada. Aresztowany w marcu 1836 r., zwolniony z braku dosta¬tecznych dowodów winy. Wycofał się z dzia¬łalności spiskowej, jednakże w r. 1840 był ponownie więziony przez 10 miesięcy 15, 228, 229, 243, 244 Gudrajczyk Jacek (1801— po 1843). Studiował w Krakowie (1[zasłonięte]820-18 i 1[zasłonięte]827-18). Areszlo»any w r. 1831 jako przywódca młodzieży akademickiej, która zmusiła do ustąpienia prezesa Senatu WM Krakowa S Wodzickiego. Uwolniony z więzienia przez młodzież udał się do Król. Poi., by wziąć udział w powstaniu. Po powrocie do Krakowa w listopadzie 1831 r. aresztowany przez władze carskie i wywieziony do Bo-brujska. Na skutek interwencji Izby Re¬prezentantów wrócił do Krakowa, gdzie skazano go na 30 miesięcy więzienia z zali¬czeniem pobytu w twierdzy. Pracował jako guwerner. Działacz konspiracji, członek Zbo¬ru Ziemskiego SLP (1835), jeden z założycieli PKNP (1837). Czynny wśród rzemieślników. Radykalnych przekonań, znany z wystąpień antyreligijnych. Aresztowany w 1838 r., zwolniony w 1842 r. z braku wystarczających poszlak. Na emigracji w Paryżu działał w Zjednoczeniu Emigracji Polskiej. Dalszy bieg życia nieznany 114, 341, 370-372, 395, 398, 407, 410, 411 Gulski Edward, kancelista Rządu Gub. Ma¬zowieckiego, uprzedził „świętokrzyżców" o denuncjacji, jaka wpłynęła na Żydów warsz. związanych z emigrantami 48, 222, 227 Gunia (pseud.) zob. Bieliński Aleksander Guriew Aleksander (1786—1865), gen.-lejt-nant, hrabia, gubernator wojenny kijowski w 1838 r. 412 Gutenberg Aron, szynkarz z Zakrzewa, zwią¬zany z SLP. W lecie 1837 r. przewiózł do Warszawy Leona Zaleskiego w przebraniu młynarza 145 Guth Franciszek, rodem Czech z Lutomyśla, komisarz policji cesarsko-austriackiej gra¬nicznej na Podgórzu, przeniesiony stamtąd do Krakowa na urząd dyrektora policji kra-kowskiej (1[zasłonięte]836-18). Ulubieniec i kreatura rezydenta austr. Liehmana. Zorganizował od nowa policję krakowską walcząc z ru¬chem narodowowyzw. przy użyciu wsze¬lakich środków: prowokacji, wymuszania zeznań itd. 103, 105, 129, 370 Gzowski Gerwazy (1[zasłonięte]812-18), działacz spi¬sków niepodległościowych. Ukończy! gimu. w Warszawie. Kontaktował się ze „świę-tokrzyżcami". Po aplikanturze w stolicy urzędnik sądowy w Łęczycy (1841). Organi¬zator warsz.-lubelskiego tajnego związku (1[zasłonięte]840-18) pozostającego w kontakcie 2 E. Dembowskim. Aresztowany w 1843 r., skazany w listopadzie 1844 r. na beztermi¬nowe ciężkie roboty na Syberii z pozbawie¬niem praw stanu. Karę odbywał w kopal¬niach Nerczyńskich. Od r. 1851 na osiedleniu. Wrócił do kraju po amnestii, w 1859 r. włączył się do działalności konspiracyjnej, zbliżając do A. Gillera. W początku 1863 r. członek Komisji Wykonawczej, następnie sekretarz Wydz. Spraw Zagr. Rządu Naród. We wrześniu t. r. aresztowany i skazany na 15 lat ciężkich robót. W 1883 r. powrócił do kraju. Był wybitnym badaczem Syberii 22, 149, 345 Haecker Emil, historyk 243 Haenel (Hennel) Atanazy, uczeń gimn. w Kiel¬cach, zamierzał zorganizować tajne kółko młodzieży związane z SLP. Utrzymywał stosunki ze spiskowcami w Galicji, areszto¬wany na skutek wykrycia przez władze jego korespondencji z H. Mulkowskim w 1837 r. decyzją z 11 VIII 1838 r. oddany w rekruty 50, 51, 53, 143, 145, 370 Halkowa (Holkowa), wdowa prowadząca stan¬cję dla uczniów na Lesznie w Warszawie 268, 352 Haller Józef (1[zasłonięte]783-18), w 1. 1[zasłonięte]836-18 prezes Senatu Rzplitej Krak. 104, 370 Hampel Adolf, ur. w 1813 r., syn Antoniego, sekretarza Gubernium galicyjskiego. Studio¬wał prawo we Lwowie. Członek lwowskiego Zboru Głównego SLP. Aresztowany w r. 1839 został wkrótce zwolniony. Powtórnie aresztowany w 1840 złożył szczegółowe zeznania. Do r. 1845 przebywał w więzieniu. W r. 1848 odzyskał utracony wyrokiem sądo¬wym 1841 r. tytuł doktora. Dalsze losy nie¬znane 145 Handelsman Marceli, historyk 110, 111 Hartmann Otto Emil, rezydent pruski w Rzpli¬tej Krak. do 1843 r. 103 370 408 409 Hefem (Hoefern) Robert (1[zasłonięte]812-18), adwo¬kat, ukończył Uniw. Lwowski. Członek Zboru Głównego SLP, przyjaciel S. Gosz-czyńskiego. Aresztowany w styczniu 1842 r., złożył obszerne zeznania. Przebywał w wię¬zieniu do 1845 r„ skazany na karę śmierci, następnie amnestionowany. Jako prawnik prowadził po r. 1848 kancelarię F. Smolki we Lwowie. Założyciel „Dziennika Pol¬skiego" (1[zasłonięte]861-18), reprezentował po-glądy liberalne. W r. 1863 członek Ko¬mitetu Lwowskiego. Od r. 1868 dyrektor Galicyjskiego Banku Hipotecznego we Lwo¬wie 140. 145 Hegel Gcorg Wilhelm Friedrich (1770-183J), filozof, czołowy przedstawiciel klasycznej filozofii niemieckiej 43, 98, 218, 226 Helcet Antoni Zygmunt (1808 — 1870), historyk prawa polskiego, polityk konserw., publi¬cysta. Od 1S50 r. profesor zwyczajny UJ; w r. 1848 pose' na sejm galicyjski; 1861 r. członek austr. Rady Państwa 14, 15 Helheg (Helli) zob. Sawicz Franciszek Heller Wojciech (1812— po 1878), członek Związku Bezimiennych, następnie węglarstwa (1834 r.). Zimą 1835/36 r. przyjęty do SLP; rzecznik umiarkowanych. W ]. 1[zasłonięte]839-18 działacz Sprzysiężenia Demokra