Grabowski Janusz
Z DZIEJÓW STOSUNKÓW POLSKI Z ZAKONEM KRZYŻACKIM W PRUSACH (XIII–XVI WIEK)
Warszawa 2006
wyd. I, ss. 52
il. cz.–b., format A4
oprawa miękka lakierowana
stan idealny (nowa)
Początków istnienia Zakonu powstałego w okresie podejmowanych z inicjatywy papiestwa w XI-XIII w. wypraw krzyżowych dla zdobycia Ziemi Świętej dopatrywać się można w otwarciu około 1130 r. w Jerozolimie hospicjum (schroniska) dla niemieckich pielgrzymów i kupców, obsługiwanego przez braci szpitalników. Po utracie przez krzyżowców w 1187 r. Jerozolimy zakład ten przestał istnieć i dopiero w 1190 r., podczas oblężenia twierdzy Akki (III krucjata) doszło do założenia szpitalika dla Niemców.
Fundatorami byli kupcy z Lubeki i Bremy, którzy byli wspierani przez niemieckich rycerzy i książąt. Z tego bractwa szpitalnego rozwinął się niemiecki zakon rycerski, wspierany także przez dynastę Staufów. Papież Klemens III uznał nowo założony zakon w 1191 r., co ostatecznie potwierdził papież Celestyn w 1196 r. Nowa korporacja przyjęła nazwę Zakonu Niemieckiego Szpitala Najświętszej Marii Panny w Jerozolimie? Ordo Sanctae Mariae Domus Theutonicorum lerosolimitani, a w skrócie nazywano go zakonem niemieckim. Zarządca dotychczasowej placówki Henryk Walpot uzyskał godność wielkiego mistrza. Zakon uzyskał dzięki hojności Fryderyka II znaczne dobra na Sycylii, a później liczne posiadłości w Niemczech.
Ubiorem zgromadzenia był biały płaszcz z naszytym po lewej stronie czarnym krzyżem (stąd nazwa "krzyżacy"). Płaszcz taki mieli prawo nosić tylko bracia — rycerze i kapelani (księża i klerycy). Trzecia grupa członków zakonu (bracia służebni) nosiła płaszcze szare.
Autor w przystępnej formie prezentuje bezcenne skarby kultury narodowej, dotyczące wzajemnych relacji między Polską a Zakonem w XIII–XVI w., szczególnie dokumenty traktatów zawieranych przez Polskę i Litwę z Zakonem w XIV–XVI w. Dyplomy te, należące do najcenniejszych średniowiecznych traktatów międzynarodowych, opatrzone licznymi pieczęciami, stanowią znakomite pole do badań dyplomatycznych i sfragistycznych. W książce oprócz wspomnianych dokumentów zostały pokazane również dyplomy wystawione przez wielkich mistrzów krzyżackich, papieży, królów i książąt polskich, obcych monarchów oraz zaciężnych rycerzy. Niezwykle cenną część niniejszej publikacji stanowi kolekcja pieczęci królewskich, biskupich oraz rycerskich z okresu konfliktu Polski Zakonem.
• • • •
